نشست «برنامه ریزی اقتدارگرا»؛ رونمایی از کتاب «نقد و بررسی طرح جامع تهران ۸۶»

اختصاصی، معمارنیوز- پژوهشکده نظر برگزار می نماید:
نشست «برنامه ریزی اقتدارگرا»
رونمایی از کتاب «نقد و بررسی طرح جامع تهران ۸۶»

با حضور:
– ناصر براتی؛ هیئت علمی دانشگاه امام خمینی قزوین، معاون نهاد تهیه کننده طرح جامع در سال ۸۴
– علیرضا عندلیب؛ عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد، رئیس سابق نهاد مطالعات و تهیه طرح جامع تهران
– سید امیر منصوری؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، رئیس پژوهشکده نظر
– امین کریم الدینی؛ دبیر وقت سرویس مطالعات راهبردی ایسنا
– احمد مسجد جامعی؛ عضو شورای اسلامی شهر تهران
– سید موسی پورموسوی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، مشاور شهردار تهران در امور توسعه و مدیریت شهری
– مرتضی هادی جابری مقدم؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
– مجید غمامی؛ کارشناس معماری و طراحی شهری، راهبر مشاوران تهیه کننده طرح جامع

* حضور برای عموم آزاد و رایگان است.

زمان: چهارشنبه ۲۹ دی ماه ۱۳۹۵، ساعت ۱۷ لی ۲۰
مکان: پژوهشکده نظر، خیابان آزادی، خیابان دکتر قریب، شماره ۲۳
دریافت پوستر نشست

بخشی از پیشگفتار کتاب:
گذشته چراغ راه آینده است
درس آموزی از تجربه طرح جامع ۸۶ تهران
سال ۱۳۹۴ بیش از ده سال از آغاز تهیه طرح جامع تهران، که در سال ۸۶ به تصویب شورای عالی شهرسازی رسید، می گذرد. از یک سال و اندی قبل اختلاف نظر وزارت مسکن با شهرداری (کمیسیون ماده ۵) در مورد طرح تفصیلی تهران مطبوعاتی شده است. اعتراضات گروه های مختلف اجتماعی به طرح تفصیلی تهران به صورت های مختلف در رسانه ها منعکس شده است. شورای عالی شهرسازی در مصوبه های متعدد و به صورد موردی، یا مصوبات کمیسیون ماده ۵ را ملغی کرده و یا اجرای بخش هایی از طرح تفصیلی را معلق کرده است. این وقایع همچنان ادامه دارد …
از ده سال پیش که طرح جامع در دست تهیه قرار گرفت و به تدریج اشکالاتی رویه ای آن آشکار گشت، گروه هایی از دانشگاهیان و متخصصان به روند و محتوای نتایج آن اعتراض کردند. مبنای نظر آنها چنین بود که طرح با دو اشکال عمده مدیریت می شود: روش غیر علمی و مداخلات دستوری. اولی ره به ترکستان می برد و دومی، حتی دست آوردهای طبیعی یا تصادفی را تخریب می کند.
آنچه موضوع دعوای این روزهای شورای عالی شهرسازی با شهرداری تهران است، به موارد گروه دوم استناد می کند؛ اگرچه شورا نیز برای پیشبرد نظر خود از همان رویه دستوری بهره می برد. با این تفاوت که عجالتاً اراده شورا با گذشته متفاوت است. در دولت قبل شهرداری آنچه را می خواست، با اقتدار در طرح وارد می کرد و پیش می برد. امروزه اقتدار شهرداری با اقتداری دیگر در دولت روبرو شده است.
این که چنین کشمکشی بیش از یک سال ادامه دارد حاکی از غلبه اراده سیاسی بر نظر کارشناسی است؛ و پیش از آن هم همینطور بوده است. اصولاً طرح جامع ۸۶ تهران این تقدیر را داشت که از ابتدا تا انتها اسیر غلبه اراده های سیاسی و معطوف به قدرت بود؛ و محروم از آن که تصمیمات آن کارشناسی شود.
مورد تلاش خودجوش عده ای از استادان دانشگاه، که با حمایت گروهی از متخصصان همراه شد و به تشکیل ده جلسه مناظره در ایسنا گذشت، مثال خوبی برای ارزیابی جایگاه نظر کارشناسی در روند طرح های توسعه شهری در ایران است. کتاب حاضر خلاصه مباحث ده جلسه مناظره مذکور است.

محتوای این ده جلسه، که اغلب دست اندرکاران تهیه و تصویب طرح را به صورت علنی یا در پشت صحنه مجبور به مداخله و اعلام نظر کرد، سند معتبری برای اثبات حاکمیت روش غیر علمی در تهیه طرح جامع تهران است. منتقدان طرح، که به خوبی از پشت پرده مداخله های دستوری در تهیه طرح آگاه بودند، با خویشتن داری زیاد صرفاً به وجه کارشناسی مسئله نظر انداختند و اشکالات روش های خود بنیان، غیر علمی و ناموفق دیگران را که در تهیه طرح جامع تهران تکرار می شد، آشکار کردند.
در مقابل، تهیه کنندگان طرح که به حمایت مقامات ذی نفوذ رد تصمیم گیری پشت گرم بودند، با انکار نقدها، راه خود را می رفتند. در فضای حاکمیت جانب دارانه، تخطئه نظرات کارشناسی ساده ترین راه فرار از پاسخگویی بود. اینک که چند سال از آن تجربه گذشته، شورای عالی شهرسازی با نگاه جدید سیاسی تنها بر «برخی» از ضعف های طرح جامع، تفصیلی و مصوبات کمیسیون ماده ۵ انگشت تردید نهاده و با اتکا به جایگاه قدرت خود، با توضیح ضعف ها به مقابله با آنها برخاسته و از این رهگذر وانمود می کند که در صدد «اصلاح» نقایص بنیادی است. یک سال و اندی زمان برای حرفه مندان شورای عالی کافی بود تا چنانچه بر «اصلاح» نظر داشته باشند، از قدرت قانونی تنها برای توقف موقت روند جاری بهره بند و می بایست توان خود را صرف اصلاح روش غیر علمی و قدرت سالارانه در تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری کنند.

هدف از انتشار این کتاب، توجه به این نکته است که عقب ماندگی ما در شهر و معماری، نه محصول نادانی، که نتیجه اقتدارگرایی و جزم اندیشی مدیران است. جامعه ما به شهادت آنچه که در این کتاب آمده، از توان علمی بالایی برخوردار است. نکته آن است که تاکنون «قرار» نبوده شهر و معماری با تکیه بر نظر کارشناسان ساخته شود. بلکه سلیقه، مد، سیاست، پول و ریا با چاشنی قدرت خرابی های امروز را به بار آورده است. این جمله مشهور که دارالفنون امیرکبیر، پیش از پلی تکنیک توکیو تأسیس شد اما نتوانست توسعه علمی و فنی ایران را به پایه ی ژاپن برساند نتیجه غلبه اراده سیاسی بر نظر کارشناسی در معیشت و زندگی مردم است.
این کتاب سندی برای درستی این مدعاست؛ بی آنکه قصد داشته باشد که به انکار یا تمجید کسی بپردازد، تلاش می کند تا در برابر فقر تاریخی جامعه معاصر ایران، که کارشناسان دلسوز در حاشیه و کارشناسان تابع و قلم به مزد در متن قرار می گیرند، روشنگری کند. در عین حال محتوای مباحث برای مدیران، دانشجویان و محققان مطالعه شهری مفید است.
سید امیر منصوری
۹۳/۱۲/۱۷

• مشخصات شناسه ای کتاب:
عنوان کتاب: نقد و بررسی طرح جامع تهران ۸۶
پژوهش و تألیف گروهی زیر نظر سید امیر منصوری
ناشر: پژوهشکده نظر
تاریخ انتشار: ۱۳۹۴
تعداد صفحات: ۲۸۵
قیمت: ۱۸/۰۰۰ تومان

• دانلود فایل بخش هایی از گفتگوهای انجام شده در جلسات مناظره مربوط به فرایند و محتوای طرح جامع شهر تهران

منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.