انتشار کتاب «معماری مافوق طبیعی (نگاشت فناورانه طبیعت در معماری)»

اختصاصی، معمارنیوز- انتشار کتاب «معماری مافوق طبیعی (نگاشت فناورانه طبیعت در معماری)»

مؤلفان: بلین برونل و مارک سوکهمر
مترجمان: دکتر مازیار آصفی (استاد دانشگاه هنر اسلامی تبریز)، مهندس ساناز سعادتی‏ فر
ناشر: دانشگاه هنر اسلامی تبریز
تاریخ انتشار: ۱۳۹۷
تیراژ: ۱۰۰۰ نسخه
قیمت: ۳۵/۰۰۰ تومان

مقدمۀ مترجمان:
معماری بایونیک که از آن با عنوان معماری برگرفته از طبیعت نیز نام‌برده می‌شود، به عنوان حوزه‌ای از معماری که سعی بر رفع مشکلات و موانع سر راه معماری امروز به کمک قوانین موجود در طبیعت دارد، از جمله حوزه‌های پر طرفدار معماری در سال‌های اخیر است که توانسته توجه ویژۀ طراحان و مهندسان را در طراحی پروژه‌ها و فعالیت‌های پژوهشی به خود معطوف‌ دارد. متن پیش‌رو تلاش دارد تا بتواند ارتباط میان معماری و طبیعت را به مرحله‌ای فراتر برده و با مطرح کردن گونه‌‌ای معماری از جنس مافوق طبیعی، این ارتباط را بیش از پیش تقویت نماید. کتاب حاضر با معرفی همه‌جانبۀ این ارتباط و تبیین موضوعاتی چون الهام از زمینه‌های مختلف طبیعت همچون زمین، آب، هوا، میکروب‌ها، گیاهان، افکار بشری و… سعی دارد تا ذهن طراحان، مهندسان و بهره‌برداران را به اهمیت به کارگیری ماهرانۀ طبیعت و فرآیندهای آن جلب‌ نماید. در این‌ راستا سعی دارد در هر فصل که ارتباطی خاص میان بُعدی از طبیعت و معماری توضیح‌ داده‌ می‌شود، ابتدا با بیان پروژه‌ای موفق در این زمینه، خواننده با نمود عینی این ارتباط در دنیای واقعی آشنا شود؛ سپس با بیان تاریخچۀ این ارتباط، منشأ پیدایش آن مطرح گشته و همچنین در بخش‌های بعدی فصل نیز مصالح موجود در این زمینه و فناوری حاصل از آن و نیز کاربرد‌های آن در صنعت امروز مورد بررسی قرار گیرد. در پایان هر فصل نیز نمونۀ موارد اخیر از پروژه‌های معمارانه‌ای که الهام‌ گرفته از جنبۀ خاصی از طبیعت است، آورده‌ شد تا با تمرکز بر قابلیت‌های ابعاد مختلف طبیعت در کاربری‌های معمارانه، مشخص شود که معماری مافوق طبیعی در دستیابی به بناهای سبزتر و معماری پایدارتر و نیز پاسخگو به نیازهای مدرن، به طراحان کمک شایانی کرده و ضعف و مشکلات این مسیر را تا حد زیادی مرتفع ساخته است.

نویسندۀ این کتاب مطالب را به شیوه‌ای به رشتۀ تحریر درآورده است تا بتواند مورد استفادۀ قشر عظیمی از مهندسان و طراحان قرار گیرد که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با صنعت ساختمان درگیرند؛ شامل مهندسان معماری، عمران، محیط زیست و دانشجویان این رشته‌ها، از مقطع کارشناسی تا دکتری. امید است این کتاب بتواند گام مؤثری را در جهت ایجاد معماری مافوق طبیعی، با بهره‌برداری مؤثر از فناوری‌ها و تفکرات موجود در طبیعت بردارد و راهکارهای مؤثری را برای آیندۀ درخشان این زمینه ارائه نماید.

پیشگفتار کتاب:
تمام فرم‌هایی که از طریق فرآیندهای موجود در طبیعت به وجود می‌آیند، به طور پیچیده‌ای با یکدیگر مرتبط‌ اند. فرم انسان‌ها و دیگر گونه‌های زنده، فرم فیزیکی سطح زمین و جوّ، همگی به‌طور منظم با یکدیگر و با محیط محلی خود تعامل دارند. در واقع آن فرم‌ها، محیط محلی خود را دگرگون می‌کنند که این به نوبۀ خود می‌تواند منجر به تغییرات واکنشی، برای ایجاد دگرگونی‌های بیشتر شود. فرم‌های زمین، اقیانوس و جوّ، در واقع الگوهای سه بعدی دینامیکی هستند که توسط فرآیندهای فیزیکی مستمرّ دنیای طبیعی تولید شده و همچنین این فرم‌ها درطول زمان، به طور مداوم از بین رفته و تجدید می‌شوند. فرم‌های بیولوژیکی موجود در طبیعت نیز در طول چندین نسل پابرجا باقی می‌مانند، اما از نسلی به نسل دیگر به صورت دقیقاً یکسان منتقل نمی‌شوند‌؛ آنها ممکن است در دوره‌های طولانی، در پاسخ به تغییرات محیطی خود، دگرگونی‌های قابل توجهی از خود نشان‌ دهند. انسان‌ها مانند تمام گونه‌های جهان، از طریق طبیعت شکل گرفته و در طبیعت زندگی می‌کنند. علم، همواره در فرهنگ وجود داشته و توسط فرهنگ نیز در طول تاریخ انتقال یافته است؛ به گونه‌ای که دستاوردهای بشری، درواقع نمودی از همین علم در اشکال مادّی معماری است. فرهنگ در طول زمان، وظیفۀ انتقال مفاهیم بومی و اجتماعی پیچیده را در میان جمعیت‌های محلی، در جهت دستاوردهای مادّی برعهده‌داشته است.

ظهور فرم بیولوژیکی انسان مدرن را نمی‌توان جدا از توسعۀ فرهنگ انسانی درنظر گرفت؛ این دو همواره در فرآیند تکاملی همگام شده‌اند. از این منظر، فرهنگ خارج از و یا فراتر از طبیعت نیست؛ بلکه به‌شدت به آن وابسته است. تکامل فرهنگی و تولید معماری، هم‌راستا با سیستم‌های طبیعی جهان می‌باشند: تمامی آثار انسانی «طبیعی»‌اند و ما در ساخت مصنوعات بشری، در ده تا صد سال گذشته طبیعت را تغییر داده‌ایم. فهم دنیای طبیعی -درک طبیعت- به لحاظ فرهنگی میسر شده است. این درک به متغیّرهای بسیاری در طول تکامل جوامع مختلف در تاریخ تمدن بستگی‌دارد.
همان‌طور که جهش در فرم‌های شناخته‌شدۀ ارگانیسم‌ها به‌طور طبیعی رخ می‌دهد، نوآوری‌های کوچک نیز بدین‌گونه انجام می‌گیرند. «خطاهای» تئوری و جهش‌های طراحی موجب تغییر و تحول تاریخیِ معماری، از ساخت و سازها با مصالح سنتی، به فرم‌های ساخته‌شده در دنیای معاصر شده است. فرهنگ تکامل می‌یابد؛ این درواقع یک سیستم نژادی با اصلاحیه است که در آن، نیروهای اجتماعی و زیست‌محیطی تعیین می‌کنند که کدام نوع فرهنگ‌ها، در طول زمان منتقل می‌شوند. دو تفاوت اصلی میان تکامل بیولوژیکی و فرهنگی وجود دارد که عبارتند از: رشد نمایی در سرعت بخشیدن به مقادیر و روش‌های انتقال اطلاعات و نیز رژیم انتخاب فرم‌هایی که بر اثرِ انتقال ژن‌هایشان به فرزندانشان زنده ماندند. انتقال اطلاعات یک ویژگی اصلی فرهنگ بشر بوده است؛ زیرا از نظر آناتومیک، انسان‌های مدرن از تکامل میمون‌های بزرگ به وجود آمده‌اند. انتقال اطلاعات از دستاوردهای مادّی و فرم‌های معماری، در طول تاریخ چندین بار به‌صورت نمایی با ظهور پیوستۀ شبکه‌های بزرگ تجاری، نشانه‌های ریاضی، سیستم نوشتن و طراحی، چاپ، حمل و نقل و ناوبری در سراسر جهان، سرعت بخشیده شده است.
انسان‌ها از این جهت که همۀ سیستم‌های اقلیمی و زیست‌محیطی را بااستفاده از سازگاری‌ها و نوآوری‌های فرهنگی، در جهت هماهنگی با خود تغییر داده‌اند، با گونه‌های دیگر بشری متفاوت‌اند؛ در حالی‌که تمام گونه‌های دیگر برای سازگاری بیولوژیکی با تغییرات محیط زیستی (به جای تغییر محیط)، خود را تغییر داده‌اند. سازگاری بیولوژیکی گونه‌ها، به شدت با ظرفیت تحمل منابع اکولوژیکی‌ای که در آن زندگی می‌کنند، مرتبط و محدود می‌شود. در مقابل موج‌های پی‌در‌پی نوآوری‌های فرهنگی، در طول تاریخ کوتاه انسان‌های مدرن، رشد جمعیت را افزایش داده‌اند. انتقال انرژی و فناوری، بیشتر از همان منابع اکولوژیکی استخراج شده و در عین حال با این کار، منابع اکولوژیکی بیشتری نیز در دسترس قرار می‌دهند. در نتیجه، ظرفیت تحمل منابع اکولوژیکی همیشه برای اعداد بالاتری درنظرگرفته می‌شوند. رشد جمعیت موجب افزایش پیچیدگی جوامع شده و این امر نیاز به منابع مادّی، انرژی و اکولوژیکی را افزایش می‌دهد که در‌واقع، نیاز به موج جدیدی از نوآوری‌های فرهنگی نیز بیشتر می‌گردد. هنگامی که رشد جمعیت به صورتِ نمایی است، سرعت تکامل فرهنگی شتاب یافته و تغییرات محیطی ناشی از انسان نیز تسریع می‌شود. به طور گسترده تصور می‌شود که وقتی رشد ثابت خطی به رشد فوق‌العادۀ خطی یا بدون محدودیت تبدیل می‌شود، سرعت زندگی افزایش یافته و موج‌های پی‌در پیِ نوآوری‌ها، بیشتر و بیشتر مورد نیاز قرار می‌گردد. در دنیای طبیعی تغییر طبیعی است، اما در حال حاضر بازی‌های پیچیدۀ آن بیشتر تشدید شده و توسط فعالیت‌های انسانی، نگران‌کننده شده است. تغییرات آب و هوایی جهان بر ما تأثیر می‌گذارد و اثرات آن به صورت محلی و منطقه‌ای خواهد بود و انرژی بیشتری که در سیستم‌های ناشی از آب و هوا در حال افت است، موجب رفتار بی‌سابقه و عواقب غیر قابل پیش‌بینی می‌شود. به طور مشابه، رفتارهای نوظهور اقتصاد و فرهنگ‌های محلی که در حال حاضر در سطح جهان به طور مرتبط و درهم آمیخته‌اند، به طور قابل توجهی تغییر یافته‌اند. واضح است که جهان در افق یک تغییر سیستماتیک قرار دارد و آن تغییرات صورت‌گرفته، از طریق آستانه‌های بحرانی چندگانه، توسط تمامی سیستم‌های طبیعتی و تمدّن، بارگذاری خواهند شد.
تلاش‏ های گسترده ی بشر در حوزه ی معماری، همواره نقش محوری در روابط انسان و طبیعت داشته است. بخش بزرگی از کارهای علمی در طول قرن گذشته تأثیر زیادی روی درک ما از فیزیک و فرآیندهای جهان طبیعی داشته است. تعامل فعلی کارهای حرفه‌ای معماری و گفتمان نظری با طبیعت، بازتابی است از دسترسی به حالت‌های جدید تصویربرداری از موضوعات پیچیده و بسیار کوچک، شبیه‌سازی‌های محاسباتی تکامل‌، ریخت‌زایی و رفتار، و پذیرش روز افزون این امر که تمامی اشکال جاندار و بی‌جان جهان از فرآیندهای دینامیک طبیعت ظاهر می‌شوند. به‌طور گسترده‌ای بیان شده است که زیست‌شناسی رشتۀ علمی پیشرو در قرن بیستم بوده و واضح است که (زیست شناسی) به عنوان محور مباحثات علمی در قرن بیست و یکم خواهد بود.
پارامترهای فرهنگی جذابیت‌های محور فرهنگی معاصر، با درک جدیدی از طبیعت و فرم‌های طبیعی، نوآوری‌های معماری را هدایت می‌کنند. به‌کارگیری روش‌های کاری جدید در طراحی و تولید معماری، به‌سرعت در حرفۀ معماری و مهندسی در حال گسترش است و این روش‌ها اکنون نیز تولید و ساخت و ساز در دنیا را متحول کرده‌اند. استراتژی‌های جدید برای طراحی و تولید آشکارند: استراتژی‌هایی که از فرم‌ها و سیستم‌های طبیعی، از خواصّ مواد و متابولیسم آنها و از پاسخ سازگار آنها به تغییرات محیطشان برگرفته‌شده‌اند. فرآیندهای طراحی و تولید محاسباتی قادرند فرم‌های معماری‌ای که رفتار واکنشی پیچیده و هوشمند دارند را ایجاد کنند. فرم‌های معماری و زیر ساختی جدید در حال ظهور هستند و در سراسر جهان به عنوان مصنوعات موادّ ساخته‌شده به‌کار می‌روند که بیشتر در ارتباط با سیستم های اکولوژیکی و فرآیندهای جهان طبیعی هستند.
در دنیای مرتبطِ پیچیدۀ امروزی، روش‌های متعددی برای طراحی و ساخت معماری‌هایی که از طبیعت الهام گرفته‌اند، وجود دارد و همان‌طور که ایده‌ها و فرآیندها در سراسر جهان ترکیب‌شده و گسترش می‌یابند، آنها نیز از طریق آستانه‌ای بحرانی در فرهنگ، به حالت«مافوق طبیعی» انتقال می‌یابند که موضوع این کتاب است. ما‌فوق طبیعی، معمولاً به حالتی موجود در طبیعت یا شکل‌گرفته در طبیعت گفته می‌شود؛ با این حال در گفتمان‌های معاصر، به طور فزاینده‌ای برای نشان‌دادن وضعیتی که فراتر از طبیعت وحشی است به‌کاررفته، که در آن مرز بین طبیعی و مصنوعی، مبهم و نامطلوب است. این کتاب نقشه‌ای از تغییرات تاریخی و جاری در روابط بین درک جامعه از جهان طبیعی، شیوه‌های مادّی و فناوری‌ها و نیز تولید معماری ترسیم می‌کند. پروژه‌های موجود در کتاب، انواع مختلفی از ایده‌ها و آثار را که از این تغییرات به‌وجود آمده‌اند، نمایش می‌دهد. این کتاب، سهم قابل توجهی را در این زمینه ایجاد می‌کند و من خوشحالم که با آن در ارتباطم.
مایکل وینستک

♦ فهـرسـت مطــالب کتـــاب:
پیشگفتار
مقدمه
• ژئوسفر (زمین‌کره)
• اتمسفر (هواکره)
• هیدروسفر (آب‏کره)
• زیست‌کرۀ میکروبی
• زیست‌کرۀ گیاهی
• زیست‌کرۀ حیوانی
• نوسفِر (کرۀ مبتنی بر تفکر انسان)
منابع و توضیحات

دریافت تصویر جلد
منبع خبر: www.MemarNews.com
مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.
هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.