فصلنامه «معماری و انرژی»، شماره ۱۱، بهار و تابستان ۱۴۰۲

فصلنامه‌ معماری و انرژی
فصلنامه تحلیلی پژوهشی معماری و شهرسازی پایدار
شماره‌ ۱۱
بهار و تابستان ۱۴۰۲
قیمت: ۴۸۰/۰۰۰ تومان

صاحب امتیاز، مدیر مسئول و سردبیر: پرهون پرگاری

سخن سردبیر:
شناخت تجربه‌ های پیشین و بازشناسی رُموز زیست پایدار در این سرزمین، نه به معنی بازگشت به گذشته است و نه پسرفت؛ پیشینیان ما نیز دستاورد های پدران خود را سینه‌ به‌ سینه انتقال داده و با اتصال به ریشه‌ های خود، همواره شرایط زیست را با خلاقیت و به شیوه‌ های نوین فراهم کرده‌ اند، فرجام اتصال به ریشه، همواره طراوت و شادابی است، هیچگاه از تنه‌ ی درختی که اتصال خود را با ریشه‌ ها از دست داده است، انتظار رشد و شکوفایی نمی‌ رود، همان‌ طور که انتظار استواری آن در شرایط طوفانی و بحران نیز امری محال است. ارتزاق از بستر و زمینه‌ ای که به آن تعلق داریم نه باعث شرمساری است و نه تا کنون کتمان آن، راه به جایی برده است؛ شناخت، پذیرش و یافتن چگونگی تکیه کردن، ایستادن و استوار ماندن در سرزمین بی‌ قرارمان ایران، هنری است که امروزه و دگربار نیاز به آموختن آن داریم. وجود گونه‌ های متنوع خانه‌ های روستایی در تنوع اقلیمی استان گیلان، که پیش از این منجر به پیدایش تنوع زیست در این استان پهناور بوده است، انگیزه‌ ی اصلی شکل گیری این شماره از مجله‌ ی «معماری و انرژی» است، فرهنگ و معماری منحصر‌به‌ فردی که این روزها به فراموشی سپرده شده است. البته نه تنها فراموش شده، که در بیشتر مواقع نفی هم می‌ شود. تخریب گسترده‌ی بافت‌ های بومی- محلی و تبدیل روستاها به شبه شهرهایی که هیچ گونه هماهنگی و تعلقی با محیط پیرامون و فرهنگ چند هزارساله‌ ی این نواحی ندارند، گواهی است بر این رویداد تلخ، تفکری ناکارا که روستاها و بافت‌ های بومی- محلی را در سراسر کشور تحت‌ الشعاع قرار داده است. در روزگاری که قطع گسترده‌ ی درختان از ریشه، به امری عادی بدل گشته است، بی‌ گمان نابودی خانه‌ های روستایی که نتیجه‌ ی صده‌ ها تعامل پایدار با زمینه است نیز فضیلتی موجه تلقی می‌شود! سازگاری زیست با شرایط متنوع اقلیمی و بهره‌ گیری از انرژی‌ های طبیعی، هنر مردمانی بوده است که ارتباط مؤثر با طبیعت را به شیوا ترین شکل ممکن آموخته بودند. وقتی صحبت از نواحی شمالی کشور و استان گیلان و مازندران به میان می‌ آید، عمدتاً شرایط شرجی و گرمای بیش‌ از حد تحمل انسان برای زیست تداعی می‌ شود. باوری که شاید به دلیل تجربه‌ ی حضور گردشگران در فصل تابستان و مواجهه با گرما و رطوبت بالا در این بازه‌ ی زمانی کوتاه نسبت به کل سال، شکل گرفته است. مسلماً این باور نمی‌ تواند مبنای تصمیم‌ گیری در تدوین استراتژی‌ های معماری و طراحی غیرفعال قرار بگیرد. جغرافیای پهناور استان گیلان دارای تنوع اقلیمی چندگانه است. از کوهستان تا کوهپایه و جلگه‌ ها و حاشیه‌ ی دریا، همگی آب و هوای سرد کوهستانی تا معتدل خزری را شامل می‌ شود. مطالعات و تجربه‌ ی تاریخی نیز نشان می‌ دهد که در بیشتر نواحی این استان تأمین گرما بیش از مقابله با آن ضرورت دارد. همین مشخصه‌ ی منحصر به‌ فرد اقلیمی است که باعث شکل‌ گیری تنوع بالای بناهای بومی- روستایی در جای جای این استان است. گونه‌ هایی که مطالعه‌ ی هر کدام با توجه به زمینه و موقعیت بستر می‌ تواند درس‌ های ارزشمندی از تعامل انسان با طبیعت و خرد پیشینیان، در تأمین آسایش و سلامت جسمی و روحی ساکنین را در اختیار نسل امروز قرار دهد. در این عصر پرشتاپ و با وجود دانش بالا، پیشرفت‌ های تکنولوژی و دست‌ یابی به فن‌آوری‌ های نوین، شاهد آن هستیم که ساکنین محلی با چالش‌ های بی‌ شماری مواجه‌ اند، چالش‌ هایی که عمده‌ ی آن‌ ها به واسطه‌ ی پرهیز از ‌تجارب تاریخی و قطع ارتباط با ریشه‌ ها به وجود آمده، شاید وقت آن است که دریابیم دانش به تنهایی کافی نبوده و همانند ساقه‌ های درخت، برقراری و اتصال مناسب با ریشه، می‌ تواند معنای زیست پایدار و طراوت و شادابی را به نسل امروز باز گرداند. در این شماره از مجله‌ ی «معماری و انرژی» گونه‌ های متنوع بناهای بومی- روستایی در جغرافیای پهناور استان گیلان، از زوایای بی‌ شماری مورد بررسی، تحلیل و معرفی قرار گرفته است تا شاید از این طریق بتوانیم دریچه‌ های نوینی برای کشف نقاط اتصال با ریشه‌ های کهن بگشاییم و در تصمیم‌ گیری و طرح‌ریزی پروژه‌ های جاری و آتی همگام با نیاز امروز، به شیوه‌ ی شایسته‌ ای گام برداریم. از تمامی دوستان، اساتید و صاحب‌ نظرانی که مسئولانه و با عشق در کنار ما ایستادند و نتیجه‌ ی سال‌ ها پژوهش، مطالعات میدانی و دستاورد های شخصی و آکادمیک خود را با ما سهیم شدند و برای عموم علاقه‌مندان و مخاطبین مجله‌ی «معماری و انرژی» به اشتراک گذاشتند صمیمانه قدردانم. امید است که نسل آگاه امروز با تکیه بر خرد بومی و دستاورد های علمی، شیوه‌ های مؤثری را در تداوم زیست پایدار این سرزمین به کار بگیرند.

• فهرست مطالب این شماره:
– سخن سردبیر | پرهون پرگاری
– ضرورت مطالعات تاریخی در سرزمین بی‌ قرار ایران | سید محمد بهشتی شیرازی
– خرده مداخلات طراحی، روش نوین توسعه‌ ی پایدار شهری و روستایی | میلنا مارکوا متالکوا، محمدامین طاهری
– بررسی تطبیقی معماری بومی خانه‌ های روستایی گیلان | مریم چهره‌ آرا ضیابری، آناهیتا موسوی
– خانه چوبی سراوان، تلاش برای تغییر پارادایم | محمد شکرچیان
– خانه‌ ی روستایی سراوان ، هویت فراموش شده | گروه فنی پژوهشی فصلنامه‌ ی معماری و انرژی
– جامعه‌ ی محلی به مثابه‌ ی انسان و توسعه‌ ی پایدار | سعید انصاریان
– تمهیدات آب‌ و هوایی متأثر از شرایط اقلیمی در معماری بومی گیلان | مژگان خاکپور
– ردپای رفتارهای پایدار در معماری گیلان، از گذشته تا امروز | سوسن مؤمنی
– جلوه‌ های معماری پایدار در خانه های بومی گیلان (خانه‌ی طربی) | آیدا زارع مهذبیه
– خردورزی در ساختمان، راه‌ کار برون رفت بحران‌ های زیست محیطی | محمد درویش
– بهسازی خانه‌ های قدیمی و افزایش کیفیت فضای داخلی با رویکرد پایداری | فاطمه قربانی، مجتبی مهدوی‌ نیا
– پوسته‌ ای سبز با الیاف گیاهی، موزه و مرکز تحقیقات تنوع زیستی | گروه فنی پژوهشی فصلنامه‌ ی معماری و انرژی
– گزارش‌ های اقلیمـی، شاخص ماهانی و استراتژی‌ های طراحی «دیلمان» | دفتر مطالعات اقلیمی فصلنامه‌ی معماری و انرژی

تلفن سفارش و دفتر مجله: ۰۲۱۸۸۲۸۰۳۵۰ (ساعت تماس: ۱۰:۰۰ الی ۱۴:۰۰)
ایمیل نشریه (دریافت مقالات): articles@ae-mag.ir
سایت مرتبط: www.ae-mag.ir
تصویر جلد نشریه

لینک مرتبط (شماره پیشین نشریه): فصلنامه «معماری و انرژی»، شماره ۹ و ۱۰، بهار و تابستان ۱۴۰۰
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.