دفاعیه پایان نامه؛ «بررسی الگوی بازسازی سکونتگاه های روستایی شهرستان ریگان در معرض طوفان شن»

دانشجو  آرزو حسین پور؛ از پایان نامه کارشناسی ارشد خود (گروه سوانح و بازسازی)، تحت عنوان «بررسی الگوی بازسازی سکونتگاه های روستایی شهرستان ریگان در معرض طوفان شن»، فردا مورخ ۱۴ شهریور ماه ۹۷ در دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی دفاع خواهد نمود.

دفاعیه پایان نامه تحت عنوان:
«بررسی الگوی بازسازی سکونتگاه های روستایی شهرستان ریگان در معرض طوفان شن»

دانشجو: آرزو حسین پور
استاد راهنما: دکتر اکبر زرگر
استاد مشاور: دکتر زهیر متکی

چکیده ای از پایان نامه:
طوفان شن یکی از سوانح طبیعی و از مهم‌ترین چالش‌هایی است که مناطق کویری با آن مواجه‌اند. این مخاطره به‌خصوص در نواحی روستایی (به سبب آسیب‌پذیری بالای این مناطق) خسارات و تبعات فراوانی در ابعاد اقتصادی-معیشتی، کالبدی، اجتماعی-فرهنگی و زیست‌محیطی به همراه دارد. شهرستان ریگان واقع در استان کرمان یکی از بحرانی‌ترین نقاط کشور در مواجهه با این سانحه می‌باشد. بروز این پدیده در سالیان اخیر سبب تخلیه ۵۰ سکونتگاه روستایی شده و بیش از ۱۵۰ روستا نیز مورد آسیب هجوم ماسه واقع شده اند. با توجه به وقوع مکرر این سانحه، سکونتگاه‌های روستایی این منطقه در معرض آسیب تدریجی و مستمر قرار دارند. در این پژوهش سعی شده است تا به شناخت الگویی مناسب جهت بازسازی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان ریگان در برابر طوفان شن پرداخته شود.
گسترش خشکسالی در دهه‌های اخیر موجب واردشدن خسارات گسترده به معیشت عشایر شهرستان ریگان شده است. بنیاد مسکن به منظور ساماندهی کپرنشینان و افزایش امنیت منطقه اقدام به ساخت شهر‌ک‌هایی جهت اسکان عشایر نموده است. با این وجود به نظر میرسد که اقدامات انجام شده توسط بنیاد مسکن جهت بهبود وضعیت این عشایر به اندازه‌ی کافی موثر نبوده است. روستای سنگ‌آباد یکی از این روستاها می‌باشد. موقعیت قرارگیری این روستا به سبب مجاورت با نواحی بیابانی و منابع گردوغبار محلی موجب بروز خسارت‌های مکرر در روستا شده است. از بین رفتن منابع معیشتی و فقدان امکانات و زیرساخت‌های اولیه نظیر آب لوله‌کشی از نشانه‌های محرومیت و فقر در این روستا است.
همزمان با شروع این پژوهش یک گروه NGO در روستای سنگ‌آباد فعالیت‌های خود را در زمینه‌ی ساماندهی و بازسازی این روستا و با هدف محرومیت‌زدایی از آن آغاز کرده بودند. آشنایی محقق با این گروه و فراهم شدن زمینه مشارکت با آنان سبب شد تا این روستا به عنوان نمونه مطالعاتی پژوهش انتخاب شده و الگوی مناسب بازسازی روستای سنگ‌آباد در برابر طوفان شن به صورت عملی و نظری بررسی گردد. برای این منظور روش اقدام پژوهی (پژوهش عملی-مشارکتی) برگزیده شد و پژوهشگر به مدت دوسال (از مرداد ۱۳۹۵ تا تابستان ۱۳۹۷) به بررسی اقدامات بازتوانی انجام شده در روستا پرداخته است. همچنین مشارکت محقق با این گروه امکان مداخله در بازسازی کالبدی روستا و بررسی الگوی بازسازی مناسب در این بستر ویژه را نیز فراهم نموده است. رویکرد اصلی پژوهش کیفی بوده و ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل بررسی اسناد و مدارک، مصاحبه و مشاهده مشارکتی در مطالعات میدانی بوده است. همچنین در تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است.
نتایج حاصل از ارزیابی اقدامات بازتوانی و بازسازی انجام شده در روستای سنگ‌آباد نشان از اثربخشی این فعالیت‌ها در کاهش خطر روستا در برابر سانحه‌ی طوفان شن دارد. راهکارهای ارائه‌شده به منظور دستیابی به الگوی مناسب بازسازی روستا در سه بخش احیا و حفاظت از محیط طبیعی، کاهش آسیب‌پذیری محیط کالبدی و ساماندهی و بازسازی وجوه غیر ساختاری ارائه شده است. از نتایج چنین برمی‌آید که در برنامه‌ بازسازی سکونتگاه‌های روستایی در معرض طوفان شن و به طور خاص سنگ‌آباد، بازسازی اقتصاد و معیشت ساکنین یکی از مهمترین الویت‌های بازسازی این منطقه می‌باشد. همچنین جهت کاهش آسیب پذیری کالبدی توجه به اصول: مکانیابی، تعبیه حصار پیرامون بافت، جانمایی کاربری ها در بافت، ساختار بافت، جهتگیری معابر، تراکم، مصالح، فرم بنا، بازشوها، ساختار هندسی پلان، جانمایی فضاهای داخلی و عناصر بنا ضروری است. به منظور اثر بخشی بیشتر اقدامات همواره باید آمادگی مردم و مسئولین و تجهیزات پایش، نظارت و هشدار طوفان شن در کلیه مراحل در نظر گرفته شود. همچنین اصلاحات اسناد فرادست همچون طرح هادی به منظور استفاده درطرح‌های آتی بازسازی انجام شده است.

* حضور برای عموم آزاد و رایگان است.

زمان: چهارشنبه ۱۴ شهریور ماه ۹۷، ساعت ۱۴
مکان: دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی
دریافت پوستر
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.