انتشار کتاب «تجلی باورها در خانه‌های زرتشتیان یزد»

کتاب «تجلی باورها در خانه‌های زرتشتیان یزد» تالیف مشترک طاهره شیشه‌بری و سید احمد علی‌زاده دربردارنده سه فصل با عناوین «نگاهی اجمالی بر شکل‌گیری شهر یزد»،‌ «معرفی محله‌های زرتشتی‌نشین شهر یزد» و «بررسی معماری خانه‌های زرتشتیان یزد» است.

در دیباچه کتاب درباره اهمیت تالیف این کتاب آمده‌است: «تحقیق در مورد بافت‌های تاریخی باقی‌مانده می‌تواند گامی باشد در جهت شناسایی بیشتر معماری ایرانی و دستیابی به نظام منطقی در راستای احیا و مرمت بناها و بافت‌های تاریخی این سرزمین که در حال حاضر به دلیل بی هویتی معماری و رشد نابه هنجار شهرها رو به نابودی است. این مهم تلاشی باشد برای آیندگان تا از گذشته پر افتخار اجداد و سرزمین پدری خویش آن‌چه را تا به امروز باقی‌مانده به ارث برند.»

فصل نخست کتاب، ضمن بررسی وجه تسمیه و پیشینه شهر یزد، شکل‌گیری این شهر را از دیدگاه مورخانی همچون احمد بن حسین بن علی کاتب مولف «تاریخ جدید یزد»،‌ مستوفی بافقی صاحب «جامع مفیدی»، ابو حوقل نویسنده «صوره الارض» و اصطخری مولف «مسالک الممالک» بررسی می‌کند.

معرفی محله‌های زرتشتی‌نشین یزد مانند اهرستان، تل، زرتشتیان، خرمشاه، خیر‌آباد، عیش‌آباد،‌ قاسم آباد، کثنویه و نصر‌آباد موضوع فصل بعدی کتاب است. در این فصل نیز دیدگاه هریک از مورخان درباره محله‌های زرتشتی‌نشین و وجه تسمیه آن‌ها بیان می‌شود.

در بخشی از این فصل کتاب در معرفی محله نصر‌آباد آمده‌است: «محله نصر‌آباد از محله‌های زرتشتی‌نشین به‌شمار می‌رود که امروزه نیز می‌توان عناصر معماری چون در مهر، آب انبار و پیر مهر ایزد را در آن مشاهده کرد. همچنین با توجه به وجود باغستان‌های متعدد در این محله، شغل اکثر مردم کشاورزی و دامداری بوده است. از عناصر شاخص این محله می‌توان به این موارد اشاره نمود: حسینیه نصر‌آباد، آب انبارقندهاری، آب انبار نصرآباد، آب انبار کوچک نصرآباد، دبستان مهر، مسجد امام حسین و قنات نرسو آباد.»

آخرین فصل کتاب، معماری خانه‌های زرتشتی‌نشین یزد را از لحاظ خصوصیت پلان، سر در، در ورودی، مخفیگاه، حیاط و تزئینات مورد بررسی قرار می‌دهد. در قسمتی از این فصل درباره ویژگی‌های سردرخانه‌های زرتشتیان یزد می‌خوانیم: «خانه‌های شهری متعلق به اواخر دوران قاجار، پس از لغو بعضی  محدودیت‌ها برای زرتشتیان، تحولاتی را در شکل ورودی پیدا کردند. ورودی در این‌گونه بناها مفصل‌تر و شامل هشتی و راهروهای طولانی و پیچ و خم‌دار است. البته وجود هشتی، تقسیم کننده فضای اندرونی و بیرونی نیست، زیرا حفظ محرمیت در دین زرتشت به‌شکل پوشش زن محدود است و لزومی به تفکیک فضاها به اندرونی و بیرونی نیست. بلکه نقش هشتی به‌ویژه در خانه‌های اواخر قاجار که یک حیاط بزرگ هم به خانه افزوده شد. جدا کردن فضاهای مذهبی خانه که شامل قسمت چهار صفه، از فضای غیر مذهبی که حیاط اصلی را در‌بردارد، است.»

چاپ نخست کتاب «تجلی باورها در خانه‌های زرتشتیان یزد» تالیف مشترک طاهره شیشه‌بری و سید احمد سید علی‌زاده در ۸۴ صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه و قیمت چهار هزار و ۵۰۰ تومان از سوی انتشارات سید علی‌زاده روانه کتاب‌فروشی‌ها شد.