معرفی کتاب «حقوق معماری»

چهارشنبه, خرداد 31, 1396, 15:06
اخبار معماری, کتب معماری
ثبت نظر

نویسنده: هانیه اخوت؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
ناشر: سازمان انتشارات جهاددانشگاهی
تاریخ چاپ: زمستان ۱۳۹۵
تیراژ: ۱۰۰۰
تعداد صفحه: ۳۳۶
قیمت: ۲۲۰/۰۰۰ ریال

بخشی از پیشگفتار کتاب:
در مطالعه ی حقوق از دیدگاه تدوین قواعد الزام آور برای نظارت بر رفتارهای اجتماعی، هدف محقق تبیین و تفسیر قواعد یا مفاهیم حقوقی و سپس توسعه یا سازگاری آن با شرایط متفاوت است. اما در مطالعه حقوق از منظر بیرونی رابطه حقوق با دیگر شعبه های دانش بشری مورد توجه قرار می گیرد. که در این مبحث رابطه حقوق با معماری سنجیده می شود و در حقیقت «حقوق معماری» مقوله ای بین رشته ای میان علم حقوق و معماری است، که در آن به مباحثی نظیر قوانین حیات شهری، مالکیت اراضی، ضوابط ساخت و ساز کاربری های مختلف مسکونی، تجاری، اداری و پرداخته می‌شود و حد و مرز ضوابط موجود که توسط مراجع قضایی تعیین شده است در حوزه معماری و شهرسازی مشخص می گردد.

این کتاب با هدف بررسی قوانین حقوقی در معماری تنظیم شده و بر این اساس مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری و نیز مقررات ملی ساختمان را مد نظر قرار داده است. علاوه بر این اصطلاحات و مفاهیم حقوقی مهمی که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد، شناسایی و تعریف شده است.

تقسیم‌بندی کتاب حاضر در ۶ فصل صورت گرفته که محتوای هر فصل با دیگری متفاوت است، در عین حال همه فصول در زمینه توضیح و تدقیق قوانین حقوقی در معماری انسجام واحد دارند. در فصل اول جایگاه علم حقوق در معماری مورد بررسی قرار می‌گیرد و تعاریف پایه ای آن بخش از علم حقوق که با معماری مرتبط است و آشنایی با آن برای تمامی معماران ضرورت دارد، معرفی می‌شود. در فصل دوم با توجه به اهمیت و ضرورت مسکن در کشور و سیاست‌گذاری دولت در این حوزه، استانداردها و ضوابط ساخت مسکن و جنبه‌های حقوقی آن در کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد. فصل سوم بر مبنای بررسی ضوابط طراحی فضاهای اداری شکل گرفته است. با اینکه به سرعت به تعداد فضاهای اداری در کشور افزوده می‌شود، ولیکن مقررات صحیح ساخت و ساز این فضاها مورد توجه سازندگان نیست و این فصل می‌تواند در این زمینه مفید باشد. در فصل چهارم ضوابط طراحی فضاهای آموزشی در دو حوزه مدارس و دانشگاه‌ها بررسی می‌شود و قواعد ساخت اصولی این فضاها با معرفی نمونه‌های موردی اجرا شده از مدارس و دانشگاه‌ها شناسایی می‌گردد.

فصل پنجم قواعد حقوقی ساخت و ساز درباره کاربری‌های فرهنگی اشاره دارد و در نهایت فصل ششم به استانداردهای و قواعد حقوقی ساخت کاربری تجاری در کشور می‌پردازد. بر این اساس کتاب حاضر با توجه به فقدان منابع علمی در حوزه حقوق معماری تنظیم شده و با توجه به اینکه در برنامه شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم یکی از دروس اختیاری در کارشناسی و نیز کارشناسی ارشد معماری، درس حقوق معماری به ارزش ۲ واحد تعیین شده است، بنابراین نشر چنین کتابی می‌تواند مثمرثمر باشد.

• فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: جایگاه علم حقوق در معماری
مقدمه
۱-۱- قانون، آیین‌نامه، بخشنامه
۱-۲- طبقه‌بندی قوانین
۱-۳- منابع تحقیق حقوقی
۱-۴- علم حقوق
۱-۵- تفاوت بین حقوق عمومی و خصوصی
۱-۶- مقررات و الزامات اسناد برنامه توسعه کشور
۱-۷- سیاست‌های دولت در امر مسکن
۱-۸- قوانین مربوط به آپارتمان‌نشینی
۱-۹- قوانین محیط‌زیست در ارتباط با زمین
۱-۱۰- مالکیت اراضی
۱-۱۱- جایگاه حقوقی شهرداری‌ها در مدیریت شهری
۱-۱۲- قوانین و ضوابط حاکم بر اداره امور شهرها
۱-۱۳- مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری
۱-۱۴- آیین‌نامه اجرایی ماده(۳۳) قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان
بخش اول: کلیات
بخش دوم: مقررات ملی ساختمان
بخش سوم: اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی طراحی ساختمان
فصل چهارم ـ اشخاص حقوقی و دفاتر مهندسی اجرای ساختمان
فصل پنجم ـ ناظر
فصل ششم ـ شهرداری‌ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان
فصل هفتم: سازمان نظام مهندسی ساختمان
فصل هشتم- وزارت راه و شهرسازی
فصل نهم- شناسنامه فنی و ملکی ساختمان
فصل دهم-تـرویج
فصل یازدهم- متفرقه
۱-۱۵- تخلفات ساخت و ساز
۱-۱۶- ضوابط و مقررات موثر در کاهش اثرات زلزله
۱-۱۷- صرفه‌جویی در مصرف انرژی ساختمان
۱-۱۸- اقدامات لازم برای تخریب بنا

فصل دوم: استانداردها و ضوابط طراحی مسکن
مقدمه
بررسی مباحث مقررات ملی ساختمان در مسکن
۲-۱- مبحث یک: تعاریف
۲-۲- مبحث دوم: نظامات اداری
۲-۳- مبحث سوم: حفاظت ساختمان‌ها در مقابل حریق
۲-۴- مبحث چهارم: الزامات عمومی ساختمان
۲-۵- مبحث ۱۲: ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا
۲-۶- مبحث ۱۳. طرح و اجرای تاسیسات برقی ساختمان‌ها
۲-۷- مبحث ۱۴: تاسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع
۲-۸- مبحث شانزدهم: تاسیسات بهداشتی
۲-۹- مبحث نوزدهم: صرفه‌جویی در مصرف انرژی
فصل سوم: بررسی ضوابط طراحی فضاهای اداری
مقدمه
۳-۱- تعاریف
۳-۲- فضای کار و میدان کار
۳-۳- ابعاد و اندازه فضاهای اصلی
۳-۴- ابعاد و اندازه فضاهای وابسته
۳-۵- ابعاد و اندازه فضاهای پشتیبانی
۳-۶- ابعاد و اندازه فضاهای گردش
۳-۷- الزامات شکل، حجم و نمای ساختمان‌های اداری
۳-۸- الزامات فضاهای بهداشتی در ساختمان‌های اداری
۳-۹- الزامات توقف‌گاه‌های خودرو در ساختمان‌های اداری
۳-۱۰- ضوابط طراحی اجزا ساختمان‌های اداری
۳-۱۱- محیط‌زیست و بهداشت ساختمان
۳-۱۲- ضوابط طراحی داخلی قسمت‌های مختلف ادارات
۳-۱۳- آکوستیک
۳-۱۴- رنگ
۳-۱۵- تابلوها و علائم هشداردهنده
۳-۱۶- پدافند غیر عامل در ساختمان‌های اداری
۳-۱۷- طراحی برای معلولان در ساختمان‌های اداری

فصل چهارم: ضوابط طراحی فضاهای آموزشی
مقدمه
۴-۱- مدارس ابتدایی
۴-۲- چارت فضایی مدارس ابتدایی
۴-۳- کلاس‌های درس
۴-۴- ضوابط احداث، توسعه و تجهیز مدارس
۴-۵- وسعت مدارس
۴-۶- دسترسی به مدرسه
۴-۷- طراحی محوطه
۴-۸- مسیرهای ارتباطی
۴-۹- فضای سبز و تجهیزات
۴-۱۰- دیوارهای محوطه
۴-۱۱- سرویس بهداشتی
۴-۱۲- آبخوری
۴-۱۳- حفاظت مدارس در برابر حریق
۴-۱۴- دانشگاه
۴-۱۵- کلاس‌های آموزش تئوری
۴-۱۶- کلاس کنفرانس
۴-۱۷- آتلیه طراحی
۴-۱۸- کارگاه‌ها
۴-۱۹- آزمایشگاه
۴-۲۰- تهویه مطبوع در آزمایشگاه
۴-۲۱- الگوی تاسیسات در آزمایشگاه
۴-۲۲- سالن سخنرانی
۴-۲۳- سالن انتظار
۴-۲۴- سایت کامپیوتر
۴-۲۵- فضاهای اداری دانشگاه
۴-۲۶- کتابخانه دانشگاه
۴-۲۷- فضاهای خدماتی و ارتباطی

فصل پنجم: بررسی ضوابط کاربری فرهنگی
مقدمه
۵-۱- کاربری فرهنگی
۵-۲- لابی ورودی
۵-۳- گالری
۵-۴- سالن نمایش و همایش
۵-۵- کتابخانه
۵-۶- کلاس‌ها، کارگاه‌ها و آتلیه‌ها
۵-۷- فضاهای اداری
۵-۸- فضاهای خدماتی
۵-۹- فضای سبز

فصل ششم: اصول و ضوابط طراحی مجتمع‌های تجاری
مقدمه
۶-۱- تعاریف
۶-۲- پهنه فعالیت
۶-۳- واحدهای تجاری
۶-۴- مقررات تفکیک و تجمیع قطعات تجاری
۶-۵- واحد تجاری نواری
۶-۶- واحد تجاری مجموعه‌ای
۶-۷- مقررات احداث کاربری تجاری
۶-۸- ضوابط پیش‌آمدگی کاربری تجاری
۶-۹- ضوابط درب‌های ورودی
۶-۱۰- مسیرهای ارتباطی در کاربری تجاری
۶-۱۱- هسته مرکزی در کاربری تجاری
۶-۱۲- نصب کیوسک در مجتمع تجاری
۶-۱۳- ویترین مغازه‌ها
۶-۱۴- سرویس‌های بهداشتی در کاربری تجاری
۶-۱۵- ضوابط پارکینگ
۶-۱۶- تهویه مطبوع در کاربری تجاری
۶-۱۷- تاسیسات الکتریکی و مکانیکی
۶-۱۸- نورپردازی کاربری تجاری
۶-۱۹- آکوستیک
۶-۲۰- گرافیک محیطی
۶-۲۱- مصالح در مجتمع تجاری
۶-۲۲- ملزومات مراکز تجاری ـ فرهنگی
۶-۲۳- ضوابط پدافند غیر عامل، ایمنی معلولان و ایمنی از حریق