نگاهی به کتاب «جزیره حرارتی؛ متغیری جدید در معماری و شهرسازی»

تألیف: دکتر جمال خداکرمی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام
مهندس مجتبی حاتمی

ناشر: فکر نو
تاریخ انتشار: ۱۳۹۵
نوبت چاپ: اول
تیراژ: ۵۰۰ نسخه
تعداد صفحه: ۲۱۴
قیمت: ۱۵۰/۰۰۰ ریال

بخش هایی از پیشگفتار کتاب:
با افزایش جمعیت در شهرها، تولیدات شهری روز به روز رو به افزایش گذاشت. شهرها به مرور و با شتاب فزاینده‌ای مولد پدیده‌ای شدند که توانست چهره کره زمین را تغییر دهد. آلودگی‌های شهری امروزه دیگر بخشی از شهرنشینی به حساب می‌آیند. این تولید نامبارک شهری روز به روز چهره محوطه‌های اطراف شهرها و حتی اقیانوس‌ها و جو را نیز تغییر داده است. حالا ما در شهرهایمان چیزهایی را تولید می‌کنیم که طبیعت با آن‌ها و یا با شدتشان آشنا نیست.
کار به‌گونه‌ای است که زمین چون یک گلخانه بزرگ روز به روز به سمت گرم‌تر شدن حرکت می‌کند. شاید بتوان گفت مؤثرترین تولید دوره شهرنشینی تولید گازهای گلخانه‌ایست که اگر همچنان ادامه یابد به زودی حداقل گونه‌های حیات روی این کره را دچار دگرگونی‌های غیرقابل پیش‌بینی خواهد کرد.

گرمایی که در شهرهای بزرگ تولید می‌شود و گازهای گلخانه‌ای ناشی از سوزاندن منابع فسیلی باعث آسیب لایه ازون بالای جو، حتی بر روی قطب‌های کره زمین که به نظر دور از دسترس شهرها و تأثیرات آن‌ها هستند، می‌گردد.
شهرها و شهرسازی‌ها که روزی بر اساس نظریه‌های سنتی شکل می‌گرفتند، حالا نیاز به نگاهی جدید دارند. در این نگاه جدید متغیرهایی چون آلودگی محیط‌زیست، مورفولوژی و ریخت‌شناسی شهر از لحاظ تولید و تراکم گرما و گازهای گلخانه‌ای نقشی اساسی و دسته اول دارند. دیگر عوامل محیط‌زیستی، متغیرهای ثانویه که می‌توانند فراموش شوند نیستند. در نگاه جدید به شهرسازی نیاز به ارائه نظریه‌های متکی به چگونگی تولید، توزیع و مصرف انرژی در بعد تک بناها و همچنین کل شهر به‌عنوان یک واحد است. در کنار رعایت مسائل مربوط به امنیت، رفاه و اشراف، حالا باید پارامتر و محاسبات چگونگی تولید و توزیع لایه‌های هوای گرم در شهر و محوطه‌های اطراف آن مدنظر قرار گیرد.

این کتاب تلاشی در راستای شناخت، تجزیه‌وتحلیل و نحوه برخورد با متغیرهای محیطی جدید خاص شهرها در دوره فعلی و سال‌های آتی است. در این کتاب ابتدا پدیده پیدایش گرما بر اثر مصرف انرژی در شهر، نحوه تمرکز آن، معلول‌های این علت، تأثیرات آن‌ها بر زندگی شهری و راه‌های کاهش و کنترل آن‌ها بررسی شده است.

کتاب حاضر تألیفی متکی به آخرین یافته‌های علمی در زمینه گرمایش در شهرها است. اساس کار کتاب مطالعه و اتکا به مقالات علمی منتشر شده در ژورنال‌های علمی معتبر است؛ بنابراین، مطالعه و استفاده از این کتاب به متخصصین و دانشجویان مرتبط با رشته‌های مطالعات شهری، محیط‌زیست، معماری و انرژی و دانشجویان برنامه‌ریزی شهری توصیه می‌گردد. همچنین کلیه افرادی که به‌گونه‌ای در تصمیمات شهری و شهرسازی دخالت دارند می‌توانند با مطالعه‌این کتاب دیدگاهی تازه و مؤثر در مورد معضلات و متغیرهای جدید شهری و راه‌حل مناسب آن‌ها در حوزه آلودگی و گرمایش شهرها به دست آورند.

فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: شهر و شهرسازی، متغیرهای جدید و ضرورت بازنگری در مفاهیم
۱-۱- شهر در نگاهی کلی
۱-۲- چالش‌های نوین و نیاز به نگاهی دوباره به برنامه‌ریزی شهری

فصل دوم: مبانی نظری و ادبیات علمی جزایر حرارتی
۲-۱- جزیره حرارتی
۲-۲- اثرات جزایر حرارتی
۲-۳- ویژگی‌های جزایر حرارتی
۲-۴- انواع جزایر حرارتی شهری
۲-۵- عوامل ایجاد جزایر حرارتی
۲-۶- اندازه‌گیری و مدل‌سازی جزایر حرارتی

فصل سوم: راه‌های کاهش تأثیرات منفی جزایر حرارتی
استراتژی‌های کاهشی
۳-۱- استراتژی‌های سبز شهری
۳-۲- پوشش گیاهی و سرمایش در مقیاس شهری
۳-۳- پوشش گیاهی و سرمایش در مقیاس ساختمان
۳-۴- سطوح سرد شهری
۳-۵- طراحی شهری با ملاحظه اثرات جزیره حرارتی
۳-۶- کاهش گرمای انسان‌ساز

فصل چهارم: تهران با نگاهی به پتانسیل تشکیل جزایر حرارتی
۴-۱- مقدمه
۴-۲- خصوصیات شهر تهران
۴-۳- هندسه و مورفولوژی
۴-۴- جمعیت
۴-۵- ترافیک
۴-۶- فضای سبز
۴-۷- انرژی‌های مصرفی در شهر
۴-۸- نمونه‌هایی از تحقیقات انجام گرفته در حوزه جزیره حرارتی شهر تهران
۴-۹- نتیجه گیری

• عرضه کتاب در غرفه انتشارات فکر نو، در بیست و نهمین نمایشگاه کتاب، بخش دانشگاهی، سالن ۱۰۵ دانشگاهی، غرفه ۲۷۹

تصویر روی جلد
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.