دفاعیه دکتری معماری؛”تبیین جایگاه نظریه بینامتنیت درروش نقدمعماری”-کرج

اختصاصی، معمارنیوز- جلسه دفاعیه دکتری معماری با عنوان «تبیین جایگاه نظریه بینامتنیت در روش نقد معماری» ، مورخ ۲۵ تیر ماه ۹۷ در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج برگزار می گردد.

دانشجو:
سمیرا رحیمی اتانی

استاد راهنما:
دکتر کاوه بذرافکن

استاد مشاور:
دکتر ایمان رئیسی

چکیده ای از پایان نامه:
یکی از مشکلات و کمبودهای معماری، حوزه‌ی نقد و خوانش اثر به‌صورت انفرادی و بدون در نظر گرفتن لایه‌های متنی ِمرتبط و مؤثر بر شکل‌گیری اثر است. بینامتنیت یکی از رایج‌ترین اصطلاحات نقد ادبی معاصر است و این مفهوم را در بردارد که یک متن با متون پیشین و پسین دارای ارتباط است؛ بنابراین هر متن را باید به یاری متون دیگر خواند و معنا کرد. بینامتنیت به‌عنوان یک اصطلاح، منحصر به مباحث ادبی نیست. این اصطلاح در مباحث هنری دیگر ازجمله سینما، نقاشی، موسیقی، معماری، عکاسی و درواقع همه تولیدات فرهنگی و هنری مطرح می‌شود. توسعه بینامتنیت آن را از حوزه نقد ادبی خارج نموده و باعث شد در نقد و خوانش سایر متون هنری بکار گرفته شود. ازاین‌رو این پژوهش برآن است تا با به‌کارگیری نظریه بینامتنیت در حوزه ی نقد معماری، اثر معماری را مورد خوانش قرار دهد.
این پژوهش در پی پاسخگویی به این سوال بوده است که؛ نظریه بینامتنیت در تحلیل ساختار متنی معماری چگونه به بازشناخت معماری می انجامد؟

در این پژوهش فرضیه اصلی این است که تحلیل ساختار متنی یک اثر معماری با کمک روابط بینامتنی در محورهای هم نشین و جانشین و تحلیل درزمانی و هم‌زمانی، منجر به بازشناخت لایه های متنیِ عمیق‌تر و رمزگشایی آن خواهد شد. به‌کارگیری نقد بینامتنی از خوانش سطحی آثار معماری جلوگیری کرده و اثر معماری را به‌عنوان عضوی از مجموعه‌ای از آثار که در طول مقطع زمانی و به دلایل خاصی شکل‌گرفته‌اند موردمطالعه قرار می دهد و می‌تواند منجر به درک لایه‌های پنهان معنا شود و در خوانش اثر پارادایم‌های گسترده‌تری را درگیر نماید. ابعاد گوناگون معنایی در آثارمعماری، در مدل بینامتنیِ نقد به‌وسیله تعدد لایه‌های مختلف متنی در درون خویش در دو محور عمودی (درزمانی) نظامِ نشانگی درون آن و محور افقی (هم‌زمانی) نظام رمزگانی‌ آن، حاصل می‌شود.

این پژوهش از گونه پژوهش‌های کیفی است. در مرحله ی جمع آوری داده‌های فرضیات با روش توصیفی و مرور متونِ موجود درزمینه‌ی نقد معماری و نقد بینامتنی در حوزه ادبی جمع‌آوری شده است. در مرحله ی تجزیه‌وتحلیل داده ها، با روش استدلال منطقی با استدلالی قیاسی به بسط نظریه های نقد و بینامتنت پرداخته شده است. این پژوهش با رویکرد تفسیرگرایی با هدف کاربردی با آزمون نظریه متغیرهای کیفی در مقطعی از زمان با رویکردی ژرفانگر و وسعتی میانه انجام گرفته است.

یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که نقد بینامتنی معماری دارای شاخصه هایی است که از بررسی ویژگی های نظریه بینامتنیت و با توجه به معنای متنِ معماری به دست می آید که عبارتند از: تزلزل معنای قطعی، زایش معنا و خوانش متکثر، مرکززدایی از متن با مرگ مؤلف و فراروی از نیت طراح، چندلایگی متن معماری و کنکاش در لایه های پنهان، نفی منطق خطی، نفی سلسله مراتبی بودن متن، نفی استقلال معماری از بافت و زمینه، تأثیر بافت بر معنای متن، روابط درون متنی و برون متنی و بینامتنی.

به منظور نقد بینامتنی اثر نیاز است که اثر معماری به عنوان اثری وابسته به سایر آثار بررسی ‌شود و مستقل از سایر آثار در نظر گرفته نشود. علاوه بر نگاهِ عینت گرا به معماری، به امور انتزاعی نیز توجه ‌شود. اثر معماری در بافت اجتماعی و فرهنگی و به همراه در نظر گرفتن ملاحظات تاریخی، سیاسی و شرایط اجتماعی، جنبه های روان شناختی و اخلاقی موثر در شکل گیری اثر مورد تحلیل قرار گیرد. معماری مانند زبان از هم نشینی اجزای مختلف تشکیل شده و اجزای ساختمان مانند کلمات یک جمله، ضمن دارا بودن ارزش ها و نقش هایی جداگانه، یک مفهوم کلی را به مخاطب منتقل می نمایند درک اثر معماری در قالب نظامی از متون در دو محور هم نشینی و جانشینی صورت می پذیرد. باید فرامتن و خوانش لایه های فرامعماری از جمله لایه های (فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی) در خوانش اثر وارد شود. در خوانش بینامتنی لایه های متن، فرامتن و بینامتن در نقد اثر مود توجه قرار می گیرد و بر این موضوع تأکید می ورزد که معنا در متن تحقق می یابد و هر متنی به‌صورت آشکار یا نهان، نشسته در متنِ متنی دیگر است.

* حضور برای عموم آزاد و رایگان است.

زمان: دوشنبه ۲۵ تیر ماه ۹۷، ساعت ۹ صبح
مکان: کرج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرچ، دانشکده فنی، سالن اجتماعات شهید چمران
دریافت پوستر
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.