تهران جدید در ۱۱ منطقه

به گزارش دنیای اقتصاد؛ طراحی «تهران جدید» در قالب تغییر اساسی نقشه مناطق، نواحی و محله‌های فعلی پایتخت، در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفت. جزئیات طرح مطالعاتی «اصلاح تقسیمات شهری تهران» که با هدف تقلیل مناطق ۲۲ گانه به ۱۱ منطقه جدید تدوین شده است، از برنامه‌ریزی برای رفع دست کم چهار چالش فعلی پایتخت و دستیابی به منافع حاصل از «تقسیم شهر به اجزای کوچک‌تر» حکایت دارد. در قالب این طرح، ترکیب فعلی مناطق از طریق «تجزیه» مناطق بزرگ‌تر به دو تا چهار قسمت و «ادغام» مناطق کوچک‌تر، به‌گونه‌ای تغییر می‌کند که تعداد محله‌ها از ۳۷۶ به ۵۳۹ محله افزایش یابد. ماحصل این پلان، بهبود کیفیت خدمات‌رسانی به همه قسمت‌های شهر از طریق تقویت مدیران میانی -کاهش شهرداران منطقه و افزایش شهرداران نواحی- عنوان شده است. نقشه فعلی پایتخت به دلیل «ناموازنه شدید» جمعیتی بین مناطق و «اختلال» در مرزبندی مناطق به‌واسطه شبکه بزرگراهی فرامنطقه‌ای، دارای نارسایی است. بررسی برای کاهش تعداد مناطق، در یکی از کمیسیون‌های شورای شهر آغاز شده و فعلا سه پیشنهاد مکمل برای نحوه تغییر تقسیمات شهری تهران، مطرح است. در صورت تصویب طرح اولیه، مناطق جدید به جای «شماره‌بندی»، با «اسامی» عناصر طبیعی یا تاریخی شاخص هر منطقه، نام‌گذاری خواهند شد.

مدیریت شهری تهران با تکیه بر مطالعاتی که سال ۹۲ مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران انجام داده و همچنین با استناد به تکلیفی که طرح جامع شهر تهران بر عهده شهرداری گذاشته قصد دارد ساختار کلان‌شهر تهران را از طریق تقسیم‌بندی جدید مناطق، نواحی و محلات شهری دگرگون و یک تقسیم‌بندی جدید برای مناطق پایتخت طراحی کند. برای این منظور کمیسیون عمران شورای شهر تهران طرحی را تنظیم کرده که قرار است پس از تکمیل و جمع‌بندی در شورا مطرح شود. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از جزئیات این طرح و همچنین مطالعات پشتیبان آنچه در مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران انجام شده حاکی است که مدیریت شهری تهران بنا دارد تهران جدید را در قالب تجزیه و تفکیک مناطق بزرگ و گسترده و ادغام مناطق کوچک به یک کلان‌شهر با ۱۱ منطقه تبدیل کند. تهران جدید اگرچه به لحاظ تعداد مناطق سبک‌تر می‌شود اما تعداد ناحیه‌ها و از آن مهم‌تر تعداد محلات با افزایش چشمگیری مواجه می‌شود به‌طوری که تعداد آنها ۴/ ۱ برابر بیشتر می‌شود.

تجربه تقسیمات منطقه‌ای ابرشهرهای موفق دنیا به لحاظ مدیریت شهری نشان می‌دهد: «تقسیم‌بندی درست به‌صورت تعدد محله‌های شهری» در دنیا یکی از ابزارهای کارآمد برای تسلط و پیچیدگی شهر محسوب می‌شود به این معنی که هر چقدر شهرهای بزرگ به اجزای کوچک تقسیم شوند و شهرداران مناطق و نواحی از اختیارات لازم و گسترده در مقایسه با مدیریت مرکزی و ستادی شهر برخوردار شوند سطح خدمات‌رسانی به همه شهر افزایش پیدا می‌کند. در مطالعه‌ای که برای تغییر نظام فعلی تقسیمات منطقه‌ای تهران انجام شده بر تغییر نام مناطق جدید از «شماره» به «اسامی» تاکید شده است به این معنی که در پلان پیشنهادی مناطق ۱۱ گانه تهران جدید، برای هر یک از مناطق نام عناصر طبیعی یا مصنوعی شاخص در آن منطقه به‌عنوان اسم منطقه تعیین شده است.

نمای جدید از تهران:
در الگوی تحقیقات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران که با تکیه بر مطالعات طرح جامع ارائه شده پیشنهاد شده است که تعداد مناطق شهری پایتخت از ۲۲ منطقه فعلی به ۱۱ منطقه کاهش پیدا کند. در قالب طرح جامع که تهران شهری با ۲۲ منطقه، ۱۱۶ ناحیه و ۳۷۶ محله معرفی شده است پیشنهاد شده که تعداد مناطق از طریق تفکیک مناطق بزرگ‌تر و ادغام مناطق کوچک‌تر و ایجاد مرزبندی کاهش پیدا کند به این صورت که مناطق پایتخت از ۲۲ به ۱۱ منطقه کاهش و در مقابل تعداد نواحی از ۱۱۶ به ۱۶۱ و تعداد محلات از ۳۷۶ به ۵۳۹ محله افزایش پیدا کند؛ در نظام منطقه‌بندی جدید شهر تهران که در یک برنامه سه مرحله‌ای اجرایی خواهد شد «نام مناطق» جایگزین «شماره مناطق» می‌شود. به این معنی که به جای مناطق ۲۲‌گانه، شهر تهران شامل ۱۱ منطقه با نام‌های شهرری، قصرفیروزه، راه‌آهن، یافت‌آباد، لویزان، شمیران، پردیسان، تهران‌قدیم، مهرآباد، چیتگر و عباس‌آباد می‌شود. تغییر مناطق به گونه‌ای است که ۸ منطقه فعلی پایتخت شامل مناطق پنج، هفت، ۹، ۱۱،۱۳،۱۵،۱۹، و ۲۲ به دو قسمت نامساوی تقسیم می‌شوند. همین‌طور منطقه چهار به‌عنوان بزرگ‌ترین منطقه شهر به سه قسمت تفکیک می‌شود.

در عین حال منطقه دو نیز به چهار قسمت تجزیه خواهد شد. در بین مناطق جدید پردیسان بزرگ‌ترین منطقه خواهد بود. علاوه بر این الگو در قالب مطالعات انجام‌شده از سوی کمیسیون عمران شورای شهر تهران سه مدل برای ایجاد تغییر در نظام منطقه بندی شهر تهران پیشنهاد شده‌است. در دو مدل این مطالعات پیشنهاد شده است با ادغام و ترکیب برخی مناطق همچون مناطق ۹ و ۱۰، مناطق ۱۳ و ۱۴ و مناطق ۷ و ۸ شهر تهران به ۱۷ منطقه یا آنکه به ۱۵ منطقه تبدیل شود. در مدل سوم از این تحقیقات نیز پیشنهاد شده‌است برای ایجاد تغییر در نقشه تقسیم‌بندی تهران، به جای استفاده از نظام منطقه‌بندی از نظام حوزه‌بندی استفاده شود به این صورت که شهر تهران از ترکیب مناطق با بکدیگر در مجموع به ۷ حوزه اصلی شامل شمال، جنوب، مرکز، شمال‌شرق، شمال‌غرب، جنوب غرب و جنوب‌شرق تقسیم‌بندی شود. در این نظام تمامی هفت حوزه به لحاظ وسعت و جمعیت با یکدیگر انطباق و هماهنگی دارند. این در حالی است که در نقشه فعلی برخی مناطق شهری همچون منطقه چهار جمعیتی معادل پنج منطقه شهری و بیش از دو برابر جمعیت مرکز استان یزد دارد.

آن سوی تغییر چهره تهران:
از میان این چهار الگو به نظر می‌رسد طرح نخست یعنی تبدیل تهران از ۲۲ منطقه به ۱۱ منطقه به دلیل سابقه مطالعاتی احتمالا در جریان بررسی‌های اصلی قرار گیرد؛ اما نکته قابل توجه که در تحقیقات مرکز مطالعات نیز به آن توجه شده، برخی پیامدهای احتمالی وارد بر شهر ناشی از جابه جایی و تغییر شکل منطقه‌بندی پایتخت است، در مطالعات ارائه شده از سوی مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری تهران که چهار سال پیش به سرانجام رسیده است عوارض احتمالی تغییر در پهنه‌بندی تقسیمات شهری با نگاه کاهش تعداد مناطق در سه بخش حقوقی، مدیریتی و مالی بررسی شده‌است. در بخش حقوقی یکی از مهم‌ترین پیامدهای ناشی از دگرگونی شکل مناطق عدم همخوانی اسناد پس از جابه‌جایی و ادغام مناطق، با یکدیگر خواهد بود. در عین حال به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین چالش‌های احتمالی در بخش مدیریتی ناشی از جابه‌جایی و ترکیب مناطق شهری، کاهش تعداد شهرداران مناطق و پذیرش این تغییرات از نگاه مدیران شهری باشد. اما مهم‌ترین عوارض ناشی از تغییر شکلی شهر تهران در بخش مالی و اقتصادی هویدا خواهد شد. مطابق با بررسی‌های انجام شده استارت تغییر در تقسیم‌بندی مناطق منجر به ایجاد نگرانی‌هایی از سوی شهروندان بابت تغییر در ارزش املاک در اثر تغییرات محدوده مناطق است. به این معنی که اگر شهروندان در جریان این نحوه تغییرات قرار نگیرند و در اجرای آن مشارکت نکنند، عوارض احتمالی طرح افزایش پیدا خواهد کرد. در عین حال در این بخش، تنظیم بودجه جدید و تامین هزینه تغییرات نیز با مشکلاتی مواجه خواهد شد. به اعتقاد کارشناسان اقتصاد شهری اولین تاثیر اجرای این طرح بر بازار مسکن خواهد بود، به این گونه که با اجرای این طرح و تقلیل تعداد مناطق شهری تعدد قیمت مسکن در مناطق مختلف به تناسب کاهش تعداد مناطق کاهش پیدا می‌کند و قیمت مسکن به سمت همگن‌شدن پیش خواهد رفت؛ اما این نکته که با ادغام چند منطقه با یکدیگر قیمت مسکن به سمت قیمت بالاتر می‌رود یا آنکه خود را با قیمت‌های پایین‌تر تطبیق می‌دهد، هنوز جای سوال است. از سوی دیگر تغییر منطقه‌بندی شهر تهران بر سایر فعالیت‌های اقتصادی شهر همچون سرمایه‌گذاری برای ساخت‌و‌سازهای تجاری یا اداری نیز اثرگذار خواهد بود.
منبع: دنیای اقتصاد

منبع خبر: www.MemarNews.com

مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.