گفتمان هنر و معماری با موضوع «دژ – شهر تاریخی سمیران»

انجمن مفاخر معماری ایران برگزار می کند:
سیصد و پنجمین گفتمان هنر و معماری

با موضوع:
دژ – شهر تاریخی سمیران
مرکز تمدنی و مدنیت رشته کوه البرز
(قزوین، استان سال ۱۳۹۷)
همراه با نمایش فیلم

سخنران:
مهندس آرش ضیاء آبادی

دبیر پنل:
دکتر نسیم ایرانمنش

سرزمین اقوام دیلم که پیشینه تمدنشان به دوره مادها می رسد، “منطقه سمیران” است. امروزه این منطقه با ارزش تاریخی، از لحاظ تقسیمات کشوری، در بخش طارم قزوین واقع شده که در شمال غربی و فاصله ای حدوداً ۸۰ کیلومتری از مرکز استان، (همجوار با استان گیلان از شمال و استان زنجان از غرب) واقع می باشد. موقعیت طبیعی خاص این منطقه متشکل از مناطق کوهپایه ای و صعب العبور سلسله جبال البرز در شمال و کوه های شمالی زنجان – ابهر در جنوب و رودخانه قزل اوزن می باشد که زمینه مناسب را جهت استقرار حکومت مقتدر و مستقل دیلمیان در طول تاریخ فراهم آورده است.
قدمت سمیران به دوره دیلمیان باز می گردد و آنان مردمانی بودند که در زمان ساسانیان و حتی پیش از آن حکمرانانی از خود داشتند و مستقل عمل می کردند. پس از حمله اعراب به ایران نیز با استفاده از موقعیت کوهستانی منحصر به فرد منطقه، سالها در برابر تازیان ایستادند، لیکن در نهایت (در سال ۲۹۰ هجری قمری) مذهب شیعیه زیدیه را پذیرفتند و سرانجام پنجاه سال پس از پذیرفتن اسلام، خاندانهائی از دیلمیان پیدا شدند که بر بخش بزرگی از عالم اسلام فرمانفرمائی یافتند. از اولین سلسله های معروف آل بویه، کنگریان (آل مسافر) بوده اند که در سالهای (۳۸۷-۳۰۴ ه.ق) بر منطقه مذکور حکومت می کردند.

عظمت و شکوه بی نظیر دژ – شهر سمیران را می توان در نوشته های جهانگردان و جغرافی دانان مسلمان همچون ابودلف (۳۳۱ ه.ق)، یاقوت حموی (۳۷۶ ه.ق) و ناصر خسرو قبادیانی (۴۳۸ ه.ق) پی برد. این دژ نزدیک به دو قرن جزء قلعه های اسماعیلیان بوده و پس از هجوم هلاکو تا پایان دوره صفوی نیز در کشمکش های سیاسی اهمیتی بسزا داشته است. ناصر خسرو درباره این قلعه می نویسد: ” به کنار شهر، قلعه ای بلند بنیادش بر سنگ خاره نهاده است، سه دیوار برگرد آن کشیده و کاریزی به میان قلعه فرو برده تا کنار رودخانه، که از آنجا آب برآورند و به قلعه برند”. “هزار مرد از مهترزادگان ولایت در آن قلعه هستند تا کسی بیراهه و سرکشی نتواند کرد و گفتند آن امیر را قلعه های بسیار در ولایت دیلم باشد و عدل و ایمنی تمام باشد.”

ابودلف ینبوعی جهانگرد عرب که سال ۳۳۱ ه.ق از قلعه سمیران دیدن کرد، در این باره می نویسد: “به دژی از سرزمین دیلمان موسوم به سمیران رسیدم، ابنیه و عماراتی را که در این دژ دیدم تا کنون در هیچ یک از مراکز حکومت و سلطنت ملوک ندیدم”. “در این قلعه دو هزار و هشتصد و پنجاه و اند خانه کوچک و بزرگ بود، صاحب دژ محمد بن مسافر بود و هر وقت اثری ظریف و یا کار هنری دقیقی می دید، از سازنده آن خبر می گرفت و نشان او را می جست تا می یافت، مال فراوانی برای او می فرستاد و او را به محل خود دعوت می کرد. هنگامی که هنرمند به خدمت او را می رفت، او را در دژ می نشاند و روستازادگان را نیز در دژ می نشاند و به آموختن هنر و صنعت وا می داشت.”

* حضور برای عموم آزاد و رایگان می باشد.

زمان: چهارشنبه ۲۶ دی ماه ۹۷، ساعت ۱۵:۳۰ الی ۱۷:۳۰
مکان: موزه هنرهای دینی امام علی (ع)، خیابان ولیعصر، بالاتر از ظفر، بلوار اسفندیار، پلاک ۳۵

• «زمانبندی هم‌اندیشی انجمن مفاخر معماری ایران در دی ماه ۱۳۹۷» :

  – معماری و شهرسازی عصر قاجاریه
  چهارشنبه ۵ دی ۹۷، ساعت ۱۵:۳۰ الی ۱۷:۳۰

  – سفیر، روایتی از پویش سرزمین
  چهارشنبه ۱۲ دی ۹۷، ساعت ۱۵ الی ۱۷:۳۰

  – خاستگاه آشوری پژوهی – نگاهی به واژه ها
  چهارشنبه ۱۹ دی ۹۷، ساعت ۱۵:۳۰ الی ۱۷:۳۰

  – دژ – شهر تاریخی سمیران
  چهارشنبه ۲۶ دی ۹۷، ساعت ۱۵:۳۰ الی ۱۷:۳۰

سایت مرتبط: www.ammi.ir
دریافت پوستر
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.