انتشار کتاب «طراحـی شـهری»

اختصاصی، معمارنیوز- انتشار کتاب «طراحـی شـهری»

تدوین: دکتر اَلکس کریگر و دکتر ویلیام ساندرز (اساتید گروه طراحی شهری دانشگاه هاروارد)
مترجمان:
– دکتر سینا رزاقی اصل؛ استادیار گروه شهرسازی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی
– مهندس کسـری کتاب اللهی؛ دانشجوی مقطع دکتری شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
با پیشگفتار: دکتر مرتضی میرغلامی؛ دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
ناشر: دانشیاران ایران
تاریخ انتشار: چاپ اول | زمستان ۱۳۹۹
شمارگان: ۱۰۰۰ نسخه
تعداد صفحات: ۴۱۶ صفحه
قیمت: ۱۲۰/۰۰۰ تومان

♦ پیشگفتـار کتــاب:
اکنون با گذشت بیش از ۶ دهه از اولین کنفرانس طراحی شهری سال ۱۹۵۶ و تأسیس رشته ای با همین عنوان، طراحی شهری به عنوان یک حوزه، حرفه یا شیوه تفکر هم در زمینه نظری و هم تجارب عملی رفته رفته جایگاه خود را در میان سایر حوزه ها نظیر برنامه ریزی شهری، معماری منظر و …پیدا کرده است. هر چند که به اقرار متیو کارمونا در یکی از سمینارهایش هنوز در خود انگلستان، بودجه های بکار رفته برای پروژه های مرتبط با این رشته در مقایسه با سایر رشته های فنی مهندسی تر «کمیت گرا» مرتبط با شهر نظیر مهندسی ترافیک، سیویل، برنامه ریزی و … ناچیز محسوب شده و در ایران نیز با گذشت تنها چند دهه از تأسیس آن، همچنان در بین مدیران شهری به عنوان یک رشته لوکس قلمداد می شود. همه این مسائل حاکی از آن است که اگر چه رشته هایی نظیر اقتصاد سیاسی، جغرافیا، مطالعات فرهنگی، روانشناسی محیطی، فلسفه و … کمک شایانی به درک و فهم و تحلیل مسائل شهری به این رشته کرده اند، اما نیاز است تا طراحان شهری بیش از پیش به تدوین و ارائه مبانی نظری، مدل ها و روش های مرتبط با حوزه خود پرداخته و منابع و کتب بیشتری را برای فهم شرایط، ظرفیت ها و چالش های کنونی رشته طراحی شهری در قبال مسائلی چون جهانی شدن، خصوصی شدن فضا، توسعه پایدار، گسترش افقی شهرها، بافت های فرسوده، بافت های تاریخی، مجازی شدن و اینترنت اشیاء و هوشمند شدن شهرها «علی الخصوص در بحران کنونی که با بیماری کرونا عجین شده است» و کاربرد حرفه مندان، دانشجویان و اساتید در این رشته تولید نمایند.

در ایران اگر چه صاحب نظرانی چون دکتر حسین بحرینی، دکتر جهانشاه پاکزاد، دکتر مصطفی بهزادفر، دکتر کوروش گلکار، مهندس محمود توسلی و بزرگانی دیگر تلاش های شایان توجهی در باز کردن ابعاد مختلف این رشته از طریق تألیف و ترجمه انجام داده اند اما کمبود این منابع از یکسو و ترجمه های نارسا و توجه ناکافی به مسائل بومی و محلی از سوی دیگر باعث شده هنوز در این زمینه جای کار بسیار باشد و لازم است تا ضمن تدوین و تألیف کتب با توجه به شرایط و زمینه های بومی و فرهنگی کشور، منابع اصلی، کلاسیک و معاصر که الکساندر کاتبرت در کتابش “طراحی شهری و اقتصاد سیاسی فضا، بررسی و نقد ۵۰ سال اخیر” به چهل نمونه آنها اشاره نموده و بسیاری از همین کتاب های کلاسیک، هنوز در ایران ناشناخته مانده اند، با دقت ترجمه و در اختیار علاقه مندان قرار گیرند.

کتاب پیش رو که به همت جناب آقایان دکتر سینا رزاقی اصل و مهندس کسری کتاب اللهی ترجمه شده، یکی از نمونه تلاش های شایان تقدیری است که می تواند به پر شدن این خلأ کمک نموده و متخصصین و علاقه مندان این رشته را با تحولاتی که از زمان کنفرانس سال ۱۹۵۶ در دانشکده طراحی دانشگاه هاروارد و پس از آن در حوزه طراحی شهری در اُروپا و آمریکا و سایر کشورهای آسیایی اتفاق افتاده آشنا نماید. خوانندگان ایرانی اگرچه با نام هایی چون جیکوبز، مامفورد و ویکتور گروئن که در تهیه اولین طرح جامع تهران با عبدالعزیز فرمانفرماییان همکاری داشته آشنا باشند اما ممکن است کسانی چون خوزه لوئی سرت را بیشتر به عنوان یک معمار مدرن موزه ساز بشناسند، تا کسی که شاید بیشترین سهم را در تعریف و تحدید حوزه طراحی شهری در میان رشته هایی چون معماری، معماری منظر و برنامه ریزی در کنفرانس مذکور بر عهده داشت. لذا مطالعه این کتاب می تواند به فهم بهتر و دقیق تری از دیدگاه های افراد مذکور و نقش طراحی شهری در شهرهای معاصر و درک مفاهیمی چون مرکز مدنی، طراحی شهری روزمره و پسامادرشهر و چالش های آتی این رشته منجر شود.
کتاب”چیستی و مرز طراحی شهری” از مترجم اول این نوشتار، از دیگر منابعی است که می تواند به تبیین و فهم چیستی و مرزبندی های این رشته با سایر رشته ها نظیر معماری و شهرسازی منظر یاری رسانده و مطالعه آن به علاقه مندان توصیه می شود.
(دکتر مرتضی میرغلامی؛ دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز | پائیز ۱۳۹۹)

♦ دیبــاچه متـرجم ها:
بیش از ۶ دهه پیش رشته طراحی شهری به عنوان حرفه – دانشی مستقل، در خلال کنفرانس معماری مدرن در دانشگاه هاروارد به جهان معرفی شد. توسعه این رشته به حدی بوده است که امروزه با جستجوی واژه «طراحی شهری» در گوگل در حدود یک میلیارد و دویست میلیون عنوان مختلف ظاهر می گردد. در این میان یکی از موضوعاتی که در میان انتشارات فارسی و لاتین مرتبط با طراحی شهری کمتر به چشم می خورد، چیستی و چرایی پیدایش طراحی شهری به عنوان حوزه ای تخصصی و مستقل است. چنین به نظر می رسد که سِرت برای اولین بار از این عبارت در سخنرانی عمومی خود در سال ۱۹۵۳ با عنوان «طراحی شهری» استفاده کرده است که کمی بعد از اینکه وی به سِمَت ریاست هاروارد انتخاب شد، ارائه گشته است. در حالیکه روند تحول و تکامل طراحی شهری در سالهای آغازین آن به صورتی تفضیلی هیچگاه مورد بررسی قرار نگرفته است.

کتاب پیش رو بگونه ای تدوین گشته است که ضمن بیان تحلیلی از شرایط آغازین رشد و توسعه مفهوم طراحی شهری در ده های ۶۰ و ۷۰ میلادی، نکاتی ارزشمند پیرامون وضعیت کنونی طراحی شهری و مباحث مورد نیاز جهت مواجهه با چالش های آینده این حوزه به مخاطبان ارائه می دهد. مطالب کتاب در بخش های نخستین عمدتاً مشتمل بر مطالب مطرح در جلسات سالیانه دهه های ۷۰ و ۸۰ میلادی کنگره معماری مدرن (سیام) در آمریکا است. آلکس کریگر و ویلیام ساندرز به عنوان محققان و اساتید دانشگاه هاروارد، مهد تأسیس رشته طراحی شهری در سال ۱۹۵۶، با دسترسی به منابعی با ارزش از سلسله موضوعات مطرح در این کنگره و تلفیق نقطه نظرات اعضای حاضر در آنها، مجموعه ای منحصربفرد را به مناسبت پنجاهمین سال تأسیس رشته طراحی شهری در سال ۲۰۰۶ تنظیم و در سال ۲۰۰۹ در اختیار علاقه مندان دانش طراحی شهری قرار داده اند.

بخش عمده ای از تأکیدات آلکس کریگر و ویلیام ساندرز در این کتاب بر لزوم تعامل و همکاری میان طراحی شهری با رشته های مجاور همچون معماری، معماری منظر و برنامه ریزی شهری در حل مسائل پیچیده شهرهای امروزی اشاره دارد. همچنین این کتاب سعی دارد تا با رویکردی چالشی از سوی برخی نظریه پردازان همچون ریچارد مارشال، امیلی تلن و مایکل سورکین، به نقد ماهیت طراحی شهری در قالب جنبش ها و مکاتبی چون نوشهرگرایی و یا رویکردهای آرمانگرایانه امروزی بپردازد. بخشی از مقالات کتاب بر بیان عدم قطعیت ها در طراحی شهری و تأکید بر طراحی شهری حقیقی به منظور غلبه بر جنبه های آرمانی و تخیلی آن تأکید دارد. هریک از نویسندگان کتاب با ذکر مثالهایی از طراحی شهری معاصر، سعی در کالبد شکافی فضاهای عمومی و بافت های شهری دارند که محصول طراحان شهری می باشد و از پس آن به دنبال بیان کاستی ها و وابستگی های نهادی این رشته با سایر حوزه های همجوار همچون اقتصاد، جامعه شناسی، محیط زیست و معماری می باشند. به عبارتی دیگر، ماهیت طراحی شهری به دلیل رشد مشکلات شهرنشینی، افزایش روزافزون جمعیت شهری و بروز پدیده هایی چون جهانی شدن، هوشمند سازی، تغییرات اقلیمی و سلامت عمومی، با تغییرات عمده ای نسبت به دوران اولیه اش مواجه شده است و این تغییرات نیازمند توجه به مباحث و گستره های میان رشته ای همچون علوم رایانه، بوم شناسی، جامعه شناسی، اقتصاد شهری و بهداشت عمومی می باشد. موضوعی که به رغم دیدگاه های مطرح در کتاب حاضر همچنان به طور مشخص به آن پرداخته نشده است.

ترجمه کتاب «طراحی شهری» که مجموعه ای از نقطه نظرات افراد تأثیر گذار بر جریانات معاصر طراحی شهری شامل جاناتان بارنت، دنیس اسکات براون، فومیهیکو ماکی، ریچارد مارشال، یوان باسکتس، ریچارد سومر، مایکل سورکین، امیلی تلن، میل پرووست، کنت گرینبرگ، تیموتی لاو ، چارلز والدهیم، جان کالیسکی، ادوارد دبلیو سوجا و پیتر جی رو را شامل می شود، مشکلات پیچیده ای در زمینه نحوه مواجهه با مسایل انتقادی این حوزه را پیش روی مترجمان قرار داده است و مترجمان تلاش کرده اند با رعایت اصول امانتداری در جهت معنی دار کردن و سهولت انتقال مطالب به خواننده فارسی زبان این مشکلات پیچیده را حل کنند. …
(سینا رزاقی اصل ، کسری کتاب اللهی | پائیز ۱۳۹۹)

♦ فهرسـت مطالـب کتـاب:
پیشگفتار، مرتضی میرغلامی 
دیباچه مترجم ها
مقدمه: چارچوبِ شهریِ ذهن، اَلکس کریگر

• بخش اول: سرآغاز درک طراحی شهری 
خلاصه اولین همایش طراحی شهری 
ظهور طراحی شهری در زمان انحلال کنگره بین المللی معماری مدرن (سیام)، اِریک مامفورد 
گریزانی طراحی شهری: مشکل همیشگی تعریف و نقش، ریچارد مارشال

• بخش دوم: نظراتی بر نیم قرن عملِ طراحی شهری 
پنجاه سالگی طراحی شهری؛ یک نقطه نظر شخصی، دنیس اِسکات براون 
تفکیک و اختلاف نظر به عنوان تهدید‌های شهری: شهر پس از سال ۱۹۵۶، فومیهیکو ماکی
مسیر گذشته و حال ما: نظریه و عمل طراحی شهرها از سال ۱۹۵۶ به بعد، جاناتان بارنت

• بخش سوم: قلمروهای عملِ طراحی شهری 
طراحی شهری کجا و چگونه اتفاق می اُفتد؟، الکس کریگر 
تعریف پروژه شهری: ده رویکرد معاصر، یوان باسکتس 
فراتر از مراکز، بافت‌ها و فرهنگ‌های انبوه: طراحی شهری به عنوان تشکل مادرشهری، ریچارد سومر

• بخش چهارم: مباحثی در ارتباط با اَحکام و هدف 
پایانِ راه طراحی شهری، مایکل سورکین 
فرزند‌پروری نادرست، اِمیلی تَلِن
حقایق موجود: شهرسازی از مَیدرود تا دیچ، مایکل پرووست و وُتر وَنشتیفوت

• بخش پنجم: توسعه نقش ها و انضباط مرزها 
مسیر سوم برای طراحی شهری، کنت گرینبرگ 
طراحی شهری بعد از باتری پارک سیتی: فرصت‌هایی برای ایجاد تنوع و سرزندگی، تیموتی لاو 
۵۶ سال دیگر، چارلز والدهایم 
دموکراسی فرمان می‌گیرد: برنامه‌‌ریزی جامعه‌ای جدید و چالش‌های طراحی شهری، جان کالیسکی

• بخش ششم: چالش هایی برای اَشخاص سرشناس قرن پیش رویِ ما (قرن بیست و یکم) 
طراحیِ پسا مادرشهر، اِدراورد. دبلیو. سوجا 
جهان‌های شهری‌ پیش‌بینی نشده: پدیده‌های پس از ۱۹۵۶، پیتر جی. رو 

دریافت تصویر جلد
منبع خبر: www.MemarNews.com
مطالب معمارنیوز را در کانال تلگرام معمارنیوز دنبال نمایید.
هرگونه استفاده از مطالب اختصاصی این سایت بدون کسب اجازه کتبی پیگرد قانونی دارد.