نگاهی به رتبه دوم مشترک گروه عمومی، جایزه معمار ۱۴۰۱، پونه زار (مزرعه)

نگاهی به رتبه دوم مشترک گروه عمومی، جایزه معمار ۱۴۰۱، پونه زار (مزرعه)

در ارتفاعات شمال غرب فارس (شهرستان سپیدان)، چند دقیقه بعد از گذر از روستای کُمهر، زمینی به نام پونه زار با مساحت تقریبی پنج هکتار در یک دره ی وسیع جای گرفته که قرار است در آن پروژه ای با موضوع تفریحی- اقامتی در قالب سناریو های مختلف شکل گیرد. پونه زار از تجمیع چند زمین با شخصیت های مختلف نظیر باغ سیب، چمن زار و باغچه ی سپیدار، یک چشمه و مزرعه در همجواری یک رودخانه شکل می‌ گیرد. پیشنهاد ما در پروژه ی اصلی تقسیم بندی این کاراکترها و توزیع ایده های مختلف در بین آن ها جهت دستیابی به هدف اصلی پروژه بود.
سوال های ما در قسمت مزرعه این بود که چگونه می شود با برجسته کردن ویژگی های این بخش و تاکید بر ارزش‌ های طبیعی چشم انداز، به گونه ای تازه مخاطبان را با فضای آنجا درگیر کنیم؟ با هدف کم کردن از سهم توزیع ساخت و ساز در سایت و تعریف یک بستر جهت شکل گیری رویداد و فعالیت های اجتماعی چگونه می توانستیم به نفع اهداف بلند مدت پروژه اصلی گام برداریم؟
در ادامه، ایده ی اقتباس از هزارتو در بخش مزرعه به عنوان فضایی برای تجربه و مکاشفه، درخلال گفتگو های اولیه مطرح می‌ شود. این ایده با درهم آمیزی با موضوعاتی نظیر رویداد، فستیوال یا کار مشارکتی می‌ توانست هر ساله یک دوره ی شش ماهه را ایجاد به بستری برای شکل گیری تعاملات اجتماعی کند و شش ماه دیگر فرصتی داشته باشد برای تنفس، برنامه ریزی و مذاکره با درخواست کنندگان و برگزار کنندگان احتمالی رویداد های مختلف. انعطاف درکاشت و تکنیک های فضاسازی در آن این اجازه را می‌ داد که با توجه به وضعیت های غیرقابل پیشبینی، آماده ی پذیرش فرم های جدیدی از روابط و اتفاقات باشد و از تکرارشدن دور بماند. از این رو این بخش از پروژه، موقعیتی است موقتی و منعطف از یک طرح کلی تر و جامع با محوریت پرداختن به موضوع فراغت و اقامت موقت.
با تعریف تازه ای از اتاق در منظر یا به تعبیری «اتاق صحرایی»، به شکل دهی ایده ها در مزرعه پرداختیم. ابتدا به تعریف یک «فضایی جمعی» در قلب مساحت زیر کشت رسیدیم. جایی که می‌ توانست با انعطاف لازم نقش فعال و پررنگی را جهت گردهمایی و تماشای فیلم، در روز و شب ایفا کند. در میان پنج پیشنهاد ما جهت ایجاد فضاهای خالی یا اتاق ها در مزرعه، این بخش در اولویت قرار می‌ گرفت از این رو بعد از عبور از بخش ورودی و گذر از راهرو به این قسمت وارد می شدیم.
در بخش دوم کار، با امکانی که یک سازه ی فلزی (داربست) به ما میداد که می‌ توانستیم در موقعیتی خودمان را متصور شویم که بر سکویی بلند در یک وضعیت تماشایی، چشم انداز را تماشا کنیم.
فضای سوم، پیشنهاد یک حمام تابستانی است که امکان آبتنی را به شیوه ای غیر مرسوم در مزرعه فراهم می‌ کند. قرارگیری در دیگ های پر آب که در خاک دفن شدند. جایی برای غوطه ور شدن و خیالبافی های شبانه.
فضای چهارم، جایی است برای شبمانی در میان ذرت ها در حداقلی ترین حالت ممکن. اتاقی ابتدایی با یک پشه بند و یک حصار کوتاه سنگی. مجالی بدون واسطه با آسمان بیکران شب، آمیخته به وهم و سکوت.
فضای پنجم، مزرعه ی آفتاب گردان است که در حاشیه ی مزرعه ذرت شکل گرفت. متمایز از شخصیت ذرت ها بود اما هم زمان وضعیتی سحرآمیز را به کلیت طرح اضافه می‌کرد. جایی بود برای بازی و بازیگوشی.
روش کار به این گونه بود که مدتی بعد از کاشت ذرت، با هرس کردن ذرت ها، فضای اتاق ها ایجاد شدند. برای کامل کردن هر ریز فضا از پارچه، داربست، تور و سنگ استفاده کردیم. از سنگ های موجود به روش خشکه چینی برای ایجاد حریم هر اتاق، کمک گرفتیم. با توجه به وضعیت نامعلوم و ناشناخته ی پروژه، تیم طراحی در اجرای فضاها فعالانه مشارکت کرد و روند کار از ایده پردازی تا عمل به صورت یک فعالیت مشارکتی و جمعی شکل گرفت.
با فرض اینکه معماری می‌ تواند امکانی باشد برای گشودن پنجره های جدید، در این بحران تجربه های جمعی تلاش کردیم که در زمان فکر کردن با فاصله گرفتن از باید ها و نباید های مرسوم و به چالش کشیدن دنیای منطقی، در کشف عرصه های متفاوت و غیرمعمول تلاش کنیم. مزرعه پر از لحظات تازه است و ویژگی اصلی پروژه ناشناختگی است. با ارائه ی نسخه ی جدیدی از اتاق، پروژه دائما افراد حاضر درون خود را در فضای جستجو و مکاشفه گری پیش می برد. با توجه به تغییرات هر روزه ی مزرعه، پروژه مخاطبین خود را به درک عمیق تری از زمان و نسبت آن ها با طبیعت دعوت می‌ کند، چیزی شاید شبیه دریچه ای به جهان همیشه در حال تغییر.

پونه زار (مزرعه)
استودیو معماری “شید”
instagram.com/Shidarchitects
معمار مسئول: فرشید روزی طلب
instagram.com/farshid.roozitalab
مدیر پروژه: محمد تاجیک
محل اجرا: استان فارس، شهرستان سپیدان، روستای کُمهر
کارفرما: مجموعه ی اقامتی تفریحی پونه زار
instagram.com/pounehzaar
تیم طراحی: محمد صادق کاوه، احمدرضا دهقانی، مریم شیروانی، عباس حجتی
عکس: فرشید روزی طلب

برگزاری کننده مسابقه نشریه معمار:
www.memarmagazine.com/fa

♦ نمــایش تصاویر پروژه:

♦ نمــایش تصاویر پیاده سای مزرعه:

تصویر پوستر
منبع خبر: www.MemarNews.com
مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.