انتشار کتاب «در خانه: انسان‌شناسی فضای خانگی»

انتشار کتاب «در خانه: انسان‌شناسی فضای خانگی»

ویراستار: ایرین سی‌راد
ترجمه: زهرا غزنویان، محسن صف‌شکن، الهام نظری، نازنین دلنواز و لیلا صادقی‌تبار
ناشر: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
تاریخ انتشار: ۱۳۹۶
تیراژ: ۳۰۰ نسخه
تعداد صفحه: ۳۱۳
قیمت: ۱۶/۰۰۰ تومان

این کتاب، ترجمه‌ اثر انگلیسی «At Home: An Anthropology of Domestic Space» به ویراستاری آیرین سی‌یراد، استاد انسان‌شناس فرهنگی دانشگاه آمستردام هلند است، که در سال ۲۰۰۶ از سوی انتشارات دانشگاه سیراکیوز منتشر شده است. این اثر در سال ۱۳۹۵ در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ترجمه شده است. ترجمه این کتاب از اولین اسناد منتشر شده به فارسی، پیرامون حوزه انسان‌شناسی فضای خانگی است.

نویسندگانی از انگلستان، هلند، بلژیک، فرانسه، اسکاتلند و آمریکا با تخصص‌هایی در زمینه تاریخ هنر، تاریخ اجتماعی، مطالعات زنان، تاریخ طراحی، تاریخ معماری، انسان‌شناسی فرهنگی، قوم‌شناسی، جامعه‌شناسی، جامعه‌شناسی مسکن، روان‌شناسی محیطی، مطالعات فرهنگ مادی و مطالعات مصرف‌کننده، مقالات این مجموعه را تدوین کرده‌اند. بنابراین، به جهت جغرافیایی، با چنین گستردگی‌ای در نویسندگان آن مواجه هستیم. به جهت زمانی نیز از تحلیل‌های همزمانی تا تحلیل‌های تاریخی و در زمانی را شامل می‌‎شود و به همین نسبت، ترکیبی از روش‌های مختلف پژوهش را در آن می‌بینیم؛ از تحلیل‌های آیکونوگرافیک و مطالعات اسنادی گرفته تا مطالعات میدانیِ کیفی و کمی.

نویسندگان این مجموعه، با بیان اینکه «خانه»‌ ممکن است شکل و اندازه متفاوتی داشته باشد، تأکید می‌کنند که خانه به لحاظ اجتماعی اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا عامل مهمی در اجتماعی شدن انسان نسبت به جهان است؛ انسان زمان زیادی از عمر خود را درون خانه سپری می‌کند و ارتباطات حسی اولیه‌ او داخل خانه شکل می‌گیرد.

اما با وجود اهمیت بسیار زیاد «خانه»، کارِ نسبتا کمی بر معنای آن صورت گرفته و به مکان‌های خانگیِ زندگی، به اندازه فضاهای عمومی‌، توجه نشده است. اهمیت اجتماعیِ محله و اجتماع و نیز اهمیت مکان و دارایی در تولید و بازتاب تفاوت‌های مادی و فرهنگی، باعث شده تا پژوهشگران، مسکن را در کانون پژوهش‌های خود قرار دهند. این کتاب در واقع «انسان‌شناسی» فضای خانگی است و تلاش می‌کند تا خلأ پژوهش در حوزه خانه را جبران و فضای خانه را به‌عنوان مهمترین فضا بررسی کند.

با توجه به ماهیت نویسندگان این مجموعه مقالات، تمرکز این کتاب، بر فضای خانگیِ غربی است و بیشتر بر خانه‌های شهری تا روستایی و بر توده‌های بزرگ تا اجتماعات کوچک، تمرکز شده است. در این کتاب، به موارد بدیهی‌ای مانند پنجره‌ها، سالن‌ها، دکوراسیون خارجی و داخلی و فعالیت‌های آشنایی مانند لباس شستن و غذا خوردن خانوادگی و… نگاهی نو شده است.

این کتاب همچنین، «جغرافیای انسانی» خانه هم هست و این بحث را تقویت می‌کند که فضا و مکان، بیش از آنکه ظرف‌هایی برای فرایندهای اجتماعی باشند، خودشان فرآیندهایی اجتماعی هستند. نویسندگان مقالات این کتاب بر این نظرند که «خانه»، در سازماندهی اجتماعی فضا یک مکان کلیدی است؛ جایی که در آن، فضا به مکان تبدیل می‌شود و روابط خانوادگی و هویت‌های جنسیتی و طبقاتی، مورد بحث و چانه‌زنی قرار می‌گیرند و تغییر شکل می‌دهند. خانه، بخش فعالی از فرآیند زمانی و فضاییِ خلق هویت‌های فردی، روابط اجتماعی و معانی جمعی است و محل مهمی برای بسیاری از معانی ایدئولوژیک.

این کتاب با اشاره به اینکه «خانه» به همان اندازه که منبع کار، سوء‌استفاده و بهره‌برداری است، محل استراحت، عشق و تغذیه هم هست، آن را مکان تناقضات توصیف می‌کند و تصریح می‌نماید که خواندن این کتاب، کمکی به حل تناقضات نمی‌کند اما خواننده را قادر به فهمیدنشان خواهد کرد.

نویسندگان این کتاب با بیان اینکه مکان، شکل و ریخت خانه‌های ما مستقیما با کوچکترین جزییات زندگی روزمره‌مان در تماس هستند، این موضوع را عامل توجه جامعه‌شناسان، تحلیل‌گران سیاست‌های اجتماعی، اقتصاددانان، تاریخ‌دانان و انسان‌شناسان به طراحی و کاربرد خانه و کالبد آن، بیان می‌کنند.

نویسندگانی که مقالات این مجموعه را تدوین کرده‌اند، عبارتند از:
جودی آتفیلد، استاد گروه «تاریخ طراحی و فرهنگ مادی» دانشگاه ساوت‌همپتون انگلستان
سوفی شوالیه مدرس انسان‌شناسی اجتماعی دانشگاه فرانش-کنته فرانسه
آیرن سی‌یراد، انسان‌شناس فرهنگی دانشگاه آمستردام هلند
هایدی د. مور، استاد مطالعات زنان دانشکده معماری دانشگاه دلفت هلند
جان آ. دولان، مدرس گروه آموزش و پرورش و علوم اجتماعی دانشگاه داربی انگلستان
رودی لائرمنز، مدرس گروه جامعه‌شناسی دانشگاه کاتولیک لووین بلژیک
روث مادیگان، مدرس دانشگاه گلاسگو اسکاتلند
کارین ملدرز، جامعه‌شناس فرهنگ دانشگاه لووین بلژیک
مویرا مونرو، استاد دانشکده برنامه‌ریزی و مسکن دانشگاه هریوت وات بریتانیا
پل پنارتز، دانشیار گروه خانواده و مطالعات مصرف دانشگاه کشاورزی واخنینگن هلند
تیم پاتنام، استاد تاریخ فرهنگ مادی دانشگاه میدلسکس لندن
سلین روزلین، دانشجوی دکترای دانشگاه سوربن پاریس
جان رنی‌یر شرت(John Rennie Short) استاد سیاست عمومی دانشگاه مریلند آمریکا نیز که متخصص مسائل شهری، نگرانی‌های زیست‌محیطی، جهانی شدن و جغرافیای سیاسی است، پیشگفتار چاپ انگلیسی این کتاب را تحریرکرده است.

برای آشنایی با محتوای این کتاب از پیشگفتار خانم غزنویان، یکی از مترجمان و بخشی از پیشگفتار انگلیسی استفاده شده است:
«با پیشرفت بی‌وقفه فناوری‌، نسل جدیدی از مبلمان و خانه‌‌ها زاده شده‌اند که با عنوان «هوشمند» شناخته می‌شوند و شبکه پیچیده‌ای را بین عناصر مختلفِ موجود در خانه و حتی کالبد آن ایجاد می‌کنند؛ شبکه‌ای که همه اجزای آن از فاصله‌های دور و نزدیک، به وسیله یک نرم‌افزار ساده و با استفاده از یک گوشی موبایل، مدیریت می‌شوند. این فناوری‌های جدید، امکانات بی‌سابقه‌ای را در آینده در پیش روی ما قرار داده و بسیاری از مفاهیم پیشینمان را متحول خواهند کرد. مثلا به پشتوانه این فناوری‌ها، درک سنتی‌ای که از دیوار داشتیم و می‌توانست برایمان نماد صلب بودن و ثبات باشد، دگرگون خواهد شد؛ دیوارهای آجری سخت ما می‌توانند جای خود را به سطوح متحرکی از جنس‌های دیگرگون و کاملا جدید بدهند که تنها با فشار دادن یک کلید، گویی از غیب ظاهر می‎‌شوند و فضا را به چندین فضای مجزای کوچک‌تر تقسیم می‌کنند و باز با اشاره‌ای دیگر می‌توانند محو شوند و یک بسط فضایی حیرت‌آور پدید آورند؛ انعطاف فضایی‌ای که مشابه آن را از جهاتی، در معماری سنتی‌مان داشتیم؛ آن‌جا که استانداردهای امروزی دیوار، هنوز معیار نشده بودند و درها می‌توانستند تشکیل دیوار بدهند. با این حال شاید تفاوت‌های این دو تیپ از انعطاف فضایی، بیش از شباهت‌های به ظاهر مختصرشان باشد».

این کتاب، مجموعه مقالاتی است که در ۱۲ فصل و به این شرح تنظیم شده است:
فصل اول: مقدمه‌ای بر انسان‌شناسی در خانه
فصل دوم: خانه‌گرایی در مناقشه؛ تجدیدنظری در منابع
فصل سوم: پنجره‌های هلندی؛ پاکدامنی و هرزگی زنانه
فصل چهارم: همه جزئیات درباره هال؛ یک مثال پاریسی
فصل پنجم: «همیشه داشتن شیر خودم را تصور می‌کردم»؛ انگیزه‌های ایدئولوژیک صاحب‌خانه‌های جدید در تزئینات بیرونی خانه
فصل ششم: آوردن مدرنیته به خانه؛ «پلان آزاد» در فضای خانگی بریتانیا
فصل هفتم: پروژه دوخانگی فرانسوی؛ تحقق هویت خانوادگی
فصل هشتم: خانه؛ تجربه حال و هوا
فصل نهم: چانه‌زنی در مورد فضا در خانه خانوادگی
فصل دهم: خانگی شدن رختشویی
فصل یازدهم: ساختن خانه؛ چهارراه انتخاب‌ها
فصل دوازدهم: زندگی خانگی پست‌مدرن

دریافت تصویر جلد
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.