برگزیدگان جایزه ملی جستار کیفیت در تجارب بازآفرینی شهری

در مراسم نخستین جایزه ملی جستار کیفیت در تجربه‌های بازآفرینی شهری که مورخ ۲۳ مهر برگزار گردید.
اسامی گروه‌های برگزیده این جایزه ملی را در چهار حوزه زیر از سوی هیئت داوران اعلام شد.
– نوسازی مجموعه بافت تاریخی
– مرمت و استفاده مجدد از بناهای تاریخی
– بهسازی عرصه‌های همگانی در بافت تاریخی
– ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی

در بخش اصلی این رویداد، از مجموع ۱۳۰ تجربه بازآفرینی شهری رسیده به دبیرخانه رویداد، بر اساس معیارهای داوران در مرحله اول ۸۰ تجربه انتخاب شدند و ۶۶ تجربه بعد از بازدید میدانی به مرحله دوم داوری راه یافتند. پس از بررسی این تجربه ها، ۲۳ مورد از سوی شورای داوران، شایسته تقدیر شناخته  شدند و به نمایشگاه رویداد راه یافتند. در نهایت از میان کل آثار راه یافته به نمایشگاه، ۱۳ تجربه به عنوان تجربه های برتر معرفی شدند که اسامی آنها به همراه علل موفقیت و اسامی جایزه گیرندگان در جدول زیر آمده است. لازم به ذکر است اولویت نام بردن از این تجربه ها، نشانگر رتبه بندی نبوده و به عنوان  تجربه های برگزیده در گروه خود  معرفی شدند.

حوزه نوسازی مجموعه بافت تاریخی:

– مجموعه مسکونی همسایگی کویر در شهر یزد
طراح: شرکت مهندسین مشاور شبستان
کارفرما: شرکت تعاونی مسکن کاشی کویر
معیارهای موفقیت: احترام به الگوهای بومی، اثرگذاری مطلوب بر ساختار کالبدی، اقتصادی و اجتماعی بافت پیرامون

– مجموعه مسکونی آیت الله تألهی در شهر همدان
طراح: مهندس محمد دهقان
کارفرما: شرکت عمران و مسکن سازان استان همدان
معیارهای موفقیت: احترام به الگوهای بومی، اثرگذاری مطلوب بر ساختار کالبدی، اقتصادی و اجتماعی بافت پیرامون

حوزه مرمت و استفاده مجدد از ابنیه ارزشمند در بافت تاریخی:

– مرمت خانه زاولیان در شهر اصفهان
کارفرما، طراح و مجری، بهره بردار: دکتر محمدرضا قانعی
معیارهای موفقیت: احترام به الگوهای بومی، اثرگذاری مطلوب بر ساختار کالبدی بافت پیرامون

– مرمت خانه منوچهری در شهر کاشان
کارفرما، بهره بردار: صبا منوچهری
معیارهای موفقیت: اثرگذاری مطلوب بر ساختار کالبدی، اقتصادی بافت پیرامون

– مرمت خانه ایرانی در شهر کاشان
کارفرما، بهره بردار: شعله بلوچ
معیارهای موفقیت: مشارکت پذیری و اثرگذاری مطلوب بر ساختار کالبدی بافت پیرامون

– مرمت حمام قجر در شهر قزوین
کارفرما: شهرداری قزوین
معیارهای موفقیت: مشارکت پذیری و اثرگذاری مطلوب بر ساختار کالبدی بافت پیرامون

حوزه بهسازی عرصه های همگانی در بافت تاریخی:

– بهسازی بافت تاریخی شهر نراق
کارفرما، مجری، بهره بردار: شهرداری نراق
معیارهای موفقیت: زمینه گرایی، اثرگذاری مطلوب بر ساختار کالبدی و اجتماعی بافت پیرامون

– بهسازی مرکز محله حصیرفروشان در شهر بابل
کارفرما، طراح و مجری، بهره بردار: امیر اوصیا به نمایندگی از مرحوم دکتر ایرج اوصیا
معیارهای موفقیت: زمینه گرایی، اثرگذاری مطلوب بر ساختار کالبدی بافت پیرامون

– بهسازی عرصه همگانی و بافت پیرامونی امامزاده نور در شهر گرگان
عامل موثر در هدایت برنامه ها: هیئت امنای امامزاده اسحاق بن موسی بن جعفر (نور)
معیارهای موفقیت: احترام به موضوع مشارکت پذیری، اثرگذاری مطلوب بر ساختار کالبدی بافت پیرامون

– بهسازی محله جلفا در شهر اصفهان
مجری و مشاور: سازمان نوسازی شهرداری اصفهان
معیارهای موفقیت: احترام به الگوهای بومی و اثرگذاری مطلوب بر ساختار کالبدی بافت پیرامون

حوزه ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی:

– ساماندهی محله شیراباد در شهر زاهدان
مجری و بهره بردار: شهرداری زاهدان
مجری و بهره بردار: اداره راه و شهرسازی استان سیستان و بلوچستان
معیارهای موفقیت: احترام به موضوع مشارکت پذیری و نوآوری در طراحی فرآیندهای مدیریتی

– ساماندهی محله سهل اباد در شهر شیراز
مسئول خانه محله سهل آباد: زهرا دیانت
کارفرما و مجری: شرکت عمران و مسکن سازان استان فارس
معیارهای موفقیت: احترام به موضوع مشارکت پذیری و فرایندمحوری

– ساماندهی محله شاطراباد در شهر کرمانشاه
عضو هیئت امنای مجتمع نورالحسین کرمانشاه و معتمد محله: حجت الله قاسمی
کارفرما و مجری: شرکت عمران و مسکن سازان استان کرمانشاه
معیارهای موفقیت: احترام به موضوع مشارکت پذیری و فرایندمحوری

بیانیه شورای داوران نخستین جایزه ملی جستار کیفیت در تجارب بازآفرینی شهری:

دکتر سیدمحسن حبیبی به عنوان نماینده شورای داوران نخستین جایزه ملی جستار کیفیت در تجارب بازآفرینی شهری بیانیه این شورا را قرائت کرد.
شورای داوران نخستین جایزه ملی جستار کیفیت در تجارب بازآفرینی شهری بیانیه این شورا را در خصوص نحوه گزینش و معرفی نمونه‌های موفق و تجارب برتر بهسازی و بازآفرینی شهری اعلام کرد که از سوی سیدمحسن حبیبی نماینده شورای داوران در مراسم اعطای جوایز برگزیدگان این جایزه ملی برای حاضران قرائت شد.

متن کامل این بیانیه به شرح زیر است:

طی نیم‌قرن اخیر رشد شتابان شهرنشینی فراتر از امکانات و اقدامات توسعه شهری در ایران بوده که مشکلاتی گسترده در ابعاد اجتماعی اقتصادی زیست‌محیطی و کالبدی را ایجاد کرده است. رویارویی با چالش‌های شهرهای کنونی کشور نیازمند دگرسازی روال مسلط کنونی و استفاده از رویکردی نوین در برنامه‌ریزی و طراحی شهری است. ناکارآمدی نظام برنامه‌ریزی شهری کشور به دلایل متعددی سبب شده تا شهرها در چرخه توسعه‌نیافتگی گرفتار شوند. این ناکارآمدی در مقیاس‌ها و حوزه‌های موضوعی مختلف بروز کرده است؛ همچون:

– نگرش‌بخشی در ساختار متمرکز یکسویه و اقتدارگرا
– اتخاذ سیاست‌های تک‌بعدی و بی‌توجهی به یکپارچگی برنامه‌ها
– غلبه نگرش کمیت‌گرا و کالبدمحور بر نظام برنامه‌ریزی و طراحی شهری
نبود هماهنگی میان تمامی کنشگران توسعه شهری در برنامه‌های موضوعی ـ‌ موضعی
– رویکرد برآیندمحور به جای فرآیندمحور
– شناخت ناکافی از آسیب‌ها و فرصت‌ها در تدوین برنامه‌ها
-بی‌توجهی به مشارکت همه‌جانبه مردم در چرخه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری برنامه‌ریزی طراحی و اجرا
– نبود همزمانی در تدوین برنامه‌های مشکل‌محور و آینده‌محور و تأکید مداوم بر فوریت‌ها
– نبود بانک اطلاعاتی دقیق به‌روز و مشترک میان سازمان‌های مختلف شهری
– فقدان حضور مؤثر نهادهای مردمی ذی‌نفع و ذی نفوذ در فرآیند برنامه‌ریزی
– عدم توجه به بازبینی و فرابینی برنامه‌ها
و مواردی از این دست…

فرآیندی که نتیجه آن شکل‌یابی پهنه‌های شهری آشفته با عرصه‌های عمومی و خصوصی ناکارآمد است. پهنه‌هایی که مساحت زیادی از شهر را به خود اختصاص داده، جمعیت قابل توجهی از ساکنان شهر را در خود جای داده و بازآفرینی شهری در همه جای شهر را در دستور کار گذاشته است.
و از این سبب است که برنامه‌های احیاء، بهسازی و نوسازی بافت‌های ناکارآمد شهری پس از افت‌و‌خیزهای متعدد در آستانه بازخوانی و بازتعریفی تازه قرار گرفته است. برگزیدن عبارت بازآفرینی شهری به نشان شکوفایی دوباره شهر می‌تواند نویدبخش ارتقای کیفیت زندگی شهری شهروندان باشد.

به این ترتیب ضروری است که به تدریج با حرکت از کمی‌گرایی به سمت کیفیت‌گرایی در برنامه‌ریزی و طراحی شهرها به ویژه محدوده‌ها و محله‌های هدف بازآفرینی شهری چرخه از تصمیم‌سازی تا اجرا را از ناکارآمدی مطروحه در بالا خارج کرد و با ایجاد ظرفیت‌های تازه و هم‌افزایی دانش‌ها و تخصص‌های مختلف اولین گام‌ها را برای برون‌رفت از کاستی‌های کنونی برداشت و به این ترتیب با کمک شهروندان حیات مطلوب شهری را برای همگان فراهم ساخت.

شورای داوران انتخاب بهترین تجربه‌های بازآفرینی شهری در رویداد سال ۱۳۹۴ قدردانی خود را از همه نهادها افراد و فعالان جریان احیاء، بهسازی و نوسازی بافت‌های ناکارآمد شهری در عرصه نظر و عمل که به رغم تنگناهای متعدد توانسته‌اند رویکرد کیفیت‌محور به اقدامات را زنده نگاه دارند ابراز می‌دارد و از شرکت آنان در این امر مهم سپاسگزاری می‌کند.

هیئت داوران با گزینش شش معیار زمینه‌گرایی، مشارکت‌طلبی، فرآیندگرایی، اثرگذاری، رضایت‌مندی و نوآوری برای بررسی اقدامات انجام شده بر آن بود که بتواند چارچوب روشنی برای اقدامات بازآفرینی شهری تدارک ببیند و زمینه‌ای را برای بررسی‌ها و داوری‌ها بعدی فراهم آورد.
لازم به ذکراست با توجه به نقش و جایگاه مدیریت شهری و مدیران محلی در تحقق اهداف و برنامه های بازآفرینی شهری، در این مراسم،  از سه تن شهردار ان فعال در امر بازآفرینی شهری با نام های:
مهندس معصومی- شهردار منطقه ۷ شیراز؛
مهندس پاک فطرت – شهردار شیراز؛
مهندس ناظم رضوی   –  شهردار کاشان؛
و نیز آقای مهندس مانی فر مدیر کل راه و شهرسازی قزوین نیز با اهداء لوح توسط سه تن از معاونین محترم وزیر راه و شهرسازی تقدیر شد.
سایت مرتبط: www.news.mrud.ir
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.