نگاهی به ویلای پورکان | رتبه اول جایزه معمار ۱۳۹۳ گروه بازسازی |

شنبه, شهریور 4, 1402, 12:21
اخبار معماری, پروژه
ثبت نظر

ویلا مکانی برای گذراندن وقت خانواده در کنار عزیزانشان، بدست آوردن انرژی مثبت و لذت بردن از هوای مطبوع حومه شهر است. زمانی خانه متروکه دوم با باغ درختان میوه در روستای پورکان در فاصله ۴۵ دقیقه ای از تهران و در مناظر کوهستانی البرز قرار داشت. ساختمانی مانند هزاران ساختمان خالی و بی کیفیت مشابه که در سراسر ایران دیده می شوند و منتظر تخریب و بازسازی هستند. زاو از این روند ناپایدار اجتماعی و اقتصادی پیروی نکرد و در عوض با هدف بازسازی، پروژه ای با سه استراتژی اصلی و متناسب با بودجه تعریف کرد: بازسازی ویلا با فناوری و نیروی کار بومی، حفظ ساختار موجود، ادغام فضاهای باز و بسته به بهترین شکل با داشتن جریان هوا از باغ به فضای جمعی داخلی و رسیدن به فضایی ایرانی با نور و سایه و رنگ متناسب با سازه.
دفتر معماری زاو قصد داشت تا با بازسازی فضا، آن را به چرخه فضاهای مفید و معاصر برگرداند. ویلا پس از آن به فضای سفید معبد مانندی تبدیل شد که برخی از اصول معماری ایرانی را بازتفسیر می کرد. با توجه به پیشنهاد اصلی که بازسازی بنای قدیمی به جای تخریب و بازسازی آن بود، فضای موجود با اصول هندسه ایرانی پیشرو تعریف شد.

بسط و توسعه هدفمند هندسه موجود در ویلای متروکه پورکان، به ایجاد یک رابطه ملموس بین فضای بسته ویلای پورکان با فضای باز کمک می کند. همانطور که در برش طولی بنا دیده می شود، هندسه سقف ها در مرز مشترک بنا و فضای باز ارتفاع می گیرد تا امکان پیوستگی فضایی ویلا و باغ را به حداکثر برساند.
ویلا از سه فضای مرتبط به هم در دو سطح تشکیل شده است. ورودی در ضلع شمالی ویلا به سمت فضای باز مزین شده با نور و سایه های ناشی از سه دری منتهی می شود. طبقه همکف از طریق پلکانی به فضای راحتی بالا می رود. دو پله عریض به عنوان سکوهای استراحت در طبقه همکف وجود دارد که می توان روی آن دراز کشید و اوقاتی آرام را سپری کرد.
بازشوهای موجود در نمای اصلی به فضای باز امکان نفوذ در بخش عمده ای از فضای بسته را می دهد و در فصول معتدل، فضای داخلی بنا به عنوان ایوان عمل می کند. این ایوان به هنگام شنا در استخر باغ، مثل چتری است که سایه مطلوبی در اختیار افراد قرار می دهد.
با اتخاذ ایده فضای یک پارچه، امکان توسعه این کیفیت تا تراز دوم بنا هم وجود دارد؛ تراز دوم فضایی چند منظوره برای استراحت، خواب، معاشرت، مطالعه و … می باشد. کف این فضا مسطح نیست و امکان تجربه زندگی در سطوح پله ای داخل یک فضا را به کاربران می دهد. این فضا برعکس تراز اول، کم نور، شمالی و دنج برای رفع خستگی و تجدید قوا می باشد. نور این فضا که منظره متوسطی دارد، طیفی از سبز و قرمز و ناشی از شیشه های رنگی بنا است.
شیشه های رنگی، شیشه های سندبلاست و شیشه های ساده تجربیات متفاوتی از نور را بر هندسه حاصل از صفحات متقاطع بنا به دست می دهند که سه فضای کلی را به وجود آورده است: فضای استراحت، آشپزخانه و آتریوم سه بعدی. این فضاها با یک “سه دری” به فضای باز ارتباط دارند. شیشه های رنگی سه دری بزرگ مقیاس، معماری هموژن داخل و خارج بنا را متاثر می کند.

مصالح استفاده شده در این پروژه، سیمان زبره است که کل نمای خارجی را پوشش داده است. این مصالح با پوشش رنگ نانو کثیفی گریز و رطوبت گریز پوشیده شده است.
جزئیات بام هم به نحوی است که با کمک این پوشش نیازی به فلاشینگ روی بام نباشد. ازاره خارجی بنا حذف گردیده و پوشش گیاهی دور ساختمان را محصور کرده است تا تصور شود ساختمان با ظرافت از آسمان جدا می شود و در باغ فرو می رود. در داخل بنا نیز ازاره ای از جنس آلومینیوم با پروفیل مخصوص سفارش داده شده است تا دیوارها با از کف بتنی سفید جدا شوند. دیوارهای داخلی گچ برگ و کف بنا و محوطه بتن سفید است.
از دیگر موضوعات قابل توجه این بنا، طراحی پنجره های آن است که به کمک جزئیات فلاش و همباد، کیفیتی امروزی دارد. برای طراحی پنجره ها وقت زیادی صرف شد تا ارتباط مناسبی بین فضای باغ ۹۱۵ مترمربعی با بنای ۱۴۵ متری طراحی شود. در تصویر کلی هندسه حاصل از صفحات متقاطع، در معرض نور مستقیم، غیر مستقیم و طیف نور رنگی نمود ویژه ای دارد. نور، هندسه، مصالح هموژن و جزییات مینیمال، مکانی منحصر به فرد را به وجود می آورند تا کارفرمایان سبک زندگی اجتماعی خود را در آن جاری کنند و لذت ببرند.
محدودیت های این پروژه که عبارتند از: حفظ جانمایی و سطح اشغال بنای موجود، عدم دسترسی به گاز و آب شهری، عدم اتصال سفارش دهنده به منابع بیکران مالی.
برای حل کمبود منابع انرژی، انرژی خورشیدی، آب گرم را تامین می کند؛ در حالی که سیستم هیت پامپ اینورتر گرمایش و سرمایش و تهویه مطبوع را ارایه می کند. البته تناقضی در بین این محدودیت ها وجود داشت، چرا که حفظ محدوده و ساختار موجود بنا که اسکلتی بتنی، غیر کلاف و فرسوده بود، هزینه بزرگی بر پروژه تحمیل می کرد، در حالی که با توجه به نیاز به اخذ مجوز سازمان منابع طبیعی برای هرگونه توسعه (زمین این پروژه در محدوده حفاظتی رودخانه کرج قرار دارد) این هزینه اجتناب ناپذیر بود.

این پروژه در مدت چهار ماه بازسازی شد. بخشی از بودجه صرف مقاومسازی اسکلت بتنی موجود گردید که در برنامه های اولیه بازسازی پیشبینی نشده بود و پانزده روز نیز به زمان پروژه افزود.

توضیحات پروژه:

• طراح: طراحان و بنا کنندگان زاو – ZAV Architects
• معماران اصلی: محمدرضا قدوسی
• تیم طراحی: فاطمه رضایی، سروش مجیدی
• کارفرما: مژده قدوسی – علی علوی کامران
• رده: مسکونی
• مساحت زمین: ۹۱۷ متر مربع
• مساحت ساخته شده: ۱۴۲ متر مربع
• محل پروژه: ایران / البرز / روستای پورکان
• سال: ۱۳۹۳
• جایزه:
o رتبه اول جایزه معمار| ۱۳۹۳ | بازسازی
• تصاویر: سروش مجیدی، پرهام تقی اف