انتشار کتاب «مفاهیم سازه برای معماران»

اختصاصی، معمارنیوز- انتشار کتاب «مفاهیم سازه برای معماران»

تألیف: دکتر محمود گلابچی، مجتبی امیری
ناشر: انتشارات دانشگاه پارس
تاریخ انتشار: ۱۳۹۶
تعداد صفحات: ۵۶۰ صفحه
تیراژ: ۱۰۰۰ نسخه
قیمت: ۵۵۰/۰۰۰ ریال

مقدمه:
سازه و معماری می‌توانند به شیوه‌های مختلفی با یکدیگر مرتبط باشند. عدم وجود ارتباط مناسب میان سازه و معماری می‌تواند مشکلات و نواقص متعددی را در مراحل طراحی و اجرای ساختمان ایجاد نماید. این مشکلات طیف وسیعی از برتری کامل سازه بر معماری در مراحل طراحی تا نادیده‌گرفتن کامل ضرورت‌های سازه‌ای در تعیین‌شکل و مشخصات اجرایی ساختمان را دربر می‌گیرد.

این امر که آگاهی نسبت به نقش سازه برای درک معماری ضروری است از دیرباز مورد قبول بوده است. ویتروویوس در زمان پایه‌گذاری امپراطوری روم سه جزء اساسی معماری را با عناوین venustas، utilitas و firmitas شناسایی کرد و سر هنری وتن، در قرن هفدهم آنها را به Firmness (استحکام)، Commodity (قابل استفاده بودن، سودمند) و Delight (مایه شعف) ترجمه کرد.

استحکام پایه‌ای‌ترین کیفیت مورد انتظار از ساختمان است و به توانایی ساختمان در حفظ تمامیت کالبدی آن و بقا به‌عنوان یک پدیده فیزیکی مربوط می‌شود. آن بخش از ساختمان که نیاز به استحکام (Firmness) را تأمین می‌کند سازه است. سازه جزء اساسی ساختمان است؛ بدون سازه، ساختمانی وجود نخواهد داشت و بنابراین سایر کیفیت‌ها نیز حاصل نخواهد شد.
سازه بخشی از ساختمان است که نقش آن حفظ پایداری ساختمان تحت تأثیر نیروها، بارها و عوامل محیطی است که در معرض آن قرار می‌گیرد. مهم آن است که کل سازه (یا بخشی از آن) در زمانی که در معرض چنین نیروها و بارهایی قرار می‌گیرد، فرو نریزد، نشکند و به مقدار غیرقابل قبولی تغییرشکل ندهد.

ساده‌ترین راه توصیف عملکرد یک سازه معماری این است که سازه را قسمتی از بنا بدانیم که در برابر بارهای وارده مقاومت می‌کند. بنابراین، عملکرد سازه را می‌توان این‌گونه خلاصه کرد: تأمین مقاومت و استحکام لازم برای جلوگیری از فروریختن ساختمان و یا غیرقابل استفاده شدن آن.
به‌عبارتی دیگر عملکرد اصلی سازه، انتقال بارهای وارد بر ساختمان به تکیه‌گاه و در نهایت به فونداسیون در زمین است. هر ساختمان با هر شکل، فرم و سیستم سازه‌ای، در کنار عناصری که نقشی در انتقال بار ندارند مانند دیوارهای جداکننده، از عناصری تشکیل می‌شود که وظیفه اصلی آنها تحمل و انتقال بارهای وارد بر ساختمان است؛ که در این کتاب تحت عنوان عناصر سازه‌ای نامیده می‌شوند.

بنابراین برای درک کامل کیفیت‌های یک اثر معماری، طراح، منتقد یا بیننده باید درباره ترکیب سازه‌ای آن آگاهی داشته باشد. لازمه این امر قابلیت تشخیص یک ساختمان به‌عنوان شیئی سازه‌ای است؛ یعنی مهارتی که به آگاهی نسبت به نیازهای کاربردی سازه و توانایی تمایز بین عناصر سازه‌ای و غیر سازه‌ای یک ساختمان بستگی دارد.

در همین راستا این کتاب با عنوان “مفاهیم سازه‌ برای معماران”، در دوازده فصل تدوین شده است که ده فصل آن به‌طور جداگانه به معرفی متداول‌ترین عناصر سازه‌ای در ساختمان‌ها می‌پردازد.

فصل اول با عنوان کلیات، در پنج زیربخش با عناوین تعریف سازه، طراحی سازه‌ای، تشابه در طبیعت، بارهای وارد بر سازه‌ها، الزامات عملکردی اصلی و موضوعات معماری تشریح شده است.

در فصل دوم به مفاهیم اساسی سازه پرداخته شده است که در آن از مباحثی مانند نیرو و ویژگی‌های آن، اجسام صلب، نیروهای داخلی و خارجی، گشتاور نیرو، کشش، فشار، برش، خمش، کمانش، تنش، تغییرشکل و کرنش، تمرکز تنش، بارها و مفهوم بارگذاری سخن به میان آمده است.

فصل سوم به مبحث پی اختصاص یافته است. در این فصل بعد از مقدمه و الزامات عملکردی، به تشریح انواع پی پرداخته شده است و در انتها پی روی سطح شیبدار توضیح داده شده است.

فصل چهارم به تشریح یکی از مهم‌ترین عناصر سازه‌ای انواع ساختمان‌ها یعنی ستون پرداخته است. در این فصل بعد از مقدمه، ستون‌های کوتاه و بلند، مهاربند جانبی میانی ستون، مهاربند کششی ستون، مصالح و مقاطع مختلف ستون‌ها، اشکال طولی مناسب ستون و در انتهای فصل به مسائل زیبایی‌شناسی ستون در معماری پرداخته شده است.

فصل پنجم با عنوان دیوار به معرفی انواع مختلف دیوارهای سازه‌ای می‌پردازد. دیوار باربر، دیوارهای بتنی، دیوارهای مصالح بنایی، دیوارهای ستونکی قاب‌بندی‌شده، دیوار برشی، دیوار برشی لوله‌ای، دیوار حائل، دیوار پی از جمله دیوارهای معرفی شده در این فصل هستند. در انتهای فصل نیز همانند فصل قبل، از مسائل زیبایی‌شناسی دیوار سخن به میان آمده است.

فصل ششم به معرفی یکی از مهم‌ترین عناصر سازه‌ای ساختمان‌ها یعنی تیر اختصاص یافته است. بعد از مقدمه و طبقه‌بندی تیرها و بارها، مباحثی چون تنش‌های خمشی و برشی تیر، نیروی برشی و گشتاور خمشی، تغییرشکل تیر، مصالح و مقاطع مختلف تیر و مسائل زیبایی‌شناسی تشریح شده‌اند.

فصل هفتم با عنوان خرپا، دربرگیرنده مباحثی از قبیل تعریف خرپا، پایداری و تعیین‌پذیری، تجزیه و تحلیل نیرو با روش گره، روش مقاطع، اعضای کششی قطری، انواع خرپا، کاربرد خرپا است.

در فصل هشتم که به معرفی قوس پرداخته است، انواع قوس‌های ثابت، دومفصلی، سه‌مفصلی و اجرای آن موضوع مورد بحث است.

فصل نهم تحت عنوان قاب، موضوعات قاب یا سازه تیر و ستونی، رفتار قاب تحت بارگذاری، قاب صلب و مهاربندی‌شده و مهاربندی افقی مطرح شده‌اند و فصل دهم با عنوان کف به معرفی انواع سیستم‌های افقی می‌پردازد.

فصل یازدهم به عنصر سازه‌ای کابل اختصاص یافته است که موضوعات ویژگی‌ها و هندسه کابل، عناصر اصلی و کاربردهای اصلی کابل ارائه شده‌اند. و در نهایت فصل دوازدهم به معرفی انواع سقف‌ها از قبیل بام تخت، شیبدار، منحنی، ورق تاشده، پوسته‌ای و … می‌پردازد.

• فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: کلیات
۱- تعریف سازه
۲- طراحی سازه‌ای
۳- طبقه‌بندی سیستم‌های سازه‌ای
۴- تشابه در طبیعت
۵- بارهای وارد بر سازه‌ها
۶- الزامات عملکردی اصلی
۷- موضوعات معماری

فصل دوم: مفاهیم اساسی سازه
۱- نیرو
۲- ویژگی‌های نیرو
۳- اجسام صلب
۴- نیروهای داخلی و خارجی
۵- برآیند نیروها
۶- سیستم‌های نیرو
۷- گشتاور نیرو
۸- کوپل و گشتاور کوپل
۹- معادلات تعادل
۱۰- کشش
۱۱- فشار
۱۲- خمش ساده
۱۳- برش ساده
۱۴- کمانش
۱۵- مفهوم تنش
۱۶- تغییرشکل و کرنش
۱۷- تمرکز تنش
۱۸- طبقه‌بندی بارهای سازه‌ای
۱۹- ترسیم بارگذاری

فصل سوم: پی
۱- مقدمه
۲- الزامات عملکردی
۳- انواع پی
۴- پی روی سطح شیبدار

فصل چهارم: ستون
۱- مقدمه
۲- ستون‌های کوتاه و بلند
۳- مهاربند جانبی میانی ستون
۴- مهاربند کششی ستون
۵- مصالح و مقاطع مختلف ستون‌ها
۶- اشکال طولی مناسب ستون
۷- زیبایی‌شناسی ستون

فصل پنجم: دیوار
۱- مقدمه
۲- دیوار باربر
۳- دیوارهای بتنی
۴- دیوارهای مصالح بنایی
۵- دیوارهای ستونکی قاب‌بندی‌شده
۶- دیوار برشی
۷- دیوار برشی لوله‌ای (هسته برشی)
۸- دیوار حائل
۹- دیوار پی
۱۰- زیبایی‌شناسی دیوار

فصل ششم: تیر
۱- مقدمه
۲- طبقه‌بندی تیرها و بارها
۳- تنش‌های خمشی تیر
۴- تنش‌های برشی تیر
۵- نیروی برشی و گشتاور خمشی در تیرها
۶- تغییرشکل (خیز) در تیرها
۷- مصالح و مقاطع مختلف تیرها
۸- زیبایی‌شناسی تیر

فصل هفتم: خرپا
۱- مقدمه
۲- تعریف خرپا
۳- پایداری و تعیین‌پذیری خرپا
۴- تجزیه و تحلیل نیرو با روش گره
۵- روش مقاطع
۶- اعضای کششی قطری
۷- انواع خرپا
۸- کاربرد خرپا

فصل هشتم: قوس
۱- قوس
۲- قوس‌های ثابت (صلب)
۳- قوس‌های دومفصلی
۴- قوس‌های سه‌مفصلی
۵-اجرای قوس

فصل نهم: قاب
۱- قاب یا سازه تیر و ستونی
۲- رفتار قاب تحت بارگذاری
۳- قاب صلب.
۴- قاب مهاربندی‌شده
۵- مهاربندی افقی

فصل دهم: کف
۱- مقدمه
۲- انواع سیستم‌های افقی کف

فصل یازدهم: کابل
۱- مقدمه
۲- ویژگی‌ها و هندسه کابل
۳- عناصر اصلی
۴- کاربردهای اصلی کابل

فصل دوازدهم: سقف (بام)
۱- مقدمه
۲- انواع سقف
۲-۱- بام تخت
۲-۲- بام شیبدار
۲-۳- بام منحنی (طاقی)
۲-۴- سقف ورق‌تاشده
۲-۵- سقف پوسته‌ای
۲-۶- سقف غشایی
۲-۷- سقف‌های فضاکار
۲-۸- سقف گنبدی

دریافت تصویر روی جلد
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.