انتشار کتاب «مقدمه ای بر مدیریت انرژی و منابع جریان آب در طراحی شهری»

اختصاصی، معمارنیوز- انتشار کتاب «مقدمه ای بر مدیریت انرژی و منابع جریان آب در طراحی شهری»

تألیف:
دکتر حیدر جهان بخش؛ عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور
مهندس مرتضی لطفی پور سیاهکلرودی؛ پژوهشگر و مدرس دانشگاه

ناشر: انتشارات جهاد دانشگاهی قزوین
تاریخ انتشار: تابستان ۱۳۹۶
تعداد صفحه: ۱۲۰
قیمت: ۱۷۰/۰۰۰ ریال

از مهمترین منابع محیطی که باید در توسعه پایدار شهری مورد توجه قرار گیرند منابع انرژی و منابع آبهای سطحی یا همان جریان روانابها در شهر است. طراحی شهری در یکی دو دهه اخیر به این حوزه ورود کرده و رویکردها و راهکارهای عملی را در این زمینه ارائه داده است. در حوزه مدیریت انرژی نگاه کلی برنامه ریزی و طراحی شهری از ۵ حیث قابل بررسی است؛ کاهش مصرف، کنترل و جلوگیری از اتلاف، بهره گیری از انرژی های طبیعی، بهره گیری از انرژی های نو، بهره وری در مصرف و بازیافت انرژی و تولید مجدد آن رویکردهایی است که در این بخش مورد توجه است و برای هر یک با توجه به شرایط محیطی و مقیاس مداخله، راهکارهای عملیاتی تعریف می کند.

همچنین طراحی شهری به بحث مدیریت جریان آبهای سطحی و این منبع مهم در شهر، از طریق نگرشی جدید به نام طراحی شهری حساس به آب ورود کرده است. این نگرش در پی نزدیک نمودن چرخه آب در محیط های شهری به چرخه طبیعی آب و نیز بهره گیری از جریان روانابها به عنوان یک فرصت (در مقابل وضعیت کنونی که به عنوان تهدیدی برای شهر به آن نگریسته می شود) است. فرصتی در جهت افزایش مطبوعیت محیطی شهرها و خلق فضاهای مطلوب همزمان با کاهش آثار نامطلوبی که جریان روانابها به طور مستقیم و غیر مستقیم آن را پدید می آورند.

پیشگفتار کتاب:
برنامه ریزی و طراحی شهری در سالهای اخیر رفته رفته به خصوصیت میان رشته ای خود نزدیک شده و در هماهنگی و هم افزایی با سایر حوزه های مرتبط با محیط شهری سعی در افزایش نقش کارکردی خود داشته اند. امروزه مباحث مربوط به محیط زیست، حفاظت از منابع محیطی و بهره وری در مصرف آنها با نگاه پایداری به توسعه شهری جای خود را در دانش شهرسازی یافته است. طراحی شهری دیگر صرفاّ پرداختن به مباحث کالبدی و هنری نیست، بلکه به زندگی روزانه شهروندان ورود کرده و در پی کمک برای یافتن راه حل هایی است که می تواند به کاهش آسیب های وارد بر محیط زندگی آنها کمک کرده و در نهایت محیطی مطبوع تر برای زندگی شهروندان ایجاد کند. همچنین طراحی شهری با نگاهی فراتر، در پی بهره برداری بهینه از منابع است. تبدیل تهدیدهای محیط زندگی شهری به فرصت نیز از دیگر رویکردهایی است که طراحی و برنامه ریزی شهری باید به آنها توجه کنند.

کتاب حاضر که برگرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد مرتضی لطفی پور سیاهکلرودی به راهنمایی دکتر حیدر جهان بخش و یک طرح پژوهشی مشترک از نکارندگان در سال ۱۳۹۴ می باشد، منطبق با همین نگاه و با هدف بهره گیری از ظرفیتها و روشهای طراحی شهری به منظور کاهش آسیب های وارده بر محیط ناشی از مصرف و مدیریت نادرست منابع محیطی (با تمرکز بر منابع انرژی و جریان روانابهای شهری) نگارش شده و امید است دریچه ای مناسب از این منظر پیش روی خوانندگان بگشاید.

• فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: توسعه پایدار در محیط های شهری
هدف فصل
مقدمه
۱-۱- توسعه پایدار، تعاریف و مفاهیم
۱-۱-۱- مفهوم پایداری در توسعه
۱-۱-۲- تعاریف و وجوه مختلف توسعه پایدار
۱-۱-۳- پیشینه و سیر تاریخی توسعه پایدار
۱-۱-۴- ویژگی ها و شاخصه های توسعه پایدار
۱-۲- توسعه پایدار شهری
۱-۲-۱- شرح و بسط مفهوم توسعه پایدار شهری
۱-۲-۲- اصول و ویژگی های توسعه پایدار شهری
۱-۲-۳- طراحی پایدار شهر
۱-۳- شهر پایدار
۱-۴- نقش طراحی شهری در توسعه پایدار
جمع بندی فصل

فصل دوم: نقش و جایگاه مدیریت انرژی و منابع آب در توسعه پایدار شهری
هدف فصل
مقدمه
بخش اول؛ انرژی
۲-۱- نقش و اهمیت مدیریت انرژی در تحقق توسعه پایدار
۲-۲- انرژی پایدار
۲-۳- انرژی های تجدیدپذیر و توسعه پایدار
۲-۳-۱- ضرورت به کارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر
۲-۴- آسیب های ناشی از مصرف بی رویه انرژی بر محیط زیست شهری
بخش دوم؛ منابع آب
۲-۵- نفش و اهمیت منابع آب در فرآیند توسعه پایدار
۲-۶- مدیریت پایدار منابع آب
۲-۷- چالش های فراروی مدیریت منابع آب در کشور
جمع بندی فصل

فصل سوم: رویکردها و راهکارهای مدیریت انرژی در طراحی و برنامه ریزی شهرها
هدف فصل
مقدمه
۳-۱- مفهوم «مدیریت انرژی» در شهرسازی
۳-۲- مدیریت انرژی در نظریه طراحی شهری اقلیمی
۳-۲-۱- تاریخچه و پیشینه نظریه طراحی شهری اقلیمی
۳-۲-۲- تعاریف و اصول
۳-۲-۳- روش های مدیریت انرژی در نظریه طراحی شهری اقلیمی
۳-۳- مدیریت انرژی در مدل دهکده های شهری
۳-۳-۱- تاریخچه و پیشینه مدل دهکده های شهری
۳-۳-۲- تعاریف و اصول
۳-۳-۳- روش های مدیریت انرژی در مدل دهکده های شهری
۳-۴- مدیریت انرژی در مدل شهر اکولوژیک
۳-۴-۱- تاریخچه و پیشینه مدل شهر اکولوژیک
۳-۴-۲- تعاریف و اصول
۳-۴-۳- روش های مدیریت انرژی در مدل شهر اکولوژیک
۳-۵- مدیریت انرژی در توسعه حمل و نقل عمومی محور
۳-۵-۱- تاریخچه و پیشینه نظریه توسعه حمل و نقل عمومی محور
۳-۵-۲- تعاریف و اصول
۳-۵-۳- روش های مدیریت انرژی در نظریه توسعه حمل و نقل عمومی محور
۳-۶- مدیریت انرژی در نظریه رشد هوشمند شهری
۳-۶-۱- تاریخچه و پیشینه نظریه رشد هوشمند شهری
۳-۶-۲- تعاریف و اصول
۳-۶-۳- روش های مدیریت انرژی در نظربه رشد هوشمند شهری
۳-۷- مدیریت انرژی در نظریه توسعه محلات پایدار
۳-۷-۱- تاریخچه و پیشینه نظریه توسعه محلات پایدار
۳-۷-۲- تعاریف و اصول
۳-۷-۳- روش های مدیریت انرژی در نظریه توسعه محلات پایدار
۳-۸- مدیریت انرژی در نظریه شهر فشرده
۳-۸-۱- تاریخچه و پیشینه نظریه شهر فشرده
۳-۸-۲- تعاریف و اصول
۳-۸-۳- روش های مدیریت انرژی در نظریه شهر فشرده
جمع بندی فصل

فصل چهارم: مدیریت پایدار جریان آبهای سطحی (روانابها) در شهر
هدف فصل
مقدمه
۴-۱- جریان روانابها و معضلات پیش رو
۴-۲- سابقه و پیشینه مدیریت پایدار جریان روانابها
۴-۳- رشد ناپایدار شهرها
۴-۴- چرخه آب
۴-۴-۱- چرخه آب در محیط های طبیعی
۴-۴-۲- چرخه آب در محیط های شهری
۴-۵- منابع آبی در شهر
۴-۶- روانابهای سطحی
۴-۵-۱- عوامل موثر بر جریان روانابها
۴-۷- روشهای سنتی و معمول در مدیریت روانابهای شهری
۴-۸- سابقه و پیشینه مدیریت پایدار آبهای سطحی
۴-۹- طراحی شهری حساس به آب و اجزاء تشکیل دهنده آن
۴-۹-۱- اهداف طراحی شهری حساس به آب
۴-۹-۲- منافع و مزایای طراحی شهری حساس به آب
۴-۹-۳- طراحی شهری حساس به آب در قیاس با مفاهیم مشابه خود
۴-۱۰- مقیاس اجرایی طراحی شهری حساس به آب در حوزه مدیریت پایدار جریان روانابها
جمع بندی فصل

فصل پنجم: روشها و سازوکارهای اجرایی مدیریت پایدار جریان روانابها در طراحی شهری
هدف فصل
مقدمه
۵-۱- فازهای اجرایی طراحی شهری حساس به آب به منظور مدیریت پایدار روانابها
۵-۲- مدیریت پایدار روانابهای شهری در فاز «استفاده از آب باران»
۵-۲-۱- تانکرهای جمع آوری و برداشت اب باران
۵-۳- مدیریت پایدار روانابهای شهری در فاز «تصفیه و پاکسازی»
۵-۳-۱- حوزچه های تصفیه زیستی
۵-۳-۲- زیست بومچه ها
۵-۳-۳- فیلترهای شنی و ماسه ای
۵-۳-۴- دستگاه های SQID
۵-۴- مدیریت پایدار روانابهای شهری در فاز «نگهداشت و نفوذ»
۵-۴-۱- نگهداشت در بام
۵-۴-۲- کفسازی های نفوذپذیر
۵-۴-۳- ترانشه های نفوذ
۵-۴-۴- جوی باغچه ها
۵-۴-۵- سیستم های زمین سلولی (ژئوسلولار)
۵-۴-۶- حوزچه¬های نگهداشت موقت
۵-۵- مدیریت پایدار روانابهای شهری در فاز «هدایت و انتقال»
۵-۶- تأثیرات روش های اجرایی طراحی شهری حساس به آب در مقیاس معابر شهری
۵-۶-۱- طراحی شهری حساس به اب و منظر شهری
۵-۶-۲- اهمیت خیابان ها و معابر شهری جهت اجرای سازوکارهای WSUD
۵-۶-۳- اهداف مدیریت آبهای سطحی در مقیاس خیابان ها و معابر شهری
۵-۶-۴- تأثیر اقدامات WSUD بر منظر شهری
۵-۷- شرایط تحقق پذیری و الزامات موفقیت اجرای راهکارهای طراحی شهری حساس به آب
۵-۷-۱- بسترها و زیرساخت های قانونی لازم
۵-۷-۳- توجه به مفاهیم و وجوه زیبایی شناسانه و میزان توان عملیاتی کردن این مفاهیم
۵-۷-۴- قابلیت های عملکردی و میزان توانایی این روش ها در دستیابی به اهداف فنی
۵-۷-۵- توجه به مقیاس اجرای طرح، سایت های بهینه اجرا و درنظرگرفتن تناسب روشها با مقیاس سایت و بستر شهری مورد اجرا
۵-۶-۷- توجه به شرایط و گونه های اقلیمی طرح و ارائه راهکارهای متناسب با شرایط اقلیمی
۵-۷-۷- قابلیت کاربرد و میزان بهره وری استفاده از روش های طراحی شهری حساس به آب در مدیریت پایدار آبهای سطحی
۵-۷-۸- درک، آگاهی و پذیرش عمومی (میزان بازخوردهای مثبت مردمی)
۵-۷-۹- برنامه ریزی تلفیقی و یکپارچه
۵-۷-۱۰- چالش های تاثیرگذار بر مدیریت روانابها با استفاده از ایده طراحی شهری حساس به آب
جمع بندی فصل

فصل ششم: رودخانه ها و مسیل های شهری مهمترین عرصه های بهره گیری از طراحی شهری حساس به آب
هدف فصل
مقدمه
۶-۱- رودخانه های شهری
۶-۲- رودخانه ها و اهمیت آن در برنامه ریزی و طراحی شهری
۶-۳- لبه آبی شهرها
۶-۴- چالش های مرتبط با آبراهه های فصلی در شهرها
۶-۵- ضرورت توجه و ساماندهی رودخانه های شهری
۶-۶- اهداف توسعه پایدار در کناره لبه رودخانه ها
۶-۷- شاخص ها و معیارهای طرح رودخانه ها از نگاه توسعه پایدار
۶-۸- فاکتورهای کلیدی در احیاء آبکناره های شهری
۶-۹- اهداف، راهبردها و سیاست های طراحی آبکناره های فصلی
۶-۱۰- بررسی تجارب خارجی و داخلی
۶-۱۰-۱- آبراهه چئونگی چئون در شهر سئول کره جنوبی
۶-۱۰-۲- آبراهه پراگ در شهر پراگ جمهوری چک
۶-۱۰-۳- پروژه فضای شهری میدان پستدامر در شهر برلین آلمان
۶-۱۰-۴- ساماندهی رود-دره کن در تهران
۶-۱۰-۵- ساماندهی مسیل انزاب در شهر مراغه
۶-۱۰-۶- جمع بندی نمونه های بررسی شده
جمع بندی فصل

دریافت تصویر روی جلد
منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.

هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.