«معماری و سینما» ؛ نمایش ۸ فیلم معماری در موزه هنرهای معاصر – شهریور ۹۵

کانون معماری و شهر با همکاری موزه‌ی هنرهای معاصر برگزار می کند:
پرونده‌ی شهریورماه سینماتک موزه‌ی هنرهای معاصر تهران به «معماری و سینما» اختصاص دارد و در آن گزیده‌ای از فیلم‌هایی سینمایی به نمایش درمی‌آید که از حیث مطالعات معماری یا شهرسازی واجد ارزش‌های ویژه اند.

هفته اول:

• فیلم “The Fountainhead” :

فیلم “سرچشمه” (۱۹۴۹) شاید مهم‌ترین فیلم تاریخ سینما درباره‌ی معمار و معماری باشد.

کارگردان: کینگ ویدور
فیلمنامه: آین راند
بازیگران: گری کوپر ـ پاتریشیا نیل ـ ریموند ماسی
مدیر فیلمبرداری: رابرت بورکس

سرچشمه (۱۹۴۹) یکی از فیلم‌های پیچیده و چندلایه‌ی هالیوود است؛ تنها فیلمی که سراغ دارم که واقعاً درباره‌ی معماری باشد. یعنی فیلمی که در آن معماری صرفاً نقش پس‌زمینه را ایفا نکند، بلکه درون‌مایه‌ی اصلی داستان باشد، و شخصیت‌ها حولِ آن بگردند. علاوه‌بر این، سرچشمه تنها فیلمی هم است که [سراغ دارم که] در آن زیبایی‌شناسی با اخلاق اجتماعی پیوند می‌خورد – بسیار شبیه به کاری که نیچه در «تولد تراژدی»، با نوشتن درباره‌ی تئاتر کرد. [در این فیلم] کش‌وقوس‌های روابط بین شخصیت‌ها به موازات دغدغه‌های معمارانه درباره‌ی شرافت و ارزش اخلاقی به تصویر کشیده شده‌است. علاوه بر این، این فیلم تاثیر عمیقی هم بر تلقی عوام از معمار و معماری گذاشته‌است – ایضاً روی معماران هم بسیار تاثیرگزار بوده‌است – که خود جای بحث دارد. البته این تاثیر[ی که از آن حرف می‌زنیم] خیلی غیرمستقیم است، چون فیلمْ قدیمی است و بسیاری از آدم‌های امروز آن را ندیده‌اند. اما با این حال، هنوز هم تاثیرش زیاد است.
(بخشی از یادداشت لبئوس وودز، معمار و منتقد فقید معماری درباره‌ی فیلم)

زمان پخش: یکشنبه ۷ شهریور ۱۳۹۵، ساعت ۱۷ (به مدت ۱ ساعت و ۵۲ دقیقه)

 

• فیلم “The Shining” :

فیلم “درخشش” (۱۹۸۰) به‌شکلی ویژه از معماری در ساختار روایی‌شان بهره برده‌اند.

کارگردان: استنلی کوبریک
فیلمنامه: استفان کینگ ـ دایان جانسون ـ استنلی کوبریک
بازیگران: جک نیکلسون ـ شلی دووال ـ دنی لیود
مدیر فیلمبرداری: جان آلکوت
زبان فیلم: اصلی، زیرنویس فارسی

«… این واقعیت که استنلی کوبریک کنترل همه‌جانبه‌ای بر طراحی دکورهای فیلم «درخشش» داشته، ما را وامی‌دارد که هر ایراد و اشتباهی را در آن «عامدانه» قلمداد کنیم. مثلا، او به جای خلق کردن فضایی کاربردی، طرحی نامعقول و ناممکن به ما ارایه می‌دهد. فضای داخلی هتل فضایی غیرقابل وجود است. تعدادی از علاقه‌مندان، فضای داخلی فیلم را مطالعه کرده و نقشه‌ی آن را کشیده‌اند. آن‌ها ایرادات بسیاری پیدا کرده‌اند: درها و راهروهایی که به جایی ختم نمی‌شوند، و پنجره‌هایی زیادی در اتاق‌ها، که وجودشان عملاً غیرممکن است – انند پنجره دفتر استورت اولمن…»

در مصاحبه‌ای با ژان بروکز از مجله‌ی «گاردین» او اظهار می‌کند که «مجموعه به صورت عمدی نامتعارف و بی‌ربط ساخته شده‌است؛ مثلاً آن سالن بزرگ رقص در واقع هرگز نمی‌تواند به آن صورت در فضا جای گیرد. تماشاگران نمی‌باید می‌دانستند که دارند به کجا می‌روند». (بخشی از یادداشت نشریه Interiors درباره این فیلم)

فیلم «درخشش»، اثر مشهور استنلی کوبریک، چهارشنبه ۱۰ شهریور، در قالب پرونده شهریورماه سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران («سینما و معماری«) به نمایش در می آید. این اکران با سخنرانی محسن آزرم، نویسنده و منتقد سینمایی، همراه خواهدبود.

زمان پخش: چهارشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۵، ساعت ۱۶ (به مدت ۲ ساعت و ۲۳ دقیقه)

 

هفته دوم:

• فیلم “Brazil” :

فیلم “برزیل” (۱۹۸۵) یکی از نمونه‌های تحسین‌شده از ترسیم شهر آینده (کابوس‌شهر آینده) است.

کارگردان: تری گیلیام
فیلمنامه: چارلز مک‌کیون ـ تام استوپارد ـ تری گیلیام
بازیگران: جاناتان پریس ـ رابرت دنیرو ـ کاترین هلموند
مدیر فیلمبرداری: راجر پرات
زبان فیلم: اصلی، زیرنویس فارسی

فیلم«برزیل» دنیایی را به نمایش می‌گذراد که در سیطره‌ی بوروکراسی و مصرف است و در آن «انتخاب» همان «آگاهی کاذب» است. در رستوران مجلل، ظرف‌های غذا در قالب‌های یکسان سرو می‌شوند. خرابی سیستم تهویه‌ی مطبوع آپارتمان (شخصیت سَم)، نقدی است دوگانه ناظر به وجوه آرمانگرایانه‌ی دولت رفاه، و (در عین حال) سست ‌شدن تدریجی اعتماد شهروندان به آن. دولت که خود را به‌سان پدری تامین‌کننده می‌نمایاند، در واقع مثل یک سیستم نظارتی مداربسته است: به شهروندان اجازه نمی‌دهد خودشان زندگی‌ شخصی‌شان را کنترل کنند، و در عوض (این تعدّی) چیزی هم به آن‌ها نمی‌دهد. با تمام این توضیحات، میزانسن «برزیل» آمیزه‌ای‌ست از انواع معماری‌های آرمان‌خواهانه‌ در برهه‌های تاریخی مختلفی که فیلم آن‌ها را نقد می‌کند.

زمان پخش: یکشنبه ۱۴ شهریور ۱۳۹۵، ساعت  ۱۶ (به مدت ۲ ساعت و ۲۳ دقیقه)

 

• فیلم “Playtime” :

فیلم “زنگ تفریح” (۱۹۶۷) بازنمایی منحصربه‌فردی از معماری و شهر مدرن اروپایی است.

کارگردان: ژاک تاتی
فیلمنامه: ژاک تاتی ـ ژاک لاژرانگ ـ آرت بوخوالد
بازیگران: ژاک تاتی ـ باربارا دنیک ـ ریتا میدن
مدیر فیلمبرداری: ژان بادال ـ آندریاس ویندینگ
زبان فیلم: اصلی، زیرنویس فارسی

«زنگ تفریح» ژاک تاتی به صورت ۷۰ میلیمتری ــ که او باور داشت برای به تصویرکشیدن جهان مدرن مناسب‌ترین است ــ و با صدای پنج بانده‌ی استریوفونیک گرفته شده است. کار وی فراتر از طراحی صحنه بود؛ او در حومه‌ی پاریس یک شهر خیالی ساخت با خیابان‌هایش که سنگفرش ‌شده‌ بود، تیرهای چراغ برق، آبنما، برق و حتی در یکی از دکورهایش پلکانی متحرک داشت. این فضای شهری بعدها به «تاتی‌ویل» معروف شد . بودجه‌ی فیلم حین فرایند تولید به‌سرعت به اتمام رسید و شکست فیلم در جدول فروش، موقعیت شغلیِ او را، که زمانی فیلم ساز موفقی بود، ویران کرد.

فیلم بیشتر مشغول معماری این فضاهاست تا بخواهد یک داستان را روایت کند. معماری فیلم به خودی خود کاراکتر اصلی است. ژاک تاتی ادعا کرده که تنها ستاره‌ی حقیقی فیلم دکور آن است.

زمان پخش: چهارشنبه ۱۷ شهریور ۱۳۹۵، ساعت ۱۷ (به مدت ۲ ساعت)

 

هفته سوم:

• فیلم “Dial M for Murdar” :

فیلم “میم را به نشانه‌ی مرگ بگیر” (۱۹۵۴) از عناصر کوچک و بزرگ فضای داخلی یک خانه، بهره‌های متنوعی در روایت قصه برده‌است.

کارگردان: آلفرد هیچکاک
فیلمنامه: فردریک نات
بازیگران: ری میلاند ـ گریس کلی ـ رابرت کامینگز
مدیر فیلمبرداری: رابرت بورکس
زبان فیلم: اصلی، زیرنویس فارسی

زمان پخش: یکشنبه ۲۱ شهریور ۱۳۹۵، ساعت ۱۷ (به مدت ۱ ساعت و ۴۵ دقیقه)

 

• فیلم “Russian Ark” :

فیلم “کشتی روسی” (۲۰۰۲) به‌شکلی ویژه از معماری در ساختار روایی‌شان بهره برده‌اند.

کارگردان: الکساندر ساکوروف
فیلمنامه: بوریس خایمسکی ـ آناتولی نیکیفوروف ـ اسوتلانا پروسکورینا ـ الکساندر ساکوروف
بازیگران: سرگئی دریدن ـ ماریا کوزنتسووا ـ لئونید موزگووی
مدیر فیلمبرداری: تیلمان بوتنر
زبان فیلم: اصلی، زیرنویس فارسی

«کشتی روسی» به دستاورد شکوهمندانه‌اش در بهره‌گیری از سطح جدیدی از تکنولوژی تولید سینمایی مشهور است؛ این فیلم به‌ مدد پیشرفت فن‌آوری دیجیتال توانسته‌است داستان پر جزئیاتی را در تنها یک نمای پیوسته‌ی نودوپنج دقیقه‌ای روایت کند. البته این اولین تجربه‌ی سینمایی در این نوع نیست؛ نمونه‌ی مشهور فیلم «طناب» (۱۹۴۸) هم ظاهراً فقط یک نمای پیوسته دارد؛ با این تفاوت که محدودیت‌های تکنولوژیک در زمان ساخت آن، آلفرد هیچکاک را مجبور کرده‌‌بود فیلمش را با سه حلقه‌ی جداگانه تصویربرداری کند و لحظات قطع نگاتیو را با حقه‌های بصری بپوشاند. تفاوت دیگرِ «کشتی روسی» با «طناب» در ابعاد عظیم تولید سینمایی آن است: طناب ۱۰ بازیگر دارد و کل آن در یک لوکیشن می‌گذرد، حال آن‌که در کشتی روسی بالغ بر ۲۰۰۰ بازیگر و سه گروه ارکستر، در بیش از چهل موقعیت مکانی ایفای نقش می‌کنند.

روایت داستان «کشتی روسی» بر دوش دو شخصیت اصلی آن است: راوی (دوربین – با صدای خود کارگردان) و «غریبه» (با بازی سرگئی دریدن)؛ آن‌ها در فضاهای مختلف کاخ موزه‌ی آرمیتاژ سن‌پترزبورگ قدم می‌زنند، با هم گفتگو می‌کنند، گاهی از هم دور می‌شوند و دوباره به هم می‌رسند و با عبور از اتاق‌ها و سالن‌های مختلف، از کنار شخصیت‌ها و رویدادها و از برهه‌های گوناگونی از دویست سال تاریخ کاخ آرمیتاژ و روسیه گذر می‌کنند.

زمان پخش: چهارشنبه ۲۴ شهریور ۱۳۹۵، ساعت ۱۷ (به مدت ۱ ساعت و ۳۹ دقیقه)

 

هفته چهارم:

• فیلم “Truman Show” :

فیلم “نمایش ترومن” (۱۹۹۸) نمونه‌ی شاخصی در نقد نوشهرسازی است؛ یکی از تئوری‌های مهم شهرسازی معاصر.

کارگردان: پیتر ویر
فیلمنامه: آندرو نیکول
بازیگران: جیم کری ـ لورا لینی ـ نوآ امریخ
مدیر فیلمبرداری: پیتر بیزیو
زبان فیلم: اصلی، زیرنویس فارسی

«نمایش ترومن» فیلمی درباره‌ی پروژه‌ی رسانه‌ای است که در آن تمامی ابعاد زندگی شخصیتی به نام ترومن بوربانک تحت پوشش دوربین‌های تلویزیونی قرار دارد، به این ترتیب که زیر گنبد عظیم استودیویی در هالیوود، شهری کامل به نام سی‌هاون (بهشت دریا) ساخته‌اند. این شهر هم امکانات مناسبی برای زندگی و رشد ترومن از کودکی دارد و هم حاوی پنج‌هزار دوربین مخفى است تا او را همه‌جا تحت‌نظر بگیرند. تصویربرداری «نمایش ترومن» عمدتاً در شهر سى‌ساید در ایالت فلوریدا انجام شده‌است.

همچنین فیلم «مطب دکتر کالیگاری» ساخته‌ی روبرت وینه، با فرانسیس که در حال  بازگویی یک اتفاق ترسناک است، شروع می‌شود. او در داستانش از دو نفر حرف می‌زند: سزار، مردی که در خواب راه می‌رود و دکتر کالیگاری که او را در یک تابوت نگه می‌دارد و با هیپنوتیزم کنترلش می‌کند. فرانسیس از مرگ دوست نزدیکش، آلن، می‌گوید و اعتقاد دارد که سزار تحت فرمان دکتر کالیگاری او را به قتل رسانده‌است.

زمان پخش: یکشنبه ۲۸ شهریور ۱۳۹۵، ساعت ۱۷ (به مدت ۱ ساعت و ۴۲ دقیقه)

 

• فیلم “The Cabinet of Dr. Caligari” :

فیلم “مطب دکتر کالیگاری” (۱۹۲۰) نمونه‌ی کلاسیکی از طراحی صحنه برای بیان درونیات شخصیت‌ها می باشد.

کارگردان: روبرت وینه
فیلمنامه: کارل میر ـ هانس یانوویتس
بازیگران: ورنر کراوس ـ کونراد ویدت ـ فردریخ فهر
مدیر فیلمبرداری: ویلی هامستر
زبان فیلم: اصلی، زیرنویس فارسی

زمان پخش: چهارشنبه ۳۱ شهریور ۱۳۹۵، ساعت ۱۷ (به مدت ۱ ساعت و ۱۷ دقیقه)

* زبان هر ۸ فیلم: زبان اصلی، زیرنویس فارسی
* مکان پخش هر ۸ فیلم: سینما تک موزه هنرهای معاصر تهران واقع در خیابان کارگر شمالی، ضلع غربی پارک لاله
* برخی از اکران‌ها با جلسات نقد و بررسی و با حضور صاحب‌نظران حوزه‌های معماری، شهرسازی و فیلم همراه خواهندبود که جزئیات آن متعاقباً اعلام خواهد شد.
* خرید بلیط

دریافت تصویر
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

Follow Memarnews
share Memarnews content