معرفی کتاب «روش ‏های تحقیق در روان‏شناسی محیط»

اختصاصی، معمارنیوز- انتشار کتاب «روش ‏های تحقیق در روان‏شناسی محیط»

به کوشش: رابرت گیفورد
مترجمان: دکتر مینو قره ‏بگلو، دکتر محمدتقی پیربابائی، مهندس زهرا علی‏ نام
ناشر: دانشگاه هنر اسلامی تبریز
تاریخ انتشار: ۱۳۹۷
تیراژ: ۱۰۰۰ نسخه
قیمت: ۴۲/۰۰۰ تومان

پیشگفتار مترجمان:
دانش روان‏شناسی محیط، علمِ تجربیِ مطالعه در روابط انسان و محیط است و با گردآوری دانش‏ ها و فنونی از حوزه ‏های مختلف در یک زمینۀ روان‏شناختی، رفتارها و تجارب انسان در محیط ‏های انسان‏ ساخت و روابط و تأثیر و تأثرات این دو را به وجه ی که ارزش‌ها، نگرش‌ها و نیازهای او مورد توجه قرار گیرد، مورد کنکاش قرار می‌دهد. هدف اصلی این دانش فهم درست ارتباط رفتار انسان با محیطی است که متضمن معانی و سطوح مختلف است. تحقیق در حوزۀ روان‏شناسی محیط از آن روی دشوار است که هرگز نمی‏ توان رفتار یک فرد را جدا از عوامل دیگر بررسی کرد، چرا که فرد همواره در تعامل با محیطی قرار دارد که از هزاران جزء شکل یافته است و در برابر هر یک از آن اجزا رفتار خاصی از خود بروز می‏دهد.
روان‏شناسی محیط در دهه ‏های اخیر دو دیدگاه کلی را دنبال کرده است. در «دیدگاه ابژکتیو» اصالت بر محیط فیزیکی داده شده و رفتار انسان در مقام نتیجۀ محیط فیزیکی مورد توجه بوده است. در «دیدگاه سوبژکتیو» رفتار انسان اصل شمرده شده و محیط فیزیکی در حکم معلول این رفتار تلقی گشته است. رهاوردهای این دو نگاه متفاوت شامل دانش نظری (نظریه) و یافته‌های تجربی است که در پی کشف سازوکارهایی هستند که این دو دیدگاه را به‌هم پیوند می‏زنند.
روان‏شناسی محیط زیرمجموعه‌ای از علوم رفتاری است. علاوه بر روان‏شناسی دانش‌هایی چون انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی و حتی علوم سیاسی و اقتصاد نیز ذیل علوم رفتاری قرار می‏ گیرند. به این دلیل است که تعدادی از پژوهشگران مطالعۀ انسان در محیط را در قالب الگوی «مطالعۀ محیط و رفتار» بیشتر ترجیح می‌دهند. حوزۀ مطالعات محیط و رفتار بر مبنای دو دسته ملاحظات مکمل پی‌ریزی شده است: دستۀ نخست نظام‌های حرفه‌ای طراحی محیط و محیط انسان‌ساخت و دستۀ دوم علوم رفتاری و اجتماعی.

بر این اساس، بحث در باب دانش روان‏شناسی محیط به دلیل ماهیت بین‌رشته‌ای آن، با دشواری‏ های بسیاری قرین است. علاقه‌مندان این رشته اغلب دارای سطوح تحصیلی و سوابق متفاوتی هستند. این گوناگونی ماهیت بین‌رشته‌ای روان‏شناسی محیط و کاربرد وسیع آن را در قیاس با سایر شاخه‏ های روان‏شناسی نشان می ‏دهد. همگام با افزایش روزافزون پیچیدگی مسائل محیطی و اقبال عمومی به محیط، تعداد افراد علاقه‏ مند به این رشته نیز روز به روز افزایش می‏ یابد.
رویکرد جاری روان‏شناسی محیط متمرکز بر فرایندهای مختلف رفتاری و روانی افراد و گروه‌های مختلف در جایگاه‌های مختلف برای دست یافتن به چرخۀ تحقیق، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری، طراحی، اجرا و ارزیابی و ایجاد فرصت‌هایی برای گروه‌ها و افراد مختلف برای تأثیر گذاشتن بر مقوله‌های محیطی است. بنابراین روان‏شناسی محیط در دو دهۀ اخیر در دو حوزۀ زیر به شدت گسترش یافته است:
• تنوع در روش‌های تحقیق؛
• جهت‌گیری میان ‏رشته‌ای تحقیق.

گسترش علوم مرتبط با روان‏شناسی محیط، ارتباط درونی و تمیزناپذیر روان‏شناسی محیط با رشته‌های دیگر، ارتباطات نظری میان‌رشته‌ای، شیوه‏ های هماهنگ‏ سازی متخصصان مختلف در کار حرفه‌ای گروهی و تمایز تدریجی حوزه‌های حرفه‌ای روان‏شناسی محیط از دانش‌اندوزی و فعالیت‌ های پژوهشی، نکات مهم دیگری را در این حوزه مطرح می‌سازد. همچنین تنوع گروه‌های ذی‏نفع و مخاطبان مطالعات محیطی، گوناگونی کارکردی و معنایی طرح‌های مطالعات محیطی، پیچیدگی تشخیص نیازها و تبدیل آن‏ها به برنامۀ طراحی و پیچیده شدن رابطۀ طراح/کارفرما، طراحی را به مبانی نظری و یافته‏ های پژوهشی وابسته ‏تر ساخته‌اند. توضیح هر یک از این موارد می‏تواند ضمن روشن‌ساختن ضرورت‏ های آموزش روش تحقیق در رشتۀ روان‏شناسی محیط، زمینه‌های پژوهشی گوناگونی را در این رشته و مطالعات محیطی به علاقه‌مندان به تحقیق معرفی نماید.
ورود این حوزۀ دانش به فضای آکادمیک ایران از اواخر دهۀ ۱۳۷۰ و با انتشار ترجمۀ کتاب‏ هایی همچون «بعد پنهان» ادوارد هال، «محیط و رفتار اجتماعی» ایروین آلتمن و «آفرینش نظریۀ معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط» جان لنگ آغاز گردید. سپس با انتشار مقالات متعددی در معرفی یافته‏ های بین‏المللی در حوزه‏ های نظری و کاربردی، این حوزۀ دانش در کشور به طور روزافزون توسعه پیدا کرد و به صورت جدی وارد برنامۀ درسی مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته‏ های وابسته به طراحی محیط انسان‏ساخت همچون طراحی شهری، معماری، معماری منظر و معماری داخلی گردید.

از یک‏سو خلأ نظری در خصوص فرایند انجام روش‏ های علمی و نظام‏مند تحقیق در این حوزۀ رو به رشدِ دانش در طراحی محیط، محققان و علاقمندان داخلی این حوزه را در انتشار تحقیقات ارزشمندشان، به جهت اعتبار تحقیق دچار تزلزل می‏ساخت و از دیگر سو طراحان محیط که در فرایند طراحی و ارزیابی نیاز به انجام پیمایش عملیاتی داشتند، با نقص راهبردها، روش ‏ها و تدابیر مواجه بودند. بعد از کتاب «روش‏ های تحقیق در مطالعات محیطی و رفتاری » رابرت بچل و همکاران، کتاب حاضر یکی از کتاب‌های ارزشمندی است که به معرفی روش‌های متنوع تحقیق در این حوزۀ رو به رشد می‏ پردازد. کتاب حاضر تا حد امکان با علایق و گرایش ‏های مختلف انطباق دارد. سبک غیررسمی و محاوره‌ای آن در بیان یافته‌های تجربی و پژوهشی در آغاز هر فصل پیش از وارد شدن به مسائل نظری، امکان درک محتوای کتاب را برای افرادِ با حداقل معلومات روان‏شناسی، بالا برده است. فصول کتاب گذشته از غنای نظری و پژوهشی، محتوای سرگرم‌کننده‌ای دارند که موجب شکل‏ گیری منبعی جذاب و خواندنی شده است. نظریه ‏ها به جای آنکه در یک فصل مجزا معرفی شوند، در جاهای مناسب در دل فصل‏ های مختلف مورد بحث قرار گرفته‏ اند. همچنین افزون بر یک واژه ‏نامۀ گسترده در پایان کتاب، در انتهای هر فصل واژه ‏نامۀ مجزایی وجود دارد. کتابی که در پیش رو دارید اثری بدیع و نسبتأ کامل و متکی به شواهد و مدارک پژوهشی در زمینۀ روش‌های تحقیق در روان‏شناسی محیط است.
(مینو قره‌بگلو |محمدتقی پیربابائی | زهرا ‌علی‌نام | پاییز ۱۳۹۷)

 

♦ فهـرسـت مطــالب کتـــاب:
اسامی نویسندگان فصول کتاب
پیشگفتار مترجمان

۱. درآمد: روان‏شناسی محیط و روش‏ه ای آن
رابرت گیفورد

۲. روش ‏های مشاهداتی: نخستین گامِ علم
ریوون سوسمن

۳. نقشه‏ برداری و ردیابی رفتار
چوک فن انگ

۴. طرح‏ های پژوهشی برای موضوعات محیطی
وُکیه آبراهامس، پی وسلی شولتز و لیندا استگ

۵. توافق بر سر عدم توافق: راهنمای عملی برای اجرای پژوهش ‏های پیمایشی در روان‏شناسی محیط
دونالد و. هاین، کریستین کُرمُس و آنتونی د. ج. مارکز

۶. چه کسی دغدغه دارد؟ سنجش نگرش ‏های محیطی
آماندا مک ‏اینتایر و تاچیانو ل. میلفونت

۷. رویکردهای کیفی در پژوهش‏های محیط و رفتار: درک تجربیات محیطی و مکانی، معانی، و اقدامات
دیوید سیمون و هارنیت ک. گیل

۸. آشکارسازی نظام ‏های مفهومی مکان‏ها
دیوید کانتر

۹. روش ‏های رفتاری در حوزۀ پژوهش شناخت فضایی
دنیل ر. مانتلو

۱۰. ریزجهان‏ ها: استفاده از رایانه برای درک تصمیم‏ های مرتبط با بهره ‏برداری از منابع طبیعی
آنجل چن و پُل ا. بل

۱۱. شبیه‏ سازی‏ محیط‏ های طراحی‏ شده
آرتور ای. استمپس

۱۲. طرح‏ ریزی محیط مصنوع: برنامه‏ ریزی
جی فاربستین، ریچارد ای. ونر و لیندسی ج. مک ‏کان

۱۳. آیا آن طرح مؤثر بوده است؟ ارزیابی پس از سکونت
ریچارد ای. ونر‏، لیندسی جی. مک‏ کان و جنیفر سِنیک

۱۴. پژوهش عمل‏نگر: بهبود کاربست
والریا کورتس و رابرت سومر

۱۵. طرح ‏های پژوهشی برای سنجش اثربخشی مداخلات
وُکیه آبراهامس

۱۶. کاربست علوم رفتاری در توسعۀ پایدار محیط
ای. اسکات گلر، وُکیه آبراهامس، براندا گوان و ریوون سوسمن

۱۷. بهبود عملکرد انسان: محیط ‏درمانی و رویکردهای بهداشت محیط
توماس دوهرتی و آنجل چن

۱۸. پژوهش و طراحی برای جمعیت ‏های خاص
جان زیسل، رابرت گیفورد، مارک مارتین و لیندسی ج. مک‏ کان

۱۹. آمار پیشرفته در پژوهش محیط و رفتار: مدل‏ سازی چندسطحی و مدل‏ سازی معادلات ساختاری
دونالد د. هاین، ویکتور کورال- وردوگو

۲۰. فراتحلیل: تحلیلِ تحلیل‏ ها
کریستین کُرمُس

 

• اسامی نویسندگان فصول کتاب:
وُکیه آبراهامس دانشگاه ویکتوریا، ولینگتون، نیوزیلند
لیندا استگ دانشگاه کرونینگن، هلند
آرتور ای. استمپس مؤسسۀ کیفیت محیط، سان فرانسیسکو، کالیفرنیا، ایالات متحده
پُل ا. بل دانشگاه ایالتی کلرادو، کلرادو، ایالات متحده
ناوجوت بولار دانشگاه نیوانگلند، نیو ساوث ولز، استرالیا
آنجل چن دانشگاه ویکتوریا، بریتیش کلمبیا، کانادا
توماس دوهرتی دانشکدۀ تحصیلات تکمیلی لویس و کلارک، اورگان، ایالات متحده
جان زیسل مرکز اقامت آلزایمر هِرت استون، ایالات متحده
جنیفر سِنیک دانشگاه راتگرز، نیوجرسی، ایالات متحده
ریوون سوسمن دانشگاه ویکتوریا، بریتیش کلمبیا، کانادا
رابرت سومر دانشگاه کالیفرنیا، دیویس، کالیفرنیا، ایالات متحده
دیوید سیمون دانشگاه ایالتی کانساس، کانساس، ایالات متحده
جی فاربستین جی‏ فاربستین و همکاران، لس ‏آنجلس، کالیفرنیا، ایالات متحده
مارتا فریاس- آرمنتا دانشگاه سونورا، مکزیک
چوک فن انگ دانشگاه آتاباسکا، آلبرتا، کانادا
دیوید کانتر دانشگاه هودرزفیلد، بریتانیا
کریستین کُرمُس دانشگاه ویکتوریا، بریتیش کلمبیا، کانادا
ویکتور کورال- وردوگو دانشگاه سونورا، مکزیک
والریا کورتس دانشگاه ویکتوریا، بریتیش کلمبیا، کانادا
ای. اسکات گلر مؤسسۀ پلی‏تکنیک و دانشگاه ایالتی ویرجینیا، ویرجینیا، ایالات متحده
براندا گوان دانشگاه ویکتوریا، بریتیش کلمبیا، کانادا
رابرت گیفورد دانشگاه ویکتوریا، بریتیش کلمبیا، کانادا
هارنیت ک. گیل دانشگاه ویکتوریای ولینگتن، نیوزیلند
پی وسلی شولتز دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، سن مارکو، کالیفرنیا، ایالات متحده
مارک مارتین شرکت محیط‏ های بهینه، فلوریدا، ایالات متحده
آنتونی د. ج. مارکز دانشگاه نیوانگلند، استرالیا
دنیل ر. مانتلو دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا، کالیفرنیا، ایالات متحده
آماندا مک ‏اینتایر دانشگاه ویکتوریا، بریتیش کلمبیا، کانادا
لیندسی جی. مک ‏کان دانشگاه ویکتوریا، بریتیش کلمبیا، کانادا
تاچیانو ل. میلفونت ویکتوریا دانشگاه ولینگتون، نیوزیلند
ریچارد ای. ونر دانشگاه نیویورک، نیویورک، ایالات متحده
دونالد و. هاین دانشگاه نیوانگلند، استرالیا

دریافت تصویر جلد
منبع خبر: www.MemarNews.com
مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.
هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.

Follow Memarnews
FacebooktwitterlinkedinyoutubevimeoinstagramflickrfoursquareFacebooktwitterlinkedinyoutubevimeoinstagramflickrfoursquare

share Memarnews content
FacebooktwitterlinkedinmailFacebooktwitterlinkedinmail


مطالب پیشنهادی :



نظر دهید

لطفا پاسخ صحیح را در کادر وارد نمایید. *

تمام حقوق این سایت برای © 2024 معمار نیوز محفوظ است.هرگونه استفاده از مطالب این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.
flickrtumblrtwittergoogle_pluslinkedininstagramfacebook