انتشار کتاب «گفت ‏و گوی معمارانه»

اختصاصی، معمارنیوز- انتشار کتاب «گفت ‏و گوی معمارانه»

تألیف: یوجین راسکین/ تصاویر: رابرت آزبرن
ترجمه: محمدرضا جودت
ناشر: نشر و پژوهش شیرازه‏ کتاب
تاریخ انتشار: زمستان ۱۳۹۶
تیراژ: ۵۰۰ نسخه
قیمت: ۱۸۰۰۰ تومان

توضیح پشت جلد کتاب:
در معماری، مانند بسیاری از حرفه و مشاغل دیگر، گرایشی به ردوبدل کردن اصطلاحات انتزاعی وجود دارد. واژه ‏هایی مانند سبک، مقیاس، و ریتم چه‏ب سا دوجینی ارجاعات دارند، که برای نمونه، سه نفر که راحت درباره سبک صحبت می‏ کنند، دقیقاً نمی‏دانند که با سه دیدگاه جدا از هم درحال صحبت ‏اند، و ما معماران نیز «با چشم ‏بندِ» رابرت آزبرن، مانند آن است که روی ابرها نشسته و با احساس تمام سخن می‏رانیم.
این‏گونه بحث ‏های پادرهوا که به‏ علت اصطلاح‏ های انتزاعی رخ می‏ دهد اغلب اوقات مبهم و تعریف‏ نشده باقی می‏ مانند؛ در واقع کسی دقیقاً نمی‏داند درباره چه‏ چیزی صحبت می‏کند. یوجین راسکین، دوازده مورد از این اصطلاح‏ ها را درنظر گرفته و آن‏ها را از هوا بر زمین آورده است، و به‏ مدد ابزار معناشناختی محکم به چهارمیخ کشیده است؛ و همراه با طنز و هوش مؤلف، معطوف‏ های ملموس و خاص در مورد آنچه که پیش از این مبهم‏ ترین واژه ‏ها در واژگان ما بودند، به‏ دست داده شده است.

مقدمه مؤلف کتاب:
درک کنونی ما از جهان و خودمان، درحالی که هنوز به شدت ناچیز است، اما در اثر کار مین-کوفسکی، اینشتاین و مخترعانِ نظریه‏ های کوانتوم، که فرضیاتشان به‏ کلی جایگزین فرضیات سنتیِ نیوتونی، اقلیدسی و ارسطویی شده‏ا ند، بسیاری از مسائل دیرینه ازجمله مسئله اتم، که اکنون روش نزدیک شدن به آن‏ها مشخص شده است به ناگاه قابل حل شده ‏اند.

البته، چنین گزاره‏ای مستلزم تجدید نظر در زبان بود، زیرا زبان قدیمی اصطلاح ‏های مناسب برای فرمول‏ بندی جدید نداشت.* برای نمونه، زبان ریاضیات (در سطحی بالاتر)، در فرایند دربرگرفتن و استفاده از بیان‏ های جدید که برای نمادین‏ سازی نظریه‏ های جدید ساختاری و رابطه ‏ای جدید وجود داشتند و اختراع شده بودند؛ دچار تغییرات بسیاری شدند. در واقع، فیزیک، شیمی، ژنتیک، نجوم، زیست‏ شناسی، باکتری‏ شناسی، و تمام زمینه‏ های مسائل علمی که در ریاضیات استفاده می‏ شد، اساساً دچار تحول شدند. آنچه شناخته تصور می‏شد، به ناشناخته بدل شد، آنچه حقیقت بود، به افسانه بدل شد و آنچه اسرارآمیز بود دیگر اسرارآمیز نبود؛ ناممکن نه تنها ممکن شد، بلکه یک‏شبه به واقعیت عملی بدل گشت.

برای نخستین بار، خصوصیت درخور توجه مشترکی در تمام تحولات مربوط به علوم گوناگون، مشمول شخص«ناظر» («Observer»)، به ‏عنوان جزء اجتناب‏ناپذیر تمام محاسبات، فرمول‏ بندی‏ها، و شرایط لازم ساختاری و رابطه‏ ای شد. برای نمونه، از آن‏جا که عمل اندازه‏ گیری، مستلزم یک نفر اندازه ‏گیر است، که از واحد اندازه‏ گیری اختراع خاص خود استفاده می‏کند و چیزی را که باید اندازه‏ گیری کند، خود انتخاب می‏ کند و زمانی که اندازه ‏گیری را متوقف می‏سازد، بی‏ معنا به‏ نظر می‏رسد که از چیزی طوری صحبت شود که گویی خود ‏به‏ خود دارای بُعد است. بُعد تعیین‏ شده، زمانی معنا خواهد داشت که روش ‏ها، انتخاب‏ ها، و مقاصد شخص اندازه‏ گیر (ناظر) را نیز جزء لاینفک آن به‏ شمار آورد.
همچنین، محاسبه به ماشین‏ حساب نیاز دارد، و کسی که، ضرورتاً، با دکترین‏ ها، اهداف و روش ‏ها آمادگی لازم را داشته باشد، بدون دکترین‏ ها (مفروضات ریاضی)، اهداف و روش ‏ها، محاسباتِ او بی‏ معنی خواهند بود.
در یک کلام، علم، با تمام نظریه‏ ها، تجربه‏ ها، محاسبه‏ ها، و نتایج‏ اش، افزودن بر نقاشی، شعر، هضم غذا، و تولید مثل، همچون پدیدۀ رفتار انسانی پذیرفته شده است.

این گام به‏ ظاهر ساده، نتایج شگرفی به‏ بار آورده و بیشتر نیز به ‏بار خواهد آورد. صرف‏‏ نظر از زمینه‏ های مطالعاتی که پیش از این اشاره شد، پزشکی (در جست‏‏ وجوهایش در مورد عواملِ روان-‏‏ جسمی) و روان‏ پزشکی با ترک رویکرد پیشین عنصری‏‏شان به نشانه‏‏ های بیماری، به نفعِ توجه به انسان از دیدگاهِ ارگانیسمی همچون کل، گام‏‏ های بزرگی برداشته است. بیماری نیز، پدیده ‏‏ای از رفتار انسانی است، و نباید به آن همچون موضوع شیمی، باکتری‏‏ شناسی، و اعصاب‏ شناسیِ صِرف نگریست.
گرچه ستاره‏‏ ها و میکروب‏‏ ها به ‏‏دست بشر ساخته نشده ‏‏اند (درک ما از آن‏‏ها تنها ساخته و پرداختۀ ماست)، اما در این باره در مورد معماری نمی‏‏توان تردیدی داشت؛ معماری کاملاً نتیجۀ رفتار انسان است. معماری ساختۀ دست بشر، مورد استفادۀ او، و مورد تحسین اوست. معماری گاهی نیز به دست بشر ویران، مورد استفادۀ غلط و موجب نفرت او شده است. برخورد با معماری بدون توجه به ویژگی‏‏ های روانی و فیزیکی آنانی که آن را خلق و یا برای آنانی که خلق می‏‏گردد فقط مانند بحثی دربارۀ فوگ‏‏ های باخ بین دو بوزینه است که هیچ‏‏کدام نیز هرگز آن‏‏ها را نشنیده است.

با وجود این‏‏که دانشمندان قرن‏‏ ها از کمیت‏‏ های فیزیکی، بدون اشاره به آموزه‏‏ ها، روش‏‏ ها، و توانایی‏ های انسان‏‏ها که آن‏‏ها را می‏‏ سنجند، انگار که واقعیت مطلق عینی‏‏ اند سخن می‏‏گویند، معماران و منتقدان نیز از معماری انگار که چیزی جدا از انسان‏‏اند صحبت می‏‏کنند. آن‏‏ها بر “مقیاس” ، “ریتم”، “تناسب”، و جز آن، انگار که تمامی به‏‏خودی خود وجود دارند، و می‏‏توانند خوب یا بد، درست یا غلط، بدون اشاره به انسان و ماهیت روانی- ‏‏فیزیکی ‏‏اش باشند می‏‏ نگرند. این بینش همچون اثر سرما در درجۀ زیر صفر بر روغن موتور، اثر حصار قفس‏ مانند بر ماکیان، و همچون اثر چشم‏‏بند بر چشم، بر پیشرفت و درک معماری تأثیر گذاشته است. زمانی که مین‏‏کوفسکی و اینشتاین فرضیات فیزیک و ریاضیات را با مدنظر داشتن انسان بازگو کردند، روغن منجمد آب شد، دروازۀ قفس گشوده گردید، و چشم ‏‏بند به زیر افتاد. درحالی که چنین چیزی ترکیبی تقریباً غامض و پیچیده است، اما چه‏‏ بسا از جماعت “نوابغ” علمی زیادی خبر می‏‏ دهد که تاکنون در خود پرورش داده است. جای امیدواری است که گسترشی به‏‏ همان صورت و اصول در مورد مسائل معماری، تأثیری به ‏‏همان‏‏ سان نیروبخش‏‏ و رهایی ‏بخش، و نه ‏تنها بر معماران بلکه بر تمام نوع بشر داشته باشد‏‏(که خواهی نخواهی، بیشتر به علت عرضۀ دائمیِ معماری است).
بنابراین، این کتاب تحقیقی بنابر ملاحظات روانی- ‏‏‏فیزیکی در معماری است. موضوع وسیع و گسترده است، و گرچه من حدود هشت سال در آماده ‏کردن اطلاعات سپری کرده ‏‏‏ام، اما این کتاب چیزی بیش از یک پیش‏‏‏گفتار، ورود به مطلب و آغاز نیست. اما اگر مـوفق شده باشـم بـرخی از فرضیـات پایـه، فرمول‏‏‏بندی‏‏‏ ها و اصول را‏‏‏، برای کار بیشتر، به ‏قدر کافی بیان کرده باشم، تصور می‏کنم وقت خود را خوب سپری کرده ‏‏‏ام.
هم‏سو با این مقدمه، چنین پیداست که برخی از آنچه باید بگویم امر ساده و بدیهی به ‏نظر می‏‏‏ رسند (دست‏کم من چنین فکر می‏‏‏کنم)، به ویژه در صفحه ‏‏‏های اول کتاب، که قصد من صرفاً بنا نهادن نکات اساسی است که کار خود را بعداً با تکیه بر آن‏‏‏ها بپرورانم. به‏ هرحال، ویژگی وسیع و انقلابی نتایج به‏ دست آمده در این تحقیق به‏ مثابه یک کل، با تأمل و تعمق دربارۀ آن‏‏‏ها ظاهر خواهد شد.

من در این تحقیق، استفاده از روشِ “معناشناسی عام”*، که آن را برای پرداختن به بسیاری از جنبه ‏های آموزه‏‏‏ا ی و زبانیِ معماری بسیار مناسب می‏‏‏ دانم،(رفتار انسان در عمل!) را انتخاب کرده ‏‏‏ام. در این انتخاب هم با مشکلات خاصی مواجه بوده ‏‏‏ام. برای نمونه، ناممکن به‏ نظر می‏‏‏رسید که بتوانم فرایندهای کامل معناشناختی را که استفاده می ‏‏‏کنم در متن بگنجانم، زیرا چنین کاری توصیف مشروح واکنش ‏‏‏های پی-‏‏‏زبانی و پی‏‏‏– ‏‏‏معناشناختی، نظیر فرمول بندهای مربوط به “تعریف مافوق/ مادون” را ضروری می‏نمود، که تمامی به مقدار زیادی بر حجم مطالب و اطلاعات معمارانه افزوده و سنگینی می‏‏‏ کردند. همچنین از این که از سویی خواننده را با وعدۀ گفتن چیزی دربارۀ معماری که احتمالاً به آن علاقه ‏‏‏مند است ترغیب کنم و از سوی دیگر او را در حجمی از مطالب معناشناسی که هیچ دلیلی برای آن ندارم و چه‏ بسا سرسوزنی نیز برای او اهمیت نداشته باشد غرق کنم، امری ریاکارانه به‏ نظر می‏‏‏رسید، زیرا اگر او به این موضوع علاقه‏‏‏ مند باشد می‏‏‏تواند برای فراگیری آن به نویسندگان ذی‏‏‏ صلاح ‏‏‏تر در این‏ باره رجوع کند.
به این دلیل و دلایل دیگر، فرایندهای معناشناختی را عمدتاً خارج از متن درنظر گرفته ‏‏‏ام و خود را به نتایج معمارانه ‏‏‏ای که آن فرایند به‏‏‏ گونۀ مناسب به ‏‏‏دست می ‏‏‏داده مقید کرده ‏ام. چنین ارجاع ‏‏‏های معناشناختی، آن‏‏‏گونه که من ضرورتاً انجام داده‏‏‏ ام تا حد شرم ‏‏‏آوری بیش از حد ساده شده ‏‏‏اند، و من این‏‏‏جا از تمام زبان‏دان‏‏‏ه ای جدی، به ‏خاطر درنظر گرفتن چنین آزادی‏‏‏ های ناموجه، خاضعانه پوزش می ‏‏‏طلبم.
با این حال، با توجه به زمینۀ مهم بررسی، چندان بی‏ توجه به این امر نیز نبوده‏‏‏ ام، و در موارد مناسب (با پانوشت و ارجاع) هرجا که لازم بوده و از روش “معناشناسی عام” استفاده کرده‏‏‏ ام به آن اشاره کرده و منظور خود را روشن کرده‏‏‏ ام. اطمینان دارم، اگر خواننده ‏‏‏ای به ترمیم یا بازسازی این روند علاقه‏‏‏ مند باشد، این پانوشت و ارجاع ‏‏‏ها سرنخ‏‏‏ های لازم را به ‏‏‏دست می‏‏‏ دهند. متن معناشناسی که بیشترین استفاده را از آن کرده ‏‏‏ام، کتاب علم و عاقلی (Sience and Sanity)، اثر یادمانی آلفرد کورزیبسکی است که با نیت هرچه دقیق‏‏‏تر معناشناسی انجام گرفته است.
یوجین راسکین، نیویورک، ژوئیه ۱۹۵۴

• فهرست مطالب کتاب:
مقدمه
معماری
سبک
وحدت
مقیاس
ریتم
اصالت
تناسب
تسلسل
ترکیب
کارکردگرایی
منش (شخصیت) و صداقت

لینک مرتبط: نشست رونمایی از کتاب «گفت‌وگوی معمارانه»

دریافت تصویر روی جلد
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.

 

 

 

Follow Memarnews
FacebooktwitterlinkedinyoutubevimeoinstagramflickrfoursquareFacebooktwitterlinkedinyoutubevimeoinstagramflickrfoursquare

share Memarnews content
FacebooktwitterlinkedinmailFacebooktwitterlinkedinmail


مطالب پیشنهادی :



نظر دهید

لطفا پاسخ صحیح را در کادر وارد نمایید. *

تمام حقوق این سایت برای © 2024 معمار نیوز محفوظ است.هرگونه استفاده از مطالب این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.
flickrtumblrtwittergoogle_pluslinkedininstagramfacebook