نگاهی به پروژه”مرکز خرید لباس زنانه ماهر” ؛ برنده “American Architecture Prize”

اختصاصی، معمارنیوز- نگاهی به پروژه «مرکز خرید لباس زنانه ماهر» از ایران؛ یکی از برندگان “The American Architecture Prize 2017”

درباره جایزه “The American Architecture Prize 2017” :
جایزه معماری آمریکا (AAP)، سالانه در سطح بین المللی برگزار می گردد و رسالت آن ارتقاء سطح کیفی در طراحی معماری سراسر دنیا است.
موضوع این جایزه نوآوری و خلاقیت در زمینه های معماری، معماری منظر و طراحی داخلی می باشد. و طرح ها به جهت تفکر طراحی، نوآوری و عملکرد مورد ارزیابی قرار می گیرند. AAP در دو بخش حرفه ای و دانشجویی برگزار می گردد. ارسال آثار و شرکت در این جایزه برای عموم معماران از سراسر جهان امکان پذیر و آزاد است.

برندگان از طریق هیئت داوران معتبر متشکل از معماران و اساتید جامعه جهانی معماری انتخاب می‌شوند و دبیرخانه جایزه معماری آمریکا، با برگزاری نمایشگاه آثار، طرح های برگزیده را به معرض دید جامعه جهانی معماری قرار می دهد.

اسامی تعدادی از هیئت داوران:
• BEN VAN BERKEL (UNStudio / Harvard University Graduate School of Design)
• TROY C. THERRIEN (Guggenheim Foundation and Museum)
• ELISA BURNAZZI (Burnazzi Feltrin Architects)
• ALEJANDRO ZAERA-POLO (AZPML Architecture / Princeton University)
• PEGGY DEAMER (Yale University)
• JOSHUA JIH PAN, FAIA (J.J. Pan and Partners, Architects and Planners)
• JENNIFER SIEGAL (OMD)
• SADIE MORGAN (dRMM Architects)

 

پروژه «مرکز خرید لباس زنانه ماهر» از ایران؛ یکی از برندگان “The American Architecture Prize 2017”
در بخش Interior Design / Retail
موقعیت: همدان
تاریخ اتمام پروژه: اسفند ۱۳۹۴
طراح: شرکت مهندسین مشاور: روند هماهنگ [L]
معمار مسئول: علی حمیدی مقدم
همکاران: محمدسجاد قادری – یسنا ایزدی – کامران نوایی – حسن اسناوندی – ایرسا خالقی
اجرا: دفتر روند هماهنگ [L]
ماکت: محیا زین الدین
دیاگرام: محمد حسین رحیمیان
عکاس: حامد بادامی

جوایز و افتخارات: برنده جایزه معماری آمریکا (AAP) در سال ۲۰۱۷/ برنده جایزه نقره A’Design Award در سال ۲۰۱۷/ رتبه دوم جایزه معماری داخلی ایران در سال ۹۵

 

معرفی و توضیحات طرح به بیان طراح:

موضوع پروژه:
موضوع بازسازی و طراحی داخلی مرکز خرید لباس زنانه “ماهر” با سابقه‌ای بیش از ۶۰ سال در شهر همدان است؛ بخشی از ساختمانی با ارزش و با قدمت ۴۰ ساله می‌باشد، که طی سالیان تغییراتی در فضای داخلی اش ایجاد شده بود بطوریکه این تغییرات، محدودیتهای فضایی و تاسیساتی را ایجاد نموده بود. از طرفی سازه فلزی ساختمان نیز با توجه به زمان ساخت بنا قابل اطمینان نبود.

موقعیت شهری:
این ساختمان در مجاورت میدانی که مقبره پزشک و فیلسوف مشهور “بوعلی سینا” در آن قرار دارد، واقع شده است. به جهت آنکه این منطقه شهری توریستی است و همواره توریست‌ها و شهروندان در آن محدوده برای خرید و گردش حضور دارند، این موضوع در شکل‌گیری ایده طراحی بسیار موثر بود.

طرح مسئله:
ابتدا اولین مسئله را به اینصورت طرح کردیم که: چگونه می توان در یک مرکز خرید لباس زنانه معیار حضور مشتریها و انتخابشان، آدمها با هر ویژگی ظاهری باشند نه مانکنهای خوش قد و قامت پشت ویترین، بطوریکه اشخاص غیر استاندارد مانکنی هم دیده شدن را تجربه کنند؟
و در ادامه، مسئله دیگری که با توجه به موقعیت شهری آن مکان طرح کردیم این بود که: چگونه آن فضای داخلی می‌تواند در ادامه فضای شهر باشد و یا با شهر پیوند داشته باشد تا اثر شهر در آن فضا و اثر بر شهر درک شود؟ که مهمترین عامل این پیوند همان وجه مشترک شهر و ساختمان یعنی نمای شیشه ای این فروشگاه می باشد که می بایست پاسخ را در آن جستجو نمود. و از طرفی مسئله دیگری که طرح کردیم آن بود که: در چه صورت با حذف کاربری فروشگاه لباس زنانه از این فضای تجاری، بستر مناسبی را برای پرسه‌زنی افراد در ادامه شهر ایجاد کرد بطوریکه افراد با آن فضا همانند بخشی از فضای شهری رفتار کنند؛ چرا که آنچه افراد را مجدداً به یک فضای عمومی چه شهری و چه تجاری به منظور خرید، گشت و گذار و یا تفریح ترغیب می‌کند، رویداد و خاطره از آن فضاست.

پله عظیم‌الجثه الحاقی (در مسیر ویترین که بالاترین پاگردش نقش بالکن دارد) :
در این ساختمان و در سالیان قبل یک بالکن غیر استاندارد سازه ای در داخل فضا وجود داشت که در حین بازسازی به دلیل مشکلات سازه‌ای، آن را تخریب کردیم. آنگاه به یک فضای یکپارچه با ارتفاع ۵/۵ متر تبدیل شد. در این فضای مرتفع و در امتداد شهر یک دستگاه پله که خود حجمی مستقل و ایستا است، قرار دادیم. بطوریکه این حجم مستقل و الحاقی به حجم ساختمان اصلی متصل نیست (که بار اضافی به بخشهای نا مطمئن سازه ای ساختمان وارد نمی کند) و از جناح های مختلفش با دیوارهای بنای اصلی ۵۰ سانتی‌متر و در جناح دیگرش از شیشه نما ۲۵ سانتی متر فاصله دارد.
این پله عظیم‌الجثه، فضاهایی متنوع و با کاربردهای مختلف در داخل فضای اصلی با ارتفاع ۵/۵ متر ایجاد می‌کند به طوریکه افراد در بدو ورود می‌توانند از مسیر پله ای که از داخل ویترین شیشه‌ای فروشگاه می‌گذرد، حرکت کنند و در پاگردهای مختلف آن بایستند، نظاره کنند و یا در بالاترین سطح آن که بزرگترین پاگرد این پله است (و به نحوی نقش بالکن می تواند داشته باشد)، متوقف ‌شوند.

ویترین مکانی برای عبور آدم ها از روی پله عظیم الجثه نه محل قرارگیری مانکن‌ها – که مشخصه بارز فروشگاههای لباس می باشند– (جای مانکها با آدمها عوض شدند) :
همواره در فروشگاه‌های لباس زنانه، مانکن‌ها در پشت ویترین فروشگاه قرار می‌گیرند تا عابرین و مشتری‌ها با دیدن لباس‌ها به تن مانکن‌ها جذب فروشگاه شوند. اما در فروشگاه ماهر در پشت ویترین مانکنهای خوش قد و قامت در داخل ویترین نیستند و به جای آن عابرین، آدم‌هایی را پشت ویترین می‌بینند که از پله‌ای در داخل ویترین و در بدو ورود به فروشگاه عبور می‌کنند، می‌ایستند و یا حتی می‌نشینند و فقط بخاطر آدم بودنشان پشت ویترین قرار می گیرند. آنها شاید افراد چاق، لاغر، کوتاه و … باشند و قابل تماشا. از طرفی از نگاه درون، آدمهای چاق و لاغر با اعتماد به نفس پایین شان و با خصوصیات غیراستاندارد دنیای مانکنها (که این مقایسه دغدغه انسان امروز است)، وقتی در پشت ویترین و در معرض تماشای عابرین قرار می گیرند، هم با ترس خودشان مواجه می شوند و هم خرسند از دیده شدن. همان‌طور که عابرین از بیرون، آن‌ها را می‌بینند، آن‌ها نیز عابرین را مشاهده می‌کنند. چرا که جای “مانکن‌ها” و “آدم‌ها” جابه‌جا شده است.
دیگر در فروشگاه ماهر معیار جذب عابرین در خیابان به داخل فروشگاه، لباس‌های تن مانکن‌های خوش قد و قامت نیستند بلکه عبور آدم‌ها در مسیر پله از داخل ویترین که از بیرون نمایان هست، برایشان جلب توجه می‌کند، تا آن را به یک شاخص و وجه تمایز برای مشتریان و عابرین در خیابان تبدیل کند. مانکن‌ها در سطح فروشگاه پراکنده شده‌اند و جای آدم‌ها را گرفته‌اند!
در واقع در این پروژه به یک موضوع اجتماعی اشاره کردیم و به‌نحوی، نقد و تفسیر اجتماعی تعامل و تقابل انسان و مانکن را از طریق فضای معماری یک فروشگاه لباس زنانه بیان نموده ایم.

لایه دربرگیرنده داخلی (ایجاد فضای یکپارچه و ایجاد جذابیت بصری در نقاط مختلف فضای اصلی و در مسیر پله عظیم الجثه) :
در فضای اصلی ساختمان قدیمی که ۵/۵ متر ارتفاع داشت، یک پوسته (لایه) مستقل که خود را با فرم دیوارهای آن ساختمان هماهنگ می‌کند، ایجاد کردیم. بدلیل تعدد شکستگی های ناموزون دیوارهای اصلی محدوده این فروشگاه، این لایه از دیوارهای ساختمان اصلی آفست شده و در نتیجه این آفست، شکستگی های متعدد و ناموزون دیوار اصلی لطیف تر شده اند و فضایی یکپارچه ایجاد کرده است. پوسته ای یکپارچه که سقف، دیواره‌ها و کف را در برگرفته و با فرم و بافت های خالی خودش فضائی خاطره انگیز به‌وجود آورده است. فضای مابین پوسته و دیوار اصلی به عملکردهای فضای اتاق پرو، سرویس بهداشتی، فضای استراحت افراد و فضای سبز اختصاص یافته است. این پوسته مستقل، یکپارچه و هماهنگ با دیوارهای اصلی بنا، در سقف، متخلخل و در ادامه در مجاورت دیوارها فضای خالی کمتری دارد و در ادامه اش به سمت کف کاملا بسته می شود.
به طوریکه در پیوند با حجم سازمان دهنده و عظیم‌الجثه پله‌ای، فضاهای متنوع و جذابیت‌هایی را برای افراد بوجود می آورد. از طرفی افراد در مسیر پله در هر نقطه جلوه ای خاص از این پوسته و خصوصا سقف که در این مسیر پله فاصله اش زیاد و کم و اندازه اش هم بزرگ و کوچک می شود را با توجه به نوع طراحی آن و جلوه بصری حفره ها در کنار هم مشاهده می کند که حتی در بالا و پایین رفتن های افراد این جلوه ها برایشان متنوع و متفاوت به نظر می رسند، (و همچنین در هر چرخش ۳۶۰ درجه فرد که در این فضا با توجه به نوع کاربری‌اش زیاد اتفاق می‌افتد). در واقع فرم بخشیدن به فضا به صورت کاملا حجمی و سه بعدی با عمق‌ها، سایه روشن‌ها و تکرارها در بافت آن، فضایی ویژه را به‌وجود می‌آورد که پتانسیل فضا را فراتر از رفع نیاز افراد به خرید ارتقاء می‌دهد و آن را به یک فضای مطلوب برای پرسه‌زنی و گشت و گذار تبدیل می‌کند که حتی می‌تواند دغدغه شان خرید نباشد. در واقع تعامل پوسته و حجم پله عظیم الجثه و حضور آدم ها، فضای خاص این مرکز را بوجود آورده است .

فضاهای پشتیبانی و خدماتی:
در طبقه‌ی همکف فروشگاه یک جعبه الحاقی به اتاق پرو و سرویس در فضای مابین پوسته الحاقی و دیوار اصلی بنا اختصاص یافته است. اتاق پرو دیگری در بالاترین سطح این پله عظیم‌الجثه و در پاگرد بزرگ بالائی آن بعنوان یک جعبه الحاقی با قاعده مثلثی قرار گرفته است.

هندریل‌ها و رگال‌ها یک ساختار الحاقی به هم پیوسته و یکپارچه:
هندریل‌های پله‌ها، پاگردها و بالکن (که پاگرد بزرگ پله عظیم الجثه می باشد) در امتدادشان به رگال‌ها و مکان آویزان کردن لباس‌ها تبدیل می‌شوند که در مجموع یک ساختار مستقل، پیوسته، ممتد و یکپارچه را در کل فضا به‌وجود آورده‌اند؛ به طوریکه آن‌ها هم به عنوان عناصر مجزا، ساختار و سازماندهی خاص خود را دارند. چه در بالاترین قسمت و چه در همکف همه آن‌ها (لوله‌هایی) ممتد و یکپارچه و به هم پیوسته می‌باشند که از فضای خالی ۵۰ سانتی متری مابین حجم پله عظیم الجثه و جداره اصلی عبور می کنند تا رگالهای طبقه بالکن و رگالهای طبقه همکف یکپارچگی و به هم پیوستگی شان حفظ شود .

ستونی در مرکز:
تلاشی برای مخفی کردن آن ستون نکردیم بلکه به عنوان المانی مکمل در طراحی کلی فضا و در کنتراست با تخلخل سقف با آن برخورد نمودیم و همچنین در محدوده بندی های داخلی، سیرکولاسیون و جهت گیری ها بعنوان شاخصی برای قرارگیری اجزا مجموعه تاثیرگذار بود.

متریال های اصلی:
سقف: فوم فشرده با روکش سیمان پلیمری + رنگ آکریلیک
دیوارها: ام دی اف + رنگ آکریلیک
کف: سرامیک
پله عظیم الجثه: فلز + چوب (هفت لایی)
نرده ها و رگالها: لوله های فلزی + رنگ کوره ای
قاب چراغهای داخل حفره های سقف: فلزی و دست ساز

شاخصه های بارز طراحی معماری مرکز خرید لباس زنانه ماهر:
– در نظر گرفتن معماری به مثابه پژوهش
– کاهش عناصر ساختمان به آنچه که اساسی است
– توجه به ارتباط فضای داخل با محیط شهری پیرامون
– فرم بخشیدن به فضا به صورت کاملا حجمی و سه بعدی
– ایجاد ارتباط و پیوند اجزاء اصلی فضا از طریق کنتراست
– قابلیت ایجاد جلب توجه به کاربری بنا بعنوان موضوعی اساسی
– طراحی و توجه به کلیه اجزاء ساختمان
– تبدیل فضای محدود، بسته و محقر اولیه به فضایی گسترده و وسیع، که با شناسایی و استفاده از فضاهای دارای پتانسیل و گمشده و بی استفاده وضعیت موجود صورت گرفت .
– تغییر نگرش به پله به غیر از ارتباط عمودی (به نسبت حالتهای متداول)، بعنوان مکانی ویژه در مجاورت شیشه نمای فروشگاه (بجای ویترین)، محل نشستن، ایستادن و تماشا کردن، بالکن (همان بزرگترین پاگرد پله) و همچنین به عنوان صحنه نمایش آدمها و حتی رسانه ای که حضورافراد داخل فروشگاه را به بیرون و از فاصله دور گزارش می دهد .
– تعریف دوباره ویترین در فروشگاه های لباس ” زنانه” (که پیش از این مکانی برای قرار گرفتن مانکن های خوش قد و قامت و ساکن استفاده می شد) به مکان حرکت افراد و نمایش آدمهای غیر مانکن با هر شرایط واقعیت ظاهری و اجتماعی که جذابیتی برای عابرین در فضای شهری مجاور دارد.
– استفاده بهینه از رنگ سفید و خاکستری و چوب بعنوان زمینه ای خنثی و مناسب برای نمایش لباسهای رنگارنگ
– تفکیک کردن فضاها بدون استفاده از جداکننده ها (به غیر از باکسهای خدماتی) که فقط ساختار و فرم اجزاء اصلی موجب آن تفکیک فضایی می شود، و یا به نحوی پیوند پوسته و پله عظیم الجثه و همچنین فضای مابین پوسته و دیوار اصلی ساختمان منجر به تفکیک فضاها می گردد .

تصاویر پیش از ساخت:

 

تصاویر پس از اتمام پروژه:

توضیحات تکمیلی پروژه

 

سایر برندگان ایرانی در جایزه “The American Architecture Prize 2017” :

The Professional Winners (برندگان بخش حرفه ای)

• بخش Architectural Design / Misc. Architecture :
– Golgohar Mining & Industrial Complex Entrance Monument Design by Tarahan Assayesh Consulting Engineers

توضیحات تکمیلی پروژه

 

• بخش Architectural Design / Institutional Architecture :
– Hamedan Chamber of Commerce by Marziah L. Rajabzadeh, Mohsen Marizad, Raha Ashrafi, Ahmad Bathaei

توضیحات تکمیلی پروژه

 

• بخش Architectural Design / Cultural Architecture :
– Bahá’í Temple of South America by Hariri Pontarini Architects

توضیحات تکمیلی پروژه

 

 

The Student Winners (برندگان بخش دانشجویی)

• بخش Architectural Design / Educational Buildings :
– Tehran Educational Complex for Students with Special Needs by Arezou Zaredar

توضیحات تکمیلی پروژه

 

 

The Honorable Mentions (تقدیرشدگان)

• بخش Architectural Design / Residential Architecture :
– Dowlat Apartment Garden by AOA Design

توضیحات تکمیلی پروژه

 

• بخش Architectural Design / Small Architecture :
– Valley Villa by AOA Design

توضیحات تکمیلی پروژه

 

• بخش Architectural Design / Heritage Architecture :
– Crossing Of the Coast by Somayeh Ghorbani

توضیحات تکمیلی پروژه

منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.

Follow Memarnews
share Memarnews content