انتشار کتاب «آموزش دکتری در معماری؛ فرصت ها و چالش ها»

اختصاصی، معمارنیوز- انتشار کتاب «آموزش دکتری در معماری؛ فرصت ها و چالش ها»

ویرایش: گولسن ساقلامر، فاطما ارکوک
ترجمه: رضا سامه؛ عضو هیات علمی گروه معماری دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)

ناشر: انتشارات جهاددانشگاهی قزوین
تاریخ انتشار: بهار ۱۳۹۶
تعداد صفحه: ۳۲۶
قیمت: ۳۰۰/۰۰۰ ریال

مقدمه مترجم:
توسعه ی دوره های تحصیلات تکمیلی بویژه در مقطع دکتری رشته معماری، از واقعیات آموزشی دوران ما است. وسعت موضوعات در این رشته، تراکم بسیار دانش آموختگان در مقاطع پایین تر و فرصت های اندک و محدود فعالیت در عرصه ی حرفه شاید مهمترین انگیزه های متقاضیان و فراگیران این دوره ها باشد. تجربه ی نسبتاً قابل قبول ایران در بیش از دو دهه و در چندین دانشگاه معتبر کشور حاکی از ضرورت پرداختن به شیوه های آموزش و پژوهش جهت اصلاح و ارتقای آن است.

آنچه که اهمیت دارد رویکرد مشخصی است که هر یک از مدارس و دانشکده های معماری می بایست متناسب با اهداف و ظرفیت های خود ارائه نمایند و در این راستا لازم است از تجربیات جهانی در الگوهای موجود بهره گیرند. همچنین با توجه به ماهیت بین رشته ای معماری در روزگار کنونی و چالشهای پیش روی پژوهشگران و دانش آموختگان، بهتر است فرآیند اصلاح و ارتقاء آن هرچه زودتر در دستور کار قرار گیرد تا مسیر صحیح آموزش تحصیلات تکمیلی و ارتباط آن با چرخه ی حرفه به پیشرفت جامعه و دستیابی به اهداف توسعه ی کشور بیانجامد.
یکی از نخستین تلاش های انجام شده در این خصوص، برگزاری کارگاه تخصصی «آموزش دکترا در معماری» در دانشگاه فنی و مهندسی استانبول ترکیه در نوامبر سال ۲۰۱۱ میلادی است که بیشتر محفل بحثی برای بررسی موضوعات متنوّع به شمار می آید. پیگیری مباحث در نهایت با انتشار کتاب دستاوردهای کارگاه در سال ۲۰۱۵ همراه بوده که مترجم را بر آن داشته است تا از طریق ترجمه ی آن، زمینه ی لازم برای هم اندیشی در سطح دانشکده های مجری طرح دکترای معماری در کشور را فراهم نماید. زیرا از یک سو چنین مینماید که مشکلات موجود بسیار مشابه با نظایر خارجی آن است و از سوی دیگر واقعیات و الزامات کشوری چون ایران، مسائلی از جنس خود را دارد که امید است پرداختن به آنها بر این تجربه بیافزاید و ماهیت ویژهای از ساختار و محتوای آموزش دکتری در خور جامعه ی ما ارائه نماید.
رضا سامه
بهار ۱۳۹۶

بخش هایی از پیشگفتار کتاب:
گولسون ساقلامر
به خوبی میدانیم که آموزش دکترا تاریخچه ی خیلی طولانی در دنیای غرب ندارد و در کمتر از ۲۰۰ سال پیش آغاز شده و بیشتر تمرکز آن بر علوم اجتماعی و علوم پایه بوده است…
اما جایگاه معماری در میان این پیشرفت ها کجاست؟ آموزش دکترای معماری خیلی دیرهنگام شروع شد و بسیاری از مؤسسه های آموزش عالی معماری، اجرای دوره ی دکترا را به عنوان شرط الزامی برای اعضای هیأت علمی خود در دهه ی پیش آغاز کردند. به همین دلیل، آموزش دکترای معماری بسیار به کندی توسعه یافت و حتی گاهی اوقات در برخی مؤسسه ها عقبگرد هم داشته است. اولین مدارک دکترا در رشته ی تاریخ و تئوری معماری اعطا شد و این روند تا اواسط قرن بیستم ادامه داشت. آموزشگاه ها، دانشکده ها و دپارتمان های معماری که بخشی از دانشگاه های صنعتی به شمار می آیند، در ارائه ی مدرک دکترای معماری در زمینه هایی بجز تاریخچه و نظریه ی معماری پیشتاز بوده اند و داشتن مدرک دکترا یا PhD در معماری را برای اعضای هیأت علمی خود الزامی نموده اند. با نگاهی به گذشته، مشخص است که چارچوب های مفهومی «پژوهش برای طراحی» و «پژوهش در طراحی» برای نخستین بار توسط مؤسسه های آموزش عالی معماری رشد یافتند و سایر مؤسسه ها همین مسیر را دنبال کردند. «پژوهش از طریق طراحی» نیز همیشه موضوع بحث بسیاری از افراد حرفه ای و جامعه ی دانشگاهی در زمینه ی معماری بوده است و این افراد بر اهمیت و ضرورت این شاخه ی پژوهش در معماری تأکید نموده اند. در مقایسه با علوم پایه، علوم اجتماعی، مهندسی، علوم فنی و بهداشتی، تعریف مناسبی از آموزش دکترای معماری وجود ندارد که همین مسأله در توسعه و بهبود برنامه های دکترای معماری تناقض هایی را به وجود آورده است. در این راستا، این کارگاه با هدف شفاف سازی برخی مسائل مبهم که مدتها محل بحث مواضع معماری بودهاند و ایجاد بستری برای در میان گذاشتن تجارب و مقایسهی برنامه های مختلف دکترا یا PhD به منظور بهبود بیشتر آنها در مؤسسات آموزش عالی طراحی شده است.

کتاب حاضر که شامل فصل هایی به قلم نویسندگان چندین کشور است، به سه بخش تقسیم میشود. شروع بخش نخست با فصلی است که هدف آن تعریف چارچوبی برای آموزش دکترای معماری و تمرکز بر خلق بستری برای بحث در مورد آموزش دکترای معماری است. برخی از سؤالاتی که در این فصل زیاد بحث میشود عبارتند از: نحوه ی تعریف فعالیت های پژوهشی در معماری، چیستی چالش های پیش رو، نحوه ی سنجش موفقیت در آموزش دکترای معماری، تأثیر همکاری صنعت و دانشگاه در تحقیق و نوآوری بر آموزش دکترای معماری و چگونگی تأمین مالی آموزش دکترا. به کمک این مباحث، سعی شده است برخی از نظریات متداول در خصوص این پرسش ها بیان گردند.
فصل های ۲ و ۳ در بخش اول حاصل تلاش دو تن از سخنرانان کلیدی برجسته، پروفسور گری مور و پروفسور کمال گوروز، است که به تعریف کلی آموزش دکترا و نیز تعریف آموزش دکترا در معماری می پردازند. کمال گوروز که رئیس شورای آموزش عالی ترکیه (۱۹۹۵-۲۰۰۳) بوده است، به طور مختصر توضیحاتی در مورد مطالعات در سطح کارشناسی ارشد بیان می کند و دیدگاهی تاریخی را همراه با روش های فعلی در فصل سوم ارائه می دهد. گری مور که تحقیقات گسترده ای در زمینه ی آموزش دکترای معماری انجام داده است، در فصل دوم بخش اول پیرامون ساختار و محتوای برنامه های آموزش دکترای معماری در سراسر جهان بحث میکند.

در بخش دوم، برخی از دانشگاه هایی که در نخستین نظرسنجی (سال ۲۰۱۱) در خصوص آموزش دکترای معماری شرکت کردند، تجارب بسیار ارزشمند در دانشکده های خود را در فصول مختلف در میان میگذارند. در فصل اول از بخش دوم، به طور خلاصه به نظرسنجی سال ۲۰۱۱ پرداخته می شود که توسط گروه دانشگاه فنی و مهندسی استانبول (ITU)، یعنی گولسون ساقلامر و فاطما ارکوک، آغاز و اجرا گردید. در فصول بعدی بخش دوم، نمایندگان هشت دانشگاه، برنامه ی آموزش دکترای معماری در مؤسسه ی خود را توضیح می دهند. این دانشگاه ها عبارتند از: دانشگاه صنعتی دلفت، دانشکده ی معماری، مدرسه ی معماری بارتلت، دانشگاه کالج لندن (UCL)، انستیتو تکنولوژی فدرال زوریخ (ETH)، دپارتمان معماری، دانشگاه کاتولیک لوین، دانشکده ی معماری، مهندسی معماری، برنامه ریزی شهری؛ دانشگاه صنعتی و اقتصادی بوداپست، مدرسه ی دکترای سونکاپال، دانشگاه ارسطو ثسالونیکی، دانشگاه معماری و شهرسازی «آیون مینکو»، دانشکده ی معماری دانشگاه فنی و مهندسی استانبول.

بخش سوم این کتاب اهداف و دستاوردهای کارگاه و پیشنهادهایی برای مطالعات آتی در این زمینه را شامل می گردد. از آنجا که خود این مسأله به شکل مناسبی تعریف نمیشود، نباید انتظار داشته باشیم که در پایان کتاب به پیشنهادهای قطعی برسیم ولی میتوان امیدوار بود که محدودیت های داخلی و خارجی آموزش دکترا و تأثیر وضعیت تغییرات پیوسته بر کل فرآیند آموزش را درک نمائیم.

این کتاب حاوی اطلاعات و تجارب گستردهی برخی از دانشگاه های پیشتاز در زمینه ی آموزش دکترای معماری است که توسط جامعه ی دانشگاهی نوشته شده است که به ضرورت جدی پژوهش در حوزه ی معماری و آموزش دکترای معماری اعتقاد راسخی دارند. باور مشترک مشارکت کنندگان آن است که دنیای دانشگاه و صنعت باید از جنبه های مختلف پژوهش های معماری که شاید با علوم پایه یا مهندسی و فنی قابل مقایسه نباشند، ولی همچنان به تولید دانش مهم برای شکل گیری محیط انسان ساخت بهتر برای آینده ای پایدار کمک کنند، آگاه شوند. شرکت کنندگان این کارگاه و افرادی که در نگارش کتاب سهیم بودند به شدت احساس می کنند که سازمان های تأمین کننده ی بودجه تحقیقات در سطوح ملی و بین المللی نیز باید از این مسائل آگاه شوند تا اهمیت پژوهش های معماری که ظرفیت معماران برای شکل دادن محیط انسان ساخت با دانش کامل و راهکارهای خلاقانه را تقویت خواهند کرد، درک نمایند.

• فهرست مطالب کتاب:

بخش اول: تعریف یک چارچوب برای آموزش دکترای معماری
فصل اول: تشکیل محفل بحث برای آموزش دکترای معماری
فصل دوم: ساختار و محتوای برنامه‌های دکترای معماری
فصل سوم: آموزش تحصیلات تکمیلی در ترکیه و جهان

بخش دوم: آموزش دکترا در معماری: مشکلات و ظرفیت‌های بالقوه
فصل چهارم: مطالعه‌ی اولیه در زمینه‌ی برنامه‌های معماری
فصل پنجم: از DSD تا A+BE: پیشرفت آموزش دکترای معماری و محیط انسان‌ساخت در دانشکده‌ی معماری دانشگاه صنعتی دلفت
فصل ششم: الگوی جدید: PhD میتنی بر طراحی
فصل هفتم: حقایق آماری مربوط به وضعیت آموزش دکترا در دانشگاه معماری و شهرسازی «آیون مینکو»
فصل هشتم:ظرفیت‌های بالقوه و دشواری‌ها: دانشکده دکترای سونکا پَل، دانشکده‌ی معماری، دانشگاه صنعتی و اقتصاد بوداپست
فصل نهم: آموزش دکترای پژوهشی در دانشکده‌ی معماری دانشگاه ارسطو ثسالونیکی
فصل دهم: ماهیت و ساختار مقطع دکترای معماری: مورد جامعه‌ی فرانسوی‌زبان بلژیک
فصل یازدهم: آموزش دکترای معماری در دانشگاه فنی و مهندسی استانبول
فصل دوازدهم: بررسی مطالعات دکترا در زمینه‌ی مسکن در دانشگاه فنی و مهندسی استانبول
فصل سیزدهم: نگاهی به دانشکده‌ی دکترای معماری در دانشگاه ETH زوریخ

بخش سوم: نتیجه‌گیری

دریافت تصویر جلد
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.