فصلنامه تَزَرو، شماره ۵ با رویکرد “شهر و معماری،یک بازخوانی مفهومی(بخش اول)”

اختصاصی، معمارنیوز- فصلنامه سراسری هنر، ادب و گردش تَزَرو
شماره ۵، بهار ۹۷
با رویکرد: شهر و معماری، یک بازخوانی مفهومی (بخش اول)

این نشریه در قالب فصل نامه و در تیراژ ۵۰۰۰ نسخه و با پخش سرتاسری عرضه می گردد. قطع این نشریه به صورت خشتی (مربع) بوده و ابعاد آن ۲۳ در ۲۳ سانتیمتر می باشد که به صورت تمام رنگی و حدود ۲۰۰ صفحه ارائه می شود.
صاحب امتیاز و مدیر مسئول: بهروز لاری پور هرات، سردبیر: سهند منشی

شهر و معماری در شماره پنجم تَزَرو، بازخوانی مفهومی می شود.
شماره پنجم فصلنامه سراسری فرهنگی و هنری تَزَرو (بهار ۹۷) در پایان خرداد ماه منتشر شده است. رویکرد این شماره از نشریه «شهر و معماری، یک بازخوانی مفهومی» و پرونده مفصلی است که در راستای شماره نخست فصلنامه که در تابستان ۹۵ منتشر گردید، از چشم اندازی گسترده تر، انتقادی و جامع به زیستن انسان در مکان سکنی گزیدنش، می پردازد.

تَزَرو در شماره نخست با رویکرد: «انسان معاصر شهری» بال در جهان مطبوعات فرهنگی و هنری گشود. افق رویکرد آن پرداختن به انسان معاصر و شهر که چنان در هم تنیده اند که گویی جز هنر و ادبیات نمی توانند تلاشی در راستای آشکار کردن این تنیدگی کند، بود. خالق اثر (هنرمند، نویسنده و…) کماکان شگفت زده به نسبت انسان معاصر و شهر نگریسته و در پی نشان دادنش بوده است. از چیستی و هستی کافه های شهری، هنر گرافیتی و مجسمه های شهری گفته شد تا تصویر شهر در سینما و بازشناسی مفهوم هتروتوپیا در هنر شهر و… از ادبیات دوره مشروطه، شعر در مکتب نیویورک، یوتوپیای ادبی تا معرفی و بررسی رمان ها و داستان های کوتاه شهری و پرسه زدن در شهر.

آیا امروزه ما در «یوتوپیا» (آرمانشهر) های خود زندگی می کنیم ؟ ما به مثابه شهروند به ساز و کارهای پیچیده شهر و معماری، احساس تعلق خاطر می کنیم؟ آیا نسبت شهروند به شهر و بالعکس دارای تعاملی سازنده و بالنده است؟ و آیا به طور کلی شهرها، انسان را به عنوان موجودی فرهنگی و اجتماعی در خود می پذیرد؟ می دانیم که انسان، فضا و کالبد را به نفع گستره منافعش تغییر می دهد و محیط و کالبد هم چنین می کند. ما در میانه این ارتباط دو سویه زندگی می کنیم. ولیکن آنچه که مشخص است، خودمان تجربه اش کرده ایم و پژوهشگران و اندیشمندان حوزه های مختلف با قاطعیت می گویند، این ارتباط در دوران معاصر جنبه بیمارگونه و تضاد آلودی به خود گرفته است. فضا و کالبد انسان ساخت با بیگانگی تمام، هر چه بیشتر سر تعارض با همان انسان برداشته، غریب شده و بی رحمانه، خواست های فرهنگی و اجتماعی را در خود می بلعد.

در شماره پنجم، از شهر سخن گفته می شود، شهر ی که در مقیاس های مختلف در آن کالبد و محیط، معماری و شاید هم طراحی شهری می شود. شهر امروزی، شاکله ای در هم تنیده شده از رویدادهای مختلف است که با فهرست کردن دلایل بسیار، لازم و ضروری است که نسبت آن با انسان/ شهروند دوباره و دوباره بازخوانی شود. این بازخوانی می بایست رویکردی انتقادی را در خود بپروراند، زیرا شهر معاصر با شواهد بسیار دیگر از آن شهروندانش نیست و واضح است که با همدستی معماری ، خود را به کالایی مصرفی تبدیل کرده و پیامدنش به حداقل ممکن رسیدن زیست پذیری آن است.

پرسشی شاید مطرح شود که در بخش هنر این شماره مخاطبان کیستند، هنرمندان هستند یا شهرسازان و معماران؟ یا به عبارت دقیق تر، پژوهشگران هنر یا پژوهشگران حوزه های مختلف شهری؟ باز هم دقیق تر، مدیران شهری؟ به نظر می آید که همگی این گروه ها، مخاطبان بخش هنر این شماره هستند، ولی شاید هنرمندان کمی بیشتر و کمی ضرورتمند تر. اینکه هنرمندان (به طور عموم) نقشی غیر از خلق آثار در گالری ها و مراکز فرهنگی و هنری دارند و به چه میزان بایسته است در جایی که در آن زندگی می کنند (شهر و معماری) مداخله کنند، جای تامل بسیار دارد. هنرمندان چقدر از ساز و کارهای مدیریت شهر، مسئولیت شهروندی و مشارکت در امور شهر آگاه هستند و به چه میزان این آگاهی موجب می شود که بتوانند در محیط زیستشان تاثیر بگذارند؟

در این شماره از نشریه تلاش شد در بخش هنر با تعیین محورهایی که کمتر و شاید هم هیچ گاه در رسانه های مرتبط، به آنها توجهی نشده است، از زوایای پنهان مانده به شهر و معماری نگریسته شود، زوایایی که ضرورت های گشایشش می تواند نسبت «شهر» و «انسان/ شهروند» را بازخوانی و تا حدودی باز تعریف نماید.
رویکردهای موجود در رسانه های مکتوب (مجلات و کتاب ها) و رسانه های غیر مکتوب حوزه شهر و معماری نشان می دهد که آن ها به دنبال مفهوم سازی هایی هستند که گفتمان های مسلط دیکته می کند. در شماره پنجم با طرح رویکرد و نگاه متفاوت، عرصه را برای بازخوانی انتقادی این گفتمان ها باز شده و تلاش گردیده خلا هایی را که بعضا رسانه های حوزه معماری و شهر با سرپوش گذاشتن بر روی گفتمان های حاکم ایجاد می کنند، نشان داده شود.

بر این اساس یکی از مسائلی که از نقاط تمرکز در این پرونده است موضوع «اقتصاد سیاسی شهر» است. چرا که روند شهری شدن سرمایه در ایران به گونه ای است که هر تحلیلی از وضعیت شهر، شهر نشینی و حتی سکونت، بدون توجه به اقتصاد سیاسی شهر، ناممکن و گمراه کننده است و در ضمن با وجود اهمیت حیاتی رویکرد اقتصاد سیاسی در توضیح رابطه بین فضا، سرمایه، تخصص و عدالت اجتماعی، کمتر نشانی از این رویکرد در رسانه های فراگیر و تخصصی حوزه شهر و معماری وجود ندارد.

رویکرد «شهر و معماری، یک بازخوانی مفهومی» به دنبال خلاف آنچه رسانه های تخصصی حوزه شهر و معماری تمرکزشان را بر روی آن قرار داده اند، است. این تمرکز بر روی کالایی سازی فضا تحت لوای دانش، تخصص و برند سازی از طراحانی است که قرار است برای کالایی سازی، توجیهات عملکردی و زیبایی شناختی پیدا کنند. طبیعی است در ایران نیز نظیر بسیاری از نقاط جهان، که سمت و سوی نئولیبرالیسم را نشانه رفته است، رویکردی که بتواند مدیریت شهری را در مسیر کالایی سازی هر چه بیشتر و پر منفعت تر شهر یاری کند، دست بالاتر را در ساختار قدرت و نظام تصمیم گیری خواهد داشت، بنابر این به شکلی مشابه، در ایران نیز اصلی ترین همدستان مدیران شهر را تکنوکرات هایی همچون برنامه ریزان و طراحان شهری تشکیل می دهند.

روشن است که بر کنار ماندن علوم اجتماعی از سیاست گذاری شهری و منحصر ماندن دانش شهری در کالبد و تخصص های کالبدی، موجب سلب اراده مردم از بدیهی ترین حقوقشان نسبت به شهر شده است. در این شرایط، باید در نظر داشت هر گونه بازخوانی حوزه شهر و معماری، بدون به کارگیری مفاهیم علوم اجتماعی، که نقش مردم را در سیاست گذاری های شهری برجسته کند، حاصلی جز بازتولید وضع موجود نخواهد داشت و با اتکا به این حوزه غیر کالبدی است که می توان به تحلیل نقش ها و جایگاه ها در ساخت وضعیت امروزی شهرهایمان پی برد و راه های بازپس گیری شهر به وسیله مردم را شناسایی کرد.

بر این اساس در بخش هنر شماره پنجم این محورهای اصلی تعیین گردید و نسبت به نگارش مطالب اقدام شد : شهر و سیاست هویت / شهر و کنترل/ شهر و خودگردانی/ شهر و نوسازی/شهر و زیباسازی/ شهر و تصرف عدوانی/ معماری و فاشیسم/ معماری و سیاست ورزی/ هنر، شهر و عیانی سازی/هنر، شهر و مشارکت/ هنر، تصویر و تصور شهر/ هنرمند، شهر و تعلق.
ادبیات را چگونه می توان در این بازخوانی شریک کرد؟ ادبیات طی قرن های متمادی در فضای زیسته انسانی شکل گرفته است و اغراق نیست که بگوییم در بیشتر موارد، آثار ادبی از دل کوچه پس کوچه ها، بازارها، میادین و خانه های شهر خلق شده اند. شهر و معماری، کماکان، در متن ادبی وجود داشته و شاید هم خود متن نیز نوعی شهر و معماری است.

آنجا که صحبت از چگونگی رابطه شهر و ادبیات به میان می آید، چشم پوشی از حضور فضا و مکان – به عنوان مهمترین عناصر شهر و معماری- در کارکردهای گفتمانی به قصد واکاوی و نقشی که در تولید معنا دارند، انکار نا پذیر است. مکان با هویت سوژه رابطه تنگاتنگ و پر اهمیت دارد، رابطه ای که در صورت انکار آن، کلیت شاکله شخصیت پردازی به یکباره فرو می ریزد. اگر نمونه های شاخص ادبیات داستانی مدرن ایران و جهان را بررسی کنیم، متوجه این نکته می شویم که وجوه دراماتیک به سبب تناسب در گزینش مکان تا چه اندازه در سیر تحول شخصیت ها نمود یافته و البته که تنها به این مورد ختم نشده، بلکه نقشی دلالت گر نیز پیدا کرده است.

در بخش ادب شماره پنجم به سراغ شهر و معماری در ادبیات جهان رفته ایم و با تعیین محورهای اصلی زیر نسبت به نگارش مطالب اقدام شد:
مکان در ادبیات داستانی / ادبیات شهری جهان / معماری و ادبیات / شهر و شعر / داستان کوتاه.
چند مطلب نیز در بخش گردش و مرتبط با کلیت این شماره از نشریه چاپ شده است.
عکس روی جلد این شماره از نشریه از مجموعه «فضای شهری» زنده یاد بهمن جلالی بوده که علاوه بر آن سه عکس دیگر از این مجموعه در ورودی بخش های هنر، ادب و گردش چاپ گردیده است. این مجموعه را خانم «رعنا جوادی» (همسر بهمن جلالی) در اختیار نشریه قرار داده اند.

با اینکه این شماره، پرونده مفصلی شده است ولی از ابتدای کار مشخص بود که با یک شماره نمی توان در حد رضایت بخشی به این مقوله گسترده پرداخت. بر این اساس، تصمیم گرفته شد که رویکرد «شهر و معماری، یک بازخوانی مفهومی» در دو شماره پیاپی منتشر شود.

 

• فهرست مطالب این شماره از نشریه:

هنر:
سخن سردبیر
استیتمنت: بهمن جلالی
مقدمه دبیر بخش هنر: مقدمۀ بخش نظریه و هنر … | پوریا جهانشاد
شهر و سیاست هویت: تهران فرّار و سیاست تخیل | امیر خراسانی
شهر و کنترل: نقشه نگاری تاکتیکی | مؤسسۀ آزا ی های کاربردی، مترجم: علی غرقی
شهر و خودگردانی: تعلیق نمایندگی و تعدیل بوروکراسی | محمد بحیرایی
شهر و نوسازی: نوسازی یا برونرانی؟ | احمد یزدانیان
شهر و زیباسازی: شهر زیبا | بهرنگ صدیقی
شهر و تصرف عدوانی: خانه های خالی و تصرّف عُدوانی | آزاده بهکیش
معماری و فاشیسم: معماری و انقلاب: لوکُربوزیه و انقلاب فاشیستی | سیمون برات، مترجم: گروه تیشه
معماری و سیاس تورزی: به سوی معماریِ سیاس تورز | مجید ابراهیم پور
هنر، شهر و عیان یسازی: تعاملات فرهنگی- هنری و تولید بینا مکانی فضای شهری | امین مقدم، سوفی برون
هنر، شهر و عیان یسازی: مپینگ کریم خان؛ نقشه برداری … | امیر علی قاسمی، آروشا مشتاقی زاده
هنر، شهر و مشارکت: شهر؛ کالایی مصرفی یا اثری هنری | ایمان واقفی
هنر، شهر و مشارکت: از هنر تِلپی تا شبح برابری | بهزاد خسروی نوری
هنر و تصویر و تصور شهر: معماریِ سینما | آرش حسن پور
هنر و تصویر و تصور شهر: تاریخچه مختصر نقاشی چشم انداز شهری | دورین جی فرناندز، مترجم: پیمان یگانه
هنر و تصویر و تصور شهر: تصویر تهران در عکس | روبرت صافاریان
هنر و تصویر و تصور شهر: بازخوانی انتقادی شهر | میعاد نوحه خوان
هنرمند، شهر و تعلق: تجسّم ضرباهنگ شهری | علیرضا ارواحی
هنرمند، شهر و تعلق: همچون رُزِ اریحا | ژینوس تقی زاده
هنرمند، شهر و تعلق: همۀ خیابان های دنیا امتداد چهارباغ اند | بهروز ملبوس باف اصفهانی
مقاله ویژه: سِفر دوم | رسول کمالی
نقد هنر: شهر به مثابه اُبژه | کاوه کاووسی
گزارش هنر: جابجایی | هلیا همدانی
گزارش هنر: روایت سوختن، به قلم نور | فرزانه فاضلی نژاد
گزارش هنر: شبی با کافکا | مهسا محقق

ادب:
مقدمه دبیر بخش ادب: مکان در ادبیات داستانی… | سیاوش گلشیری
ادبیات شهری جهان: اندیشه آرمانشهری در غرب | نسرین شریعتی، مینا کاظمی، معصومه طاهری
ادبیات شهری جهان: شهری درخشان بر فراز تپّه | مازیار اولیایی نیا، هلن اولیایی نیا
ادبیات شهری جهان: روایت خطوط موازی کالوینو و شهر | حمید بابایی
ادبیات شهری جهان: عی نالله باقر زاده در تهران | کیهان خانجانی
ادبیات شهری جهان: دوبلینی ها: شهروندان شهربنده | ابراهیم دمشناس
معماری و ادبیات: در جست و جوی فضاهای زیسته؛ تعامل میان معماری ادبیات | زینب گلستانی
معماری و ادبیات: گربه های اشرافی وست مینستر | آرش شکری
شهر و شعر: نیویورک در حال احتضار است | لادن نیکنام
شهر و شعر: بودلر و بلوار | علیرضا محرزی
داستان کوتاه: آبی | احمدرضا ستوده

گردش:
مقاله گردش: افق هنرمند، کنش اجتماعی اثر، افق مخاطب | سمیرا دانش زاده
مقاله گردش: ژانر رو حوضی | وحید میربیگی
پروژه فرهنگی: دوره های مشترک تحصیلی دوگانه (Dual Degree)
در مرکز آموزش علمی-کاربردی اصفهان سیتی سنتر

دریافت تصویر جلد نشریه
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.

Follow Memarnews
FacebooktwitterlinkedinyoutubevimeoinstagramflickrfoursquareFacebooktwitterlinkedinyoutubevimeoinstagramflickrfoursquare

share Memarnews content
FacebooktwitterlinkedinmailFacebooktwitterlinkedinmail


مطالب پیشنهادی :



نظر دهید

لطفا پاسخ صحیح را در کادر وارد نمایید. *

تمام حقوق این سایت برای © 2024 معمار نیوز محفوظ است.هرگونه استفاده از مطالب این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.
flickrtumblrtwittergoogle_pluslinkedininstagramfacebook