ریکن یاماموتو؛ برنده جایزه پریتزکر ۲۰۲۴

بیوگرافی ریکن یاماموتو
معمار ژاپنی Riken Yamamoto (متولد ۱۹۴۵) در پکن، چین به دنیا آمد و مدت کوتاهی پس از پایان جنگ جهانی دوم به یوکوهاما، ژاپن نقل مکان کرد. او که از دوران کودکی در مورد تعادل بین ابعاد عمومی و خصوصی مذاکره می‌کرد، در خانه‌ای زندگی می‌کرد که از ماچیای سنتی ژاپنی الگوبرداری شده بود و داروخانه مادرش در جلوی محل زندگی آنها قرار داشت؛ «Threshold از یک طرف برای خانواده بود و از طرف دیگر برای اجتماع. من در میان نشستم».
یاماموتو اطلاعات کمی در مورد پدرش داشت که معمار تنها پنج سال داشت. از برخی جهات، او به دنبال تقلید از حرفه پدرش به عنوان یک مهندس بود، اما در عوض مسیر خود را در معماری ساخت. او در سن ۱۷ سالگی از معبد کوفوکو جی در نارا ژاپن بازدید کرد که در ابتدا در سال ۷۳۰ میلادی ساخته شد و در نهایت در سال ۱۴۲۶ بازسازی شد و مجذوب بتکده پنج طبقه‌ای شد که نماد پنج عنصر بودایی زمین، آب، آتش، هوا و فضا بود. «بسیار تاریک بود، اما من می‌توانستم برج چوبی را ببینم که با نور ماه روشن شده بود و چیزی که در آن لحظه یافتم اولین تجربه‌ام با معماری بود».
او در سال ۱۹۶۸ از دانشگاه نیهون، گروه معماری، کالج علم و فناوری فارغ التحصیل شد و در سال ۱۹۷۱ مدرک کارشناسی ارشد معماری را از دانشگاه هنر توکیو، دانشکده معماری دریافت کرد. او در سال ۱۹۷۳ دفتر خود را با نام Riken Yamamoto & Field Shop تأسیس کرد.
این معمار در اولین سال‌های کار خود، به طور خودجوش در سراسر کشورها و قاره‌ها با مربی خود، هیروشی هارا، سفر می‌کرد و ماه‌ها را به دنبال درک جوامع، فرهنگ‌ها و تمدن‌ها می‌گذراند. در سال ۱۹۷۲، او در امتداد خط ساحلی دریای مدیترانه رانندگی کرد و از فرانسه، اسپانیا، مراکش، الجزایر، تونس، ایتالیا، یونان و ترکیه بازدید کرد. دو سال بعد، او از لس آنجلس به مکزیک، گواتمالا، کاستاریکا و کلمبیا قبل از رسیدن به پرو سفر کرد. او همچنین سفری مشابه به عراق، هند و نپال را آغاز کرد و به این نتیجه رسید که ایده “Threshold” بین فضاهای عمومی و خصوصی جهانی است. «می‌دانم که سیستم معماری گذشته برای این است که ما بتوانیم فرهنگ خود را پیدا کنیم… روستاها از نظر ظاهری متفاوت بودند، اما جهان‌هایشان بسیار شبیه بود».
یاماموتو مرزهای بین قلمروهای عمومی و خصوصی را به عنوان فرصت‌های اجتماعی بازنگری کرد و متعهد به این باور شد که همه فضاها ممکن است غنی شوند و مورد توجه کل جامعه باشند، نه فقط افرادی که آنها را اشغال می‌کنند. با در نظر گرفتن این موضوع، او شروع به طراحی اقامتگاه‌های تک‌خانواری کرد که محیط‌های طبیعی و ساخته شده را متحد می‌کرد و از مهمانان و رهگذران استقبال می‌کرد. اولین پروژه او، ویلا یاماکاوا (ناگانو، ژاپن ۱۹۷۷)، از هر طرف در معرض دید قرار گرفته و در جنگل قرار دارد، طوری طراحی شده است که کاملاً شبیه یک تراس در فضای باز باشد. این تجربه به طور قابل توجهی بر کارهای آینده او تأثیر گذاشت، زیرا او با مسکن هوتاکوبو (کوماموتو، ژاپن ۱۹۹۱) به مسکن اجتماعی گسترش یافت، و فرهنگ‌ها و نسل‌ها را از طریق زندگی رابطه‌ای پیوند زد.
شفافیت در فرم، مواد و فلسفه عنصر اساسی در آثار او باقی ماند. او یک رویکرد برنامه ریزی شهری را ایجاد کرد که تکامل را به عنوان یک ویژگی حیاتی در توسعه Ryokuen-toshi، Inter-Junction City نشان داد (یوکوهاما، ژاپن ۱۹۹۴). صرف نظر از هویت یا عملکرد یک ساختمان، یک مقررات مقرر می‌دارد که همه باید اجازه عبور از محل آن را بدهند، قطعات مجاور را منسجم کرده و مالکان زمین همسایه را متحد کنند. او با تطبیق زبان معماری خود با پروژه‌هایی مانند دانشگاه استانی سایتاما (کوشیگایا، ژاپن ۱۹۹۹)، و کتابخانه تیانجین (تیانجین، جمهوری چین ۲۰۱۲)، به تشویق جوامع در ساختمان‌های بزرگ ادامه داد، که نشان دهنده تسلط او در مقیاس بود.
زمانی که فاجعه طبیعی ژاپن را در سال ۲۰۱۱ ویران کرد، از اقامتگاه‌های خصوصی گرفته تا مسکن عمومی، مدارس ابتدایی تا ساختمان‌های دانشگاه و مؤسسات تا فضاهای مدنی، کار او پربارتر شد. موسسه‌ای که از طریق طراحی معماری به فعالیت‌های اجتماعی اختصاص دارد و جایزه Local Republic را در سال ۲۰۱۸ برای قدردانی از معماران جوانی که با شجاعت و آرمان نسبت به آینده عمل می‌کنند، ایجاد کرد.
یاماموتو یک استاد مدعو جدید در دانشگاه کاناگاوا (یوکوهاما، ژاپن) است. او استاد مدعو در دانشگاه هنر توکیو (توکیو، ژاپن ۲۰۲۲-۲۰۲۴) بود و قبلاً در دانشگاه نیهون، دانشکده مهندسی تحصیلات تکمیلی (توکیو، ژاپن ۲۰۱۱-۲۰۱۳) تدریس کرده است. دانشگاه ملی یوکوهاما، دانشکده تحصیلات تکمیلی معماری (یوکوهاما، ژاپن ۲۰۰۷-۲۰۱۱). دانشگاه کوگاکوین، گروه معماری (توکیو، ژاپن ۲۰۰۲-۲۰۰۷) و به عنوان رئیس دانشگاه هنر و طراحی ناگویا زوکی (ناگویا، ژاپن ۲۰۱۸-۲۰۲۲) خدمت کرد.

آثار برگزیده

جایزه پریتزکر
هدف این جایزه ارج نهادن به معماران در قید حیات یا معمارانی است که آثار ساخته شده شان ترکیبی از استعداد، بینش و تعهد به نحوی که از طریق هنر معماری، کمک‌های مداوم و قابل توجهی به بشریت و محیط ساخته شده داشته است، می‌باشد.
این جایزه بین المللی که هر ساله به یک معمار (در قید حیات) برای دستاوردهای مهم اعطا می‌شود، توسط خانواده پریتزکر شیکاگو از طریق بنیاد Hyatt در سال ۱۹۷۹ تأسیس شد. این جایزه سالانه اعطا می‌شود و اغلب به عنوان “نوبل معماری” و “بالاترین افتخار این حرفه” شناخته می‌شود.
جایزه شامل ۱۰۰۰۰۰ دلار آمریکا و یک مدال برنز است. این جایزه در مراسمی در یکی از مکان‌های مهم معماری در سراسر جهان به برندگان اهدا می‌شود.

مراسم
مراسم رسمی اعطای این جایزه هر سال، معمولاً در ماه مه، در یک مکان مهم معماری در سراسر جهان برگزار می‌شود. انتخاب محل برگزاری مراسم اهمیت محیط ساخته شده را بازتاب می‌کند و در عین حال یک محیط منحصر به فرد را برای مراسم فراهم می‌کند. محل برگزاری این مراسم هر ساله در حال تغییر و حرکت در سراسر جهان است و به معماری دوره‌های دیگر و/یا آثار برندگان قبلی جایزه ادای احترام می‌کند. از آنجایی که مکان‌های مراسم معمولاً هر سال قبل از انتخاب برنده انتخاب می‌شوند، هیچ ارتباطی بین این دو وجود ندارد.
حضور در این رویداد فقط با دعوتنامه مجاز است که برای مهمانان بین المللی و مهمانانی از کشور میزبان ارسال خواهد شد. خود مراسم معمولاً شامل خوشامدگویی و سخنرانی از سوی مقامات کشور میزبان، نظرات رئیس هیئت داوران، اهدای جایزه توسط تام پریتزکر و سخنرانی برنده است.
ویدئوهای مراسم از سال ۲۰۲۰ فراهم شدند تا به شمار نامحدودی از مخاطبان در سطح بین المللی امکان تجلیل برنده داده شود و بتوانند سخنرانی کامل مراسم و دیدگاه‌های اضافی از برندگان و هیئت داوران گذشته را نیز مشاهده کنند.
برنده جایزه ۱۰۰۰۰۰ دلار و همچنین یک مدال برنز دریافت می‌کند. مدال برنزی که به هر برنده جایزه معماری پریتزکر اعطا می‌شود، بر اساس طرح‌های لوئیس سالیوان، معمار مشهور شیکاگویی است که عموماً به عنوان پدر آسمان خراش شناخته می‌شود. یک طرف نام جایزه حک شده است. در پشت، سه کلمه حک شده است: “firmness, commodity and delight” به معنای “ایستایی ، کارایی ، زیبایی” که یادآور اصول اساسی معماری رومی ویتروویوس در معماری است (venustas ، utilitas ،firmitas ).

هیئت داوران
▪️Alejandro Aravena (رئیس هیئت داوران)
▪️Barry Bergdol
▪️Deborah Berke
▪️Stephen Breyer
▪️André Aranha Corrêa do Lago
▪️Kazuyo Sejima
▪️Benedetta Tagliabue
▪️Wang Shu
▪️Manuela Lucá-Dazio (مدیر اجرایی)

شرکت کنندگان
جایزه معماری پریتزکر بر اساس نژاد، رنگ، مذهب، ملیت، جنسیت، ناتوانی یا سن در برنامه‌ها و فعالیت‌های خود تبعیض قائل نمی‌شود. این جایزه صرف نظر از ملیت، نژاد، عقیده یا ایدئولوژی به یک معمار یا معماران زنده تعلق می‌گیرد، اما نه به یک شرکت معماری. این جایزه به یک نوع معماری یا برای یک ساختمان خاص مرتبط نیست؛ بلکه برای مجموعه‌ای از کار ساخته شده است. نامزدهای بین المللی از افراد رشته‌های مختلف که دانش و علاقه به پیشرفت معماری عالی دارند پذیرفته می‌شود.
مدیر اجرایی فعالانه از برندگان جوایز، معماران، دانشگاهیان، منتقدان، سیاستمداران، متخصصان درگیر در فعالیت‌های فرهنگی و افراد در زمینه‌های مختلف که دارای تخصص و علاقه در زمینه معماری هستند، دعوت می‌کند.
علاوه بر این، هر معمار دارای مجوز می‌تواند نامزدی را برای بررسی توسط هیئت داوران برای جایزه معماری پریتزکر به مدیر اجرایی ارسال کند. نامزدها تا اول نوامبر هر سال پذیرفته می‌شوند. یک ایمیل با نام نامزد، مجموعه کامل کار و اطلاعات تماس به مدیر اجرایی ارسال کنید. نامزدهایی که منجر به جایزه نمی‌شوند به طور خودکار به سال بعد منتقل می‌شوند. هیأت داوران معمولاً در اوایل سال تقویمی مذاکرات را انجام می‌دهند و برنده در بهار اعلام می‌شود.
برخلاف سایر جوایز، هیچ فرمی برای ارسال وجود ندارد و هیچ نمونه کار یا توصیه نامه‌ای لازم نیست. با این حال، اگر نامزد معتقد است که کار معمار ممکن است برای هیئت داوران شناخته نشده باشد، از آدرس وب سایت، آدرس ایمیل و لیست ساختمان‌های تکمیل شده قدردانی می‌شود.

برندگان
۲۰۲۴: Riken Yamamoto
۲۰۲۳: Sir David Alan Chipperfield CH
۲۰۲۲: Diébédo Francis Kéré
۲۰۲۱: Anne Lacaton and Jean-Philippe Vassal
۲۰۲۰: Yvonne Farrell and Shelley McNamara
۲۰۱۹: Arata Isozaki
۲۰۱۸: Balkrishna Doshi
۲۰۱۷: Rafael Aranda, Carme Pigem & Ramon Vilalta
۲۰۱۶: Alejandro Aravena
۲۰۱۵: Frei Otto
۲۰۱۴: Shigeru Ban
۲۰۱۳: Toyo Ito
۲۰۱۲: Wang Shu
۲۰۱۱: Eduardo Souto de Moura
۲۰۱۰: Kazuyo Sejima and Ryue Nishizawa
۲۰۰۹: Peter Zumthor
۲۰۰۸: Jean Nouvel
۲۰۰۷: Richard Rogers
۲۰۰۶: Paulo Mendes da Rocha
۲۰۰۵: Thom Mayne
۲۰۰۴: Zaha Hadid
۲۰۰۳: Jørn Utzon
۲۰۰۲: Glenn Murcutt
۲۰۰۱: Jacques Herzog and Pierre de Meuron
۲۰۰۰: Rem Koolhaas
۱۹۹۹: Norman Foster
۱۹۹۸: Renzo Piano
۱۹۹۷: Sverre Fehn
۱۹۹۶: Rafael Moneo
۱۹۹۵: Tadao Ando
۱۹۹۴: Christian de Portzamparc
۱۹۹۳: Fumihiko Maki
۱۹۹۲: Alvaro Siza
۱۹۹۱: Robert Venturi
۱۹۹۰: Aldo Rossi
۱۹۸۹: Frank Gehry
۱۹۸۸: Gordon Bunshaft
۱۹۸۸: Oscar Niemeyer
۱۹۸۷: Kenzo Tange
۱۹۸۶: Gottfried Böhm
۱۹۸۵: Hans Hollein
۱۹۸۴: Richard Meier
۱۹۸۳: Ieoh Ming Pei
۱۹۸۲: Kevin Roche
۱۹۸۱: James Stirling
۱۹۸۰: Luis Barragán
۱۹۷۹: Philip Johnson