انتشار کتاب «معماری و انفصال»
- شنبه, بهمن 26, 1398, 20:02
- اخبار معماری, کتب معماری
- ثبت نظر
اختصاصی، معمارنیوز – انتشار کتاب «معماری و انفصال»
نویسنده: برنارد چومی
مترجمان: حسام عشقی صنعتی، مرتضی نیک فطرت
ناشر: انتشارات کتاب فکرنو
تاریخ انتشار: ۱۳۹۹
شمارگان: ۱۰۰۰ نسخه
تعداد صفحات: ۲۶۸ صفحه
قیمت: ۵۰/۰۰۰ تومان
پیشگفتار مترجمان:
برنارد چومی (۱۹۴۴) معمار و تئوریسینِ آوانگارد سوئیسی-فرانسوی، یکی از پیشگامان سبک ساختارزدایی (دیکانستراکشن) است که بیش از همه تحت تأثیر اندیشههای ژاک دریدا قرار گرفت و این مکتب را وارد عرصهٔ معماری نمود. عمده شهرت چومی، پیش از اولین کار حرفهایاش، به واسطهٔ ترسیمات تحلیلی، اسکیسهای تئوریک و نوشتارهایش بوده است. او در پروژههای فکریاش، قلمروِ رشتههای گوناگون را باهم و با معماری تلفیق مینماید: ادبیات ژرژ باتای، فلسفهٔ ژاک دریدا، ساختارگرایی رولان بارت و میشل فوکو و حتی سینمای سرگئی آیزنشتاین؛ زیرا معتقد است معماری، همواره باید در جدال با فرهنگ بوده و به عنوان یک پرسش بنیادین، روزمرگیهایش را به چالش بکشد.
معماری به اعتقاد برنارد چومی، صرفاً دربارهٔ فضا و فُرم نیست، بلکه دربارهٔ رویداد، کُنش و آنچه است که در فضا اتفاق میافتد. چومی بر این باور است که معماری قبل از تبدیل شدن به فرم، باید از ایدهها و کانسپتها سرچشمه گیرد و نمیتواند از وقایع و حرکات بدن انسانهایی که در آن ساکن است منفک شود. ساختمانهای او به فعالیتهایی که درونشان روی میدهد پاسخ میدهند و آنها را تشدید مینمایند. او با ایجاد تغییر در ترکیب فضاها، حرکات و رویدادها، به طرز خلاقانهای، ساختارهایی را که حاوی آنها هستند را گسترش میدهد. او میگوید: «من، نهفقط معماران، بلکه به طور کلی مردم را میشناسم تا بتوانم درک کنم که معماری، نهفقط آنچه است که به نظر میرسد، بلکه چیزی است که در درونش روی میدهد.»
برای پرداختن به آثار چومی، باید از کانسپت شروع کرد. او معتقد است که وقت آن رسیده تا ایدههای پستمدرنیستی در معماری رها شود و ایدههای معماری پساانسانگرایی، جایگزین آن شود. به عقیدهٔ او، هیچ نوع معماری، بدون رویداد، بدون کُنش، بدون عملکرد وجود ندارد و معماری باید به عنوان ترکیبی از فضاها، رویدادها و بدون اولویت و سلسلهمراتب بین این واژهها مورد توجه قرار گیرد. پس، معمار میبایست ایدهٔ فُرم معماری را با ایدههای حرکت و رویداد جایگزین سازد که پایه و اساس مفهوم بسیاری از پروژههای اوست. ساختمانهای او هرگز به عنوان یک راهحل ساده و یا به عنوان پاسخی مستقیم به یک زمینه نیستند، بلکه در آنها میتوان توسعهها، ناهمخوانیها و حتی تناقضات محلی را نیز خوانش کرد. از پروژههای خرد و کلان چومی میتوان به پارک دِلاویلت، پاویون شیشهای ویدئو گرونینگن، پیوندگاه مسیر اتوبوس و قطار فلون، استودیوی ملی هنرهای معاصر فرزنو، تورکوآن، تالار کنسرت و مجتمع نمایشگاهی روئن، دانشکدهٔ معماری دانشگاه فلوریدا، موزهٔ جدید آکروپلیس آتن، پارک باغوحش پاریس، کارخانه و ساختمان اداری شرکت ساعتسازی واچرون کنستانتین، موزهٔ اکتشاف تیانجین و …؛ اشاره کرد.
کتاب «معماری و انفصال» ؛ حاصل مقالات و نوشتارهای انتقادی برنارد چومی در سالهای ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۱، تحلیلی روشن و محرّک از مسائلی کلیدی است که مباحثِ معمارانهٔ بیش از دو دههٔ گذشته را مورد نقد و بررسی قرار میدهد؛ از تئوری دیکانستراکشن گرفته تا ملاحظات جدید مرتبط با مفاهیم رویداد و برنامه، در این کتاب گنجانده شده است. چومی در این کتاب به بیان دیدگاههای فلسفی خود در باب معماری، بهصورت مجموعهای از مقالات، پرداخته است. او استدلال میکند که انفصال میان فضاها و کاربردشان، اشیا و رویدادها، ذات و معنا، امروزه دیگر امری تصادفی نیست؛ اما هنگامیکه این انفصال به یک رویارویی معماری تبدیل میشود، رابطهٔ جدید لذّت و خشونت اتفاق میافتد. چومی در این کتاب با کنکاشی موشکافانه، تناقضات، دوگانگیها و تفاسیر حاشیهای معماری را آشکار مینماید، چراکه معتقد است معماری باید نمود کالبدی ذهنیت و بینش زمان خود باشد؛ بینشی که تحت سیطرهٔ قواعد و چارچوبهای از پیش مفروض به ورطهٔ فراموشی افتاده است. به اعتقاد چومی، معماری باید با به چالش کشیدن و تشکیک در ساختارهای موجود، به ماهیتِ متلاشی و ازهمگسیختهٔ جهان معاصر پاسخ دهد.
ساختار کتاب، مشتمل بر سه فصلِ فضا، برنامه و انفصال است. فصل اول، به مقولهٔ «فضا» و مقالات انتشاریافتهٔ چومی مابین سالهای ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۶ اختصاص دارد. او، این فصل را تحت درونمایهٔ فضا جمعآوری کرده است و در آن تئوریهای ابتدایی فضای معماری را تجزیهوتحلیل مینماید و نشان میدهد که یک تعریف دقیق همیشه دربرگیرنده اصطلاحات متناقض یا ناسازگار خواهد بود. مقالات این فصل، مفهوم لذّتِ معماری را بهعنوان تجربهٔ مواجهه فضا با جنبههای مفهومیترش معرفی میکنند. او در این فصل ادعا میکند که ماهیت و جوهر فضا، ذهنی است و این معمار است که مدل غایی علت را در اختیار میگذارد که به واسطهٔ ادراک یک بنا به وجود میآید. فصل دوم، دربارهٔ «برنامه» است و متون منتشرشدهٔ چومی در محدودهٔ سالهای ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۳ در این فصل جای دارند. این فصل با پرسش دربارهٔ سه اصل کلاسیکِ زیبایی، استحکام و سودمندی آغاز میگردد و پیشنهاد میکند که بُعد برنامهریزیشده مربوط به سودمندی و کارایی ساختمان، به مفهوم رویداد توسعه داده میشود. «خشونتِ معماری»، توضیح کلیدی از روابط پیچیده و غنی میان فضاها و اتفاقاتی که در آنها روی میدهد را فراهم کرده است. فصل سوم، با عنوان «انفصال» نیز به نوشتارهای چاپشدهٔ چومی در خلال سالهای ۱۹۸۴ تا ۱۹۹۱ پرداخته است. او در این فصل، کانسپتهای ارائهشده در دو بخش نخست را توسعه میدهد. این کانسپتها اغلب مربوط به آغاز یک شیوهٔ معماری هستند که سعی در گسترش به شکل ساختمانهای واقعی را دارند و تلاش میکنند تا مفهومِ پویایی در معماری را مطرح نمایند.
به اعتقاد ما، دشواری ترجمهٔ کتاب «معماری و انفصال» در دو علت خلاصه میشود: نخست؛ زبان متن که انگلیسی و به عنوان زبان دوم نویسنده است و دوم؛ محتوای متن، با مضمون فلسفه، منبعث از اندیشههای اندیشمندانی چون رولان بارت، میشل فوکو، ژاک دریدا، ژرژ باتای و …، و مملو از واژگان و اصلاحات غامض است؛ اما با تمامی سختیها، سعی ما در ترجمهٔ حاضر بر این بوده است که برگردان فارسی متن با رعایت امانتداری کامل انجام شود و در این فرایند، هیچ معنایی از قلم نیفتد.
مقدمه نویسنده:
انفصال: عمل جداکردن یا وضعیت تجزیه شدن، تفکیک، جدایی. پیشنهاداتی برای ارتباط میان اصطلاحاتِ مرتبط با جدا شدن. معادل فرانسوی: dissociation (دیکشنری وبستر)
مقالههای جمعآوریشده در این کتاب، تأییدی بر این موضوع هستند که هیچ معماریای بدون برنامه، بدون کُنش و بدون رویداد وجود ندارد. متون این کتاب تأکیدی است بر این موضوع که معماری هرگز مستقل نیست، هرگز فرمی خالص نیست و اینکه معماری صرفاً موضوعِ یک سَبک نیست و نمیتواند به یک زبان تقلیل یابد. در مقابل مفهوم بیشازحد اغراقشدهٔ فرمِ معماری، هدف این متون، توجه مجدد به واژهٔ عملکرد و به طور خاص به حرکتِ بدنها در فضا، توأم با کنشها و رویدادهایی است که در قلمروی اجتماعی و سیاسیِ معماری روی میدهند.
اما متون این کتاب، رابطهٔ سادهانگارانهای که به وسیلهٔ آن فرم تابعِ عملکرد، کاربرد و یا مسائل اقتصادی اجتماعی است را رد میکنند. در مقابل، اینگونه بیان میکنند که در جامعهٔ شهریِ معاصر، هر رابطه علت و معلولی میان فرم، کاربرد، عملکرد و ساختار اقتصادی اجتماعی، هم غیرممکن است و هم منسوخ شده است.
این مقالات که در خلال سالهای ۱۹۷۵ الی ۱۹۹۱ نوشته شده است به صورت کتابی تصور شده بود که میتوانست تا حدودی به شیوهٔ کتابِ «به سوی یک معماری» اثر لوکوربوزیه و کتاب «پیچیدگی و تضاد در معماری» اثر رابرت ونتوری درآید تا بتواند تعریفی از وضعیت معماری ما در اواخر قرن بیستم را ارائه دهد. در حالی که نقطهٔ شروع مشترکِ مقالهها در ارتباط با انفصال امروزه میان کاربرد، فرم و ارزشهای اجتماعی است، درعینحال بر این موضوع تأکید دارند که این عوامل به جای آنکه دارای ابعاد منفیگرایانه باشد، بیاندازه بارِ مفهومیِ «معمارانه» دارد. در سرتاسر فصول بعدی، معماری در تقابل میان فضاها و فعالیتها به مثابهٔ موضوعی لذتبخش و گاهی آزاردهنده و خشن تعریف شده است. اولین بخش از مقالهها تحت عنوان فضا، جمعآوری شده و تئوریهای آغازینِ فضای معماری را تحلیل میکند و نشان میدهند که یک تعریف دقیق، همیشه شامل اصطلاحات انحصاری یا متناقض خواهد بود. چنین تضادی، مفهوم لذّتِ معماری را بهعنوان تجربهٔ فضا که با جنبههای مفهومیاش دلالت دارد، معرفی میکند. بخش دوم با عنوان برنامه، با موردِ پرسش قراردادن سه اصل کلاسیکِ زیبایی، استحکام و سودمندی آغاز میشود و پیشنهاد میکند که بُعد برنامه محور مربوط به سودمندی (کارایی) در لوای مفهوم رویداد توسعه داده میشود. مقالهِ «خشونتِ معماری»، توضیح کلیدی از روابط پیچیده و غنی میان فضاها و رخدادهایی که در آنها روی میدهد را فراهم کرده است.
بخش سوم با عنوان انفصال، مفاهیم ارائه شده در دو بخش نخست را توسعه میدهد و اغلب مربوط به آغاز یک حوزهٔ عملی معماری (پرکتیس) است که سعی در گسترش این مفاهیم در فرمِ ساختمانهای واقعی دارد و تلاش میکند تا مفهوم جدید و پویایی را پیشنهاد دهد.
• فهرسـت مطالـب کتـاب:
معرفی نویسنده
پیشگفتار مترجمان
مقدمه نویسنده
فصل اول: فضا
پارادوکسِ معماری
پرسش هایی از فضا
معماری و سرپیچی
لذتِ معماری
فصل دوم: برنامه
معماری و مرزها
خشونتِ معماری
فضاها و رویدادها
سکانس ها (توالی ها)
فصل سوم: انفصال
جنون و ترکیبپذیری
میانجی گری انتزاعی و استراتژی
انفصال
-De-, Dis-, Ex1-
شش مفهوم
دریافت تصویر روی جلد
منبع خبر: www.MemarNews.com
مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.
هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.
Follow Memarnews
share Memarnews content