نگاهی به نتیجه مسابقه طراحی معماری دارالقرآن سنندج

اختصاصی، تحریریه معمارنیوز- فراخوانی با عنوان مسابقه طراحی معماری دارالقرآن سنندج در خرداد ماه سال ۹۶ از سوی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کردستان منتشر گردید؛ که به جهت عدم رعایت حداقل اصول و استانداردهای لازم و نقصان های زیادی همچون اعضای هیئت داوران، عدم اعلام خواسته ها و شرایط اولیه، زمانبندی و … در فراخوان مذکور _همانند بسیاری از فراخوان هایی که خارج از اصول اولیه از سوی سازمانها و نهادهای دولتی منتشر میشوند_ ، با انتشار آن از سوی معمارنیوز موافقت نشد.

لازم به ذکر است، در این فراخوان از ابتدای انتشار، انتصاب داوران (حقیقی) که از ارکان مسابقه است، رعایت نشده و اشخاص حقوقی به عنوان داوران مسابقه معرفی شدند؛ همچنین بنابر آیین‎نامه جامع برگزاری مسابقات طراحی معماری و شهرسازی در بخش فواید مسابقه برای عموم آمده است: “چون داوران مستقل از کارفرمایند، در داوری خود بیشتر منافع عموم را لحاظ می‌کنند.” و اما آنچه در گزارش روابط عمومی و دبیرخانه بنیادمسکن استان کردستان با عنوان هیئت داوران نامبرده میشود، ۴ تن از اعضا و نمایندگان بنیادمسکن کردستان و سازمان نظام مهندسی می باشد که درواقع کارفرما و برگزارکننده این مسابقه بوده اند و تنها دو داور دیگر خارج از کارفرما و برگزار کننده اند.

همانطور که از ابتدای انتشار فراخوان نیز انتظار میرفت، اکنون نیز پس از اعلام نتایج، برگزار کننده تنها به اعلام برگزیده اول اکتفا نموده است. عرفاً بهتر بود، نفرات دوم و سوم نیز مطابق فراخوان اعلام و آثار برتر در نمایشگاه یا سایت برگزارکننده اعلام میشد.

آنچه در ادامه می آید معرفی طرح برگزیده اول مسابقه طراحی معماری دارالقرآن سنندج می باشد که توسط طراح اثر به معمارنیوز ارسال شده است.
تحریریه معمارنیوز

بنا بر اعلام روابط عمومی و دبیرخانه بنیادمسکن استان کردستان در خصوص مسابقه طراحی معماری دارالقرآن سنندج؛ با حضور هیئت داوران، مراسمی درسالن دانشگاه علوم قرآنی سنندج مورخ ۹۶/۴/۱۲ برگزار گردید. هیئت داوران متشکل از: مهندس حق شناس معاون مسکن شهری بنیادمسکن انقلاب اسلامی، مهندس دهقانی مدیرکل مسکن شهری و حساب ۱۰۰ مرکز، دکتر مهرداد یوسف زمانی و دکتر ارسلان طهماسبی نماینده های دانشگاه کردستان و آزاد سنندج، مهندس فریبرز خلیل اللهی نماینده سازمان نظام مهندسی و مهندس انور شاه محمدی نماینده بنیادمسکن استان، با در نظر گرفتن معیارهای لازم، طرح-های ارائه شده را مورد بررسی و ارزیابی قراردادند. درنهایت ایوب مرادخانی بعنوان طراح اصلی و سالارمحمودی بعنوان کمک طراح، برنده و رتبه اول را کسب کردند.

گزارش تصویری داوری:

• رویکرد طراحی رتبه نخست دارالقرآن سنندج به زبان طراح:
طراح: ایوب مرادخانی؛ پژوهشگر دوره دکتری معماری و عضو هیأت علمی دانشگاه
همکار طراح: سالار محمودی

رویکرد حاکم در طراحی در جهت ارتباط با معماری اسلامی_ایرانی بوده است. در دارالقرآن سنندج، تمایل طرح به حفظ عناصر تاریخی و تلاش در جهت خلاصه کردن هر چه بیشتر آنها برای بارزتر نمودن محتوای اصیل این عناصر کاملاً محسوس است. اندام های بنا در مرز باریکی که جهان فرم های انتزاعی را از دنیای سرمشق های سنتی جدا می کند، واقع شده اند. بکارگیری نمادها و خصوصاً استخراج عناصر قراردادی از آرشیو سنتی یا تأکید بر مفهوم آنها در این پروژه به عنوان راه حل هوشمندانه اتخاذ شده است. روند طراحی از مراحل مختلفی عبور کرده و رفته رفته به جوهر اصیل و نهایی خود نزدیک شده است، در مراحل نخست، اسکیس های اولیه و شروع کار با کنار هم قرارگیری عناصری شکل می گیرد که بخشی از عناصر و الگوهای سنتی معماری اسلامی-ایرانی هستند.

محوربندی فضاها بر اساس همجواری و توجه به جهت قبله می باشد. فرم نمادین نمازخانه در مرکزیت قرار می گیرد و محورهای دیگر یکی بر جهت تعاملات با سطح محلی (ساکنین منطقه) و دیگری در جهت گسترش پویای کالبدی پروژه با کاربری های موزه قرآن، آمفی تاتر چندمنظوره، کتابخانه و فضای آموزشی تعیین می یابد. در مرحله بعدی محورها در قالب فرم های پایه با توجه به مفصل بندی به عنوان اصل معماری ایرانی-اسلامی تعریف می شوند و عناصر روابطی با یکدیگر پیدا می کنند؛ این محوربندی بر اساس همجواری ها و نشأت گرفته از تداوم فضای مرکزی (نمازخانه) است. پس از شناسایی نکات اصلی از میان عناصر متعدد قابل مشاهده در اسکیس های اولیه، رفته رفته زوائد و فرعیات از پروژه حذف گردیده و طرح به عناصر اصلی خود، در ساختاری متکامل و غیر قابل تغییر، خلاصه می گردد. الگوپردازی و نمادپردازی در عناصر، طراحی را کاملاً وابسته به مکان خویش تبدیل کرده است؛ مانند ترکیب مشبک ها (مسجد دارالاحسان)، دو مناره ها و ترکیب کاشی فیروزه ای در نما و… .

همچنین به وضوح مشاهده می شود که در این مرحله کنار هم قرار گرفتن عناصر نهایی طرح یعنی نمازخانه، موزه قرآن، فضای آموزشی و همگانی ابعاد ریخت شناسی بسیار متفاوتی دارند، ولی در عین حال کلیتی یکپارچه و واحدی را تداعی می کنند. در این مرحله از طراحی با استفاده از نسبت های زرین در گسترش فضایی به صورت خرد و کلان، سلسله مراتب فضایی-کالبدی و… سعی در ایجاد فضایی یکپارچه و بدیع در تعریفی نو از طراحی دارلقرآن شده است. نکته آخر اینکه تقلیل دادن جایگاه دارالقرآن به صرفاً آموزش، برداشتی بسیار ناقص و محدود از مفهوم این فضا می باشد که در این طرح مورد بازنگری قرار گرفته است. کارکردهای فرهنگی- اجتماعی دارالقرآن به عنوان یک مسئله در طراحی مورد توجه است. ایجاد واحدهای چندمنظوره و دادن حس مکان و تعلق به طرح ها با طراحی فضاهای مختص عبادی(نمازخانه)، تعاملات اجتماعی، شورایاری و… نمونه هایی از این توجه است.