انتشار کتاب «معماری اجتماعی؛ خانه ایرانی»

اختصاصی، معمارنیوز- انتشار کتاب «معماری اجتماعی؛ خانه ایرانی»

نویسندگان: دکتر محمدرضا بمانیان و معصومه امینی (گروه معماری دانشگاه تربیت مدرس)
ناشر: انتشارات اول و آخر
تاریخ انتشار: ۱۳۹۶
تعداد صفحات: ۲۰۰
قیمت: ۱۶/۸۰۰ تومان

پیشگفتار کتاب:
انسان موجودی است اجتماعی و در ارتباطات وی چه به صورت درونی (با خود) و چه به صورت بیرونی (با دیگران) ارزش‎ها ی ی وجود دارد که پا ی‎بند ی بر آن‎ها ضامن سلامت اجتماع ی افراد جامعه خواهد بود. اسلام نیز به عنوان دین الهی، بنیان خود را بر اجتماع نهاده و احکام خود را در قالب روح اجتماعی بنا نهاده است و اعتلا فرهنگ مردمان را در اجتماع‎پذیری می‎داند. این مسئله نمود قابل توجهی در ماهیت معماری آمیخته با فرهنگ ایرانی اسلامی داشته است. بر این مبنا، افراد جامعه بر اساس فطرت الهی‎شان، معماری را برای زندگی گزینش کرده و می‎کنند که هم‎خوانی بیشتری با هنجارهای اجتماعی و فرهنگی، احساسات و تجربیات پیشین آن‎ها از فضا داشته باشد. این امر یکی از اولین اصول شکل‎گیری معماری اجتماعی در ایران را تشکیل می‎دهد.

بر پایه مطالب ذکر شده در فوق، می‎توان به عنوان یک تعریف کلی بیان داشت که معماری اجتماعی، برقراری نوعی از سازگاری میان عوامل فرهنگی، ساختار اجتماعی و محیطی فضایی است که تعیین کننده الگوی سکونت و تعاملات انسان‎ها در ادوار مختلف می‎باشد. معماری فاخر ایرانی نیز با استفاده ساده و مستقیم از فضا به ساکنین اجازه می‎دهد که روح جمعی را در زندگی فردی ایجاد کنند. در حقیقت در معماری اجتماعی، هر مکان و هر فضای ساخته شده یک نشان بالقوه است که نمایانگر ساختارهای ذهنی و فرهنگی انسان‎ها و تعریف کننده روابط اجتماعی آن‎ها با هم می‎باشد.

در این راستا، معماری اجتماعی، بنایی را تعریف کرده و شکل می دهد که‌ فقط یک مکان برای حضور افراد یعنی جایی که فضا امکان فعالیت‌های مشترک را می‌دهد، نیست، بلکه مکانی است که در آن می‌توانیم تجربه نسل‌های پیشین را نیز درک کرده و بشناسیم، در همان مکان کالبدی زندگی کنیم که آن ها زندگی می کردند و همان ارزش هایی را رعایت کنیم که برای آن ها نیز مورد احترام بوده است و همچنین می‌توان آن ها را به نسل‌های آینده که ممکن است تجربیات مشابهی را از طریق استمرار فضایی و سازمانی داشته باشند تعمیم داد.

در این میان، خانه‎ به عنوان عنصر شاخصی از معماری ایرانی منطبق بر فرهنگ‎ها و انتظام فضایی آن‎ها، نشان‎دهنده روابط اجتماعی افراد ساکن در محیط است. در حقیقت خانه ایرانی، به عنوان بعدی از زندگی اجتماعی انسان ها با سایر ابعاد زندگی وی در کنش و ارتباط متقابل بوده است، به طوری که بر یکدیگر تاثیر می گذارند و از یکدیگر تاثیر می پذیرند. این مسئله در معماری خانه‎های ایرانی، نمود خود را از پیرنشین‎های ورودی خانه تا جزئی‎ترین تقسیمات عملکردی بنا نمایان می‎سازد. از این رو، مطالعه و پژوهش در رابطه با معماری خانه‌ ایرانی می‌تواند مشخص کننده ویژگی‌های معماری اجتماعی در یک بنای کاملا خصوصی باشد. به بیانی دیگر، این گونه خاص از معماری مشخص می‎کند که چگونه می‌توان در کنار حفظ حریم خصوصی و خلوت در یک محل، روابط اجتماعی را بدون ایجاد کم‌ترین مزاحمتی برای یکدیگر تامین نمود.
آن‎چه در این نوشتار در معرض داوری قرار دارد، حاصل پژوهشی گسترده پیرامون زندگی اجتماعی در معماری ایرانی است، که ضمن ارائه تعریفی جامع از معماری اجتماعی به بررسی ویژ‌گی‌های خانه‌های سنتی و ارزشمند ایرانی در مناطق مرکزی و شمالی حاشیه دریای خزر پرداخته و با طبقه‌بندی عرصه‌های عملکردی در تمامی فضاهای یک خانه ایرانی براساس تعریف معماری اجتماعی در دو گونه از خانه های درون-گرا و برون گرا، چگونگی تأمین این شکل از معماری را که می‎تواند ضمن رعایت حریم فردی، خصوصی و آرامش فرد در محیط، جمع‎گرایی و تعاملات اجتماعی و نحوه ارتباط آن‌ها با هم را نیز امکان‎پذیر سازد بیان می‎کند، تا ضمن استفاده کارآمد از معماری فاخر و تاریخی ایران، تا حد امکان نسبت به نسل‎های آتی این سرزمین نیز ادای دین نماید.

• فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: معماری اجتماعی
۱-۱- مقدمه
۱-۲- تأثیر محیط بر انسان
۱-۳- تعاملات اجتماعی
۱-۴- اجتماع‎گرایی در اسلام
۱-۵- فضاهای جمعی شهری
۱-۶- شخصیت اجتماعی- فرهنگی فضاهای جمعی
۱-۷- اجتماع‎پذیری در معماری
۱-۸- قرارگاه‎های رفتاری
۱-۹- قلمرو و قلمروگرایی (استقلال طلبی)
۱-۱۰- انواع قلمرو
۱-۱۱- تعریف عرصه خصوصی
۱-۱۲- تعریف عرصه عمومی
۱-۱۳- تعریف خلوت
۱-۱۴- ملک خصوصی
۱-۱۵- مرز به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباطات
۱-۱۶- معماری مردمی
۱-۱۷- معماری اجتماعی
۱-۱۸- عرصه‌های عملکردی در معماری اجتماعی ایرانی
۱-۱۹- جمع بندی

فصل دوم: معماری اجتماعی خانه‎های درون‎گرای مناطق مرکزی ایران
۲-۱- مقدمه
۲-۲- بعد اجتماعی خانه
۲-۳- درون‎گرایی در معماری ایرانی
۲-۴- اهمیت رعایت حریم خانه در اسلام
۲-۵- خانه ایرانی نماد حریم خصوصی
۲-۶- تعاملات اجتماعی در خانه‎های سنتی ایرانی
۲-۷- خانه واسط میان فرد و اجتماع
۲-۸- عوامل اجتماعی معماری خانه
۲-۹- حریم خصوصی و عمومی در خانه‌های سنتی ایرانی
۲-۱۰- خلوت درخانه‌های سنتی ایرانی
۲-۱۱- تفکیک فضاهای خانه‎های درون‎گرای ایرانی
۲-۱۲- فضاهای عمومی
۲-۱۳- فضاهای نیمه‎عمومی
۲-۱۴- فضاهای خصوصی
۲-۱۵- جمع بندی

فصل سوم: معماری اجتماعی خانه‎های برون‎گرای مناطق شمالی ایران
۳-۱- مقدمه
۳-۲- تعاملات اجتماعی در مناطق شمالی ایران
۳-۳- سازماندهی اجتماعی در مناطق شمالی ایران
۳-۴- ویژگی‎های اجتماعی خانه‎های بومی مناطق شمالی
۳-۵- تفکیک فضاهای خانه‎های برون‎گرای ایرانی
۳-۶- جمع بندی

فصل چهارم: معماری اجتماعی خانه معاصر ایرانی
۴-۱- مقدمه
۴-۲- ابعاد اجتماعی خانه‎های معاصر ایران
۴-۳- حریم در معماری خانه‎های معاصر ایران
۴-۴- خانه‌های معاصر و نحوه زندگی
۴-۵- تعاملات اجتماعی در خانه‎های معاصر ایرانی
۴-۶- معماری خانه‎های معاصر ایران
۴-۷- راهکارهای ایجاد محرمیت در خانه‎های معاصر
۴-۸- اصول معماری مسکن معاصر

دریافت فهرست کامل کتاب (PDF)

دریافت تصویر جلد
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.